Τη δεκαετία του 1990, οι εφημερίδες ενημέρωναν καθημερινά το αναγνωστικό τους κοινό για τα αποθέματα στην Αττική, από την τηλεόραση έπαιζαν διαφημιστικά σποτ με σλόγκαν όπως «νερό δεν υπάρχει αρκετό, γι’ αυτό προσέχουμε για να έχουμε» με σκοπό να ευαισθητοποιηθούν οι πολίτες, να αντιληφθούν πως υπάρχει πρόβλημα και να περιορίσουν τις σπατάλες.
Τα έργα που έγιναν στην πορεία διασφάλισαν περισσότερες πηγές υδροδότησης για την περιοχή που ζει ο μισός πληθυσμός της Ελλάδας. Φάνηκε συνεπώς ότι η λειψυδρία ήταν ένα πρόβλημα που καταπολεμήθηκε σωστά και ησυχάσαμε. Ή νομίσαμε, πιο σωστά. Κακές αναμνήσεις έρχονται στην επιφάνεια. Και αυτή τη φορά δεν φταίει πως δεν υπάρχει η κατάλληλη υποδομή, πως δεν επαρκούν τα μέρη από όπου προμηθευόμαστε νερό. Φταίει ο κακός μας ο καιρός. Εννοώντας την κλιματική κρίση που είναι ήδη πανταχού παρούσα και επηρεάζει τη ζωή μας με διάφορους τρόπους.
Με απλά λόγια, τα τελευταία 2 χρόνια καταγράφεται παρατεταμένη περίοδος ανομβρίας (το προηγούμενο 9μηνο έβρεξε 60% λιγότερο από το μέσο όρο στην Αττική!) και έλλειψη χιονόπτωσεων. Τα αποθέματα που υδροδοτούν την Αττική μέσα από 3 ταμιευτήρες (σε Μαραθώνα, Μόρνο και Εύηνο) και έχουν μειωθεί δραματικά. H ΕΥΔΑΠ έχει από τώρα χρειαστεί να ενεργοποιήσει συμπληρωματικές πηγές υδροδότησης. Όπως την Υλική, που υπό νορμάλ συνθήκες έχει εφεδρικό χαρακτήρα. Είναι πλέον κομβικής σημασίας το τι καιρό θα κάνει το χειμώνα που έρχεται. Στο φράγμα του Μόρνου, οι ταμιευτήρες αρκούν μόνο για τα επόμενα 2-3 χρόνια, είναι χαρακτηριστικό πως το βυθισμένο χωριό Κάλλιο έχει αρχίσει να βγαίνει στην επιφάνεια.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΥΔΑΠ, στις 24/8/2023 τα συνολικό απόθεμα των ταμιευτήρων ήταν 952.549.000 κυβικά μέτρα, ενώ ακριβώς ένα χρόνο μετά, στις 23/8/24 το απόθεμα έχει κατέβει στα 699.167.000 κυβικά μέτρα νερού. Μάλιστα, η μείωση που σημειώθηκε μέσα σε 15 μέρες από το πρώτο 10ημερο του Αυγούστου μέχρι και τις 23 του μήνα υπερβαίνει τα 30 εκατ. κυβικά μέτρα.
Χρειάζονται ετησίως περί τα 400 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού για την Αττική και τα λόγια του Γενικού Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, κ. Πέτρoυ Βαρελίδη ηχούν εφιαλτικά: «Κάθε χρόνο, φέτος και πέρυσι έχουμε έλλειμμα 150 εκατ. κυβικά νερό, επομένως αν η ανομβρία συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς έχουμε νερό για 5 χρόνια».
Υπάρχουν εναλλακτικές εφαρμόσιμες και ρεαλιστικές λύσεις; Στη θεωρία, ναι. Με κυρίαρχη την αφαλάτωση. Σημαντική βοήθεια θα μπορούσαν να δώσουν γεωτρήσεις, η αξιοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων, η εκτροπή νερού από παραπόταμους. Όμως όλα αυτά δεν θα έχουν άμεσα αποτέλεσμα.
Στο μέτρο του εφικτού και ελπίζοντας να βρέξει, πρέπει να σταματήσει η σπατάλη από όλους. Οι μεγαλύτερες απώλειες, κοντά στο 30%, προκαλούνται λόγω της κατάστασης του δικτύου, που σε πολλά του σημεία είναι απαρχαιωμένο. Επίσης και εμείς θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε την κατάσταση τοποθετώντας στα σπίτια μας ειδικά διαμορφωμένες τουαλέτες, βρύσες και πλυντήρια ώστε να καταναλώνουν σημαντικά λιγότερο νερό.
Είναι ένας συνδυασμός του ατομικού με το συλλογικό. Απαιτείται να δράσουμε τώρα, να σκεφτούμε τρόπους, να συζητήσουμε και να αναδείξουμε ένα κομβικής σημασίας ζήτημα για την Αττική. Και όχι μόνο, η λειψυδρία βασανίζει ήδη άλλες περιοχές της Ελλάδας (όπως τις Κυκλάδες) ενώ είναι ένα πρόβλημα που συναντάται σε διάφορα μέρη του κόσμου. Δεν είναι θέμα που θα μας απασχολήσει μελλοντικά. Δυστυχώς είναι ήδη «εδώ».