Δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Η υπογεννητικότητα χτυπά σχεδόν ολόκληρο το δυτικό κόσμο, με ολοένα και περισσότερους να επιλέγουν συνειδητά να μην κάνουν παιδιά. Σε ορισμένες χώρες μάλιστα πολλοί άντρες καταφεύγουν στη βασεκτομή. Μια ουσιαστικά μη αναστρέψιμη διαδικασία που ενδεχομένως κάποιοι θα χαρακτήριζαν ακραία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των γεννήσεων στην Ελλάδα γίνεται σταθερά μικρότερος από το 2008 και μετά. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, όμως, καταγράφεται μείωση που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και δραματική. Το 2021 γεννήθηκαν στη χώρα 85.346 παιδιά. Την αμέσως επόμενη μόλις 75.921, δηλαδή 11,04% λιγότερα. Και την προηγούμενη, δηλαδή το 2023, ήταν ακόμη λιγότερες. Οριακά πάνω από 73.000, ενώ την ίδια ώρα οι θάνατοι ήταν 127.581…
Δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο
Με βάση τα παραπάνω στοιχεία το 2050 ο πληθυσμός τις Ελλάδας δεν θα ξεπερνά τα 7.500.000. Παράλληλα ο μέσος όρος ηλικίας των κατοίκων αγγίζει πλέον τα 43 χρόνια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Μια γερασμένη κοινωνία, με αντίκτυπο σε πολλούς τομείς, όπως για παράδειγμα το ασφαλιστικό. Με ολοένα και λιγότερους νέους εργαζόμενους είναι δύσκολο να καλυφθούν συντάξεις, για παράδειγμα. Επιπλέον πρέπει να αναλογιστούμε και το παραπάνω κόστος σε ό,τι αφορά σε νοσοκομειακά και περίθαλψη, το οποίο είναι υψηλότερο σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Ανάλογη, όμως, είναι η κατάσταση και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η τάση είναι κοινή και η «Γηραιά Ήπειρος» δικαιολογεί πλέον αυτό τον χαρακτηρισμό και με βάση τα δημογραφικά στοιχεία. Το 2022 γεννήθηκαν συνολικά 3,88 εκατομμύρια μωρά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ το 2021 ο αριθμός αυτός ήταν 4,09 εκατομμύρια. Πρόκειται δηλαδή για μια μείωση της τάξης του 5,11%, σύμφωνα με την Eurostat.
Από την ίδια πηγή βλέπουμε και τον δείκτη γονιμότηταε. Τις ζωντανές γεννήσεις ανά γυναίκα στην Ε.Ε. Εκεί η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των 5 τελευταίων της κατάταξης. Τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας καταγράφονται στη Μάλτα, με 1,08 γεννήσεις ανά γυναίκα. Ακολουθούν η Ισπανία (1,16), η Ιταλία (1,24), η Ελλάδα (1,32), η Πορτογαλία (1,16) και η Πολωνία (1,29).
Φαινόμενο της εποχής
Η αιτία πίσω από αυτή την εξέλιξη σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο ζωής αλλά και τις προσδοκίες για το μέλλον. Είναι ξεκάθαρο ότι για τους δυτικούς η απόκτηση ενός παιδιού είναι μια διαδικασία που μπαίνει σε… λήθαργο. Οι ανάγκες επιβίωσης και διατήρησης ενός καλού επιπέδου ζωής, συχνά δεν επιτρέπει σε ένα μωρό να ανατρέψει τις οικονομικές ισορροπίες.
Και με τα δύο φύλα να εργάζονται και δίχως να υπάρχει το υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον προηγούμενων δεκαετιών, το να φέρεις στον κόσμο ένα παιδί δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα το κόστος αυξάνεται διαρκώς λόγω του πληθωρισμού κι έτσι μεγαλώνει ο αριθμός των ανθρώπων που επιλέγουν να μην τεκνοποιήσουν. Ορισμένοι μάλιστα δεν διστάζουν να προχωρήσουν και σε πολύ τελεσίδικες μεθόδους αντισύλληψης, αποδεικνύοντας ότι η απόφασή τους είναι ουσιαστικά μη αναστρέψιμη.
Η περίπτωση της Μεγάλης Βρετανίας
Αντιμέτωπη με το ίδιο πρόβλημα είναι και μια χώρα που πλέον βρίσκεται εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Μεγάλη Βρετανία. Εκεί τα στοιχεία δείχνουν πως ο αριθμός των γεννήσεων σε Αγγλία και Ουαλία έχει πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο μετά το 1970… Παράλληλα στη Σκωτία, ως μεμονωμένη περίπτωση, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα, με μόλις 1,3 στον δείκτη γονιμότητας. Αν, δηλαδή, μιλάγαμε για ξεχωριστή χώρα, η Σκωτία θα ήταν οριακά κάτω ακόμη και από την Ελλάδα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο φαίνεται ότι είναι τόσο παγιωμένη η απόφαση μη απόκτησης τέκνων που ολοένα και περισσότεροι άνδρες καταφεύγουν στην βασεκτομή.
Η βασεκτομή ή αγγειεκτομή είναι μια μέθοδος αντρικής αντισύλληψης η οποία δεν αναστρέφεται εύκολα. Η επέμβαση δεν κρατά παραπάνω από 30 λεπτά. Κατά την διάρκειά της κόβονται και δένονται ή σφραγίζονται τα δύο σπερματικά αγγεία -για τα αρσενικά σπερματοζωάρια- ώστε να αποτρέπεται η είσοδος του σπέρματος στην ουρήθρα και έτσι να αποκλειστεί η πιθανότητα γονιμοποίησης μιας γυναίκας μέσω της σεξουαλικής επαφής.
Οι άνδρες δηλαδή συνεχίζουν να έχουν εκσπερμάτιση, όμως το σπέρμα δεν περιέχει σπερματοζωάρια. Ωστόσο πρόκειται για μια διαδικασία από την οποία συνήθως δεν υπάρχει επιστροφή. Και αυτός είναι ο λόγος που οι γιατροί συμβουλεύουν νέους άτεκνους άνδρες να το σκεφτούν διπλά να την κάνουν πριν αποκτήσουν παιδιά. Ωστόσο ολοένα και λιγότεροι είναι εκείνοι που αποτρέπονται, έχοντας λάβει τις αποφάσεις τους.