Η επιβολή δασμών στα εισαγόμενα προϊόντα ήταν για τον Ντόναλντ Τραμπ βασική προεκλογική δέσμευση και κεντρικό κομμάτι της οικονομικής πολιτικής του. Επιδίωξη του είναι να διορθώσει μια αδικία – όπως επανειλημμένα έχει πει – που συντελείται εις βάρος των ΗΠΑ: το εμπορικό ισοζύγιο με άλλες χώρες, το οποίο τον Ιανουάριο διευρύνθηκε σε επίπεδα ρεκόρ.
«Ο κόσμος κλέβει τις ΗΠΑ τα τελευταία 40 και πλέον χρόνια. Και το μόνο που θα κάνουμε τώρα είναι να είμαστε δίκαιοι», είχε δηλώσει σε συνέντευξη που παραχώρησε πρόσφατα στο NBC News.
Θεωρώντας ότι οι παγκόσμιες εμπορικές συμφωνίες είναι άδικες για τις ΗΠΑ, ο Αμερικανός πρόεδρος προσπαθεί μέσα από την επιβολή δασμών να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή. Παράλληλα να συγκεντρώσει έσοδα για να αντισταθμίσει τις φορολογικές μειώσεις που σκοπεύει να προωθήσει στο Κογκρέσο φέτος. Βάσει εκτιμήσεων ανώτερων αξιωματούχων υπολογίζεται ότι θα εισρεύσουν στο αμερικανικό ταμείο περίπου 700 δισ. δολάρια. Επιπλέον επιδιώκει να τονώσει την εγχώρια παραγωγή και την αύξηση της απασχόλησης.
Ωστόσο, παρά τις διακηρύξεις ότι θα ενισχυθεί η εγχώρια βιομηχανική παραγωγή, οι σαρωτικοί δασμοί που ανακοίνωσε ο Τραμπ σε βάρος των μεγαλύτερων εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ εγκυμονούν, σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, σοβαρούς κινδύνους για παγκόσμια ύφεση. Ο Αμερικανικός Σύνδεσμος Βιομηχάνων προέβλεψε ότι η επιβολή δασμών σε εισαγόμενα προϊόντα θα προκαλέσει αλυσιδωτές αυξήσεις τιμών σε βασικά αγαθά, πλήττοντας τους Αμερικανούς καταναλωτές. Οι τομείς που εξαρτώνται από εισαγόμενες πρώτες ύλες, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και η βιομηχανία ηλεκτρονικών, θα υποστούν σημαντικές πιέσεις.
Οι αντιδράσεις ήταν εντονότατες και η προσπάθεια αναζήτησης «αντιποίνων» από Μεξικό, Καναδά, Κίνα και ΕΕ βρίσκεται σε εξέλιξη. Χαρακτηριστικά, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, διεμήνυσε πως η Ευρώπη θα απαντήσει επίσης με επιβολή δασμών. Αυτό συνεπάγεται ότι ότι οι τιμές των αμερικανικών προϊόντων που εισάγονται στην Ευρώπη και κατ’ επέκταση και στην Ελλάδα θα αυξηθούν και αυτό το κόστος θα μετακυλήσει στους καταναλωτές.
Από τη μία έχουμε λοιπόν το πλήγμα για τις ελληνικές εταιρίες που εξάγουν προϊόντα στις ΗΠΑ. Στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών το μερίδιο των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ, από 3,75% το 2020 έφτασε το 4,89% το 2024. Η αξία των ελληνικών εξαγωγών στις ΗΠΑ διαμορφώθηκε το 2024 σε 2,4 δισ. ευρώ, με τις ΗΠΑ να αποτελούν τον πέμπτο μεγαλύτερο εξαγωγικό προορισμό. Ο Αλκιβιάδης Καλαμπόκης, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων,
Το 41% των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ αφορά βιομηχανικά προϊόντα, το 30% αγροδιατροφικά προϊόντα και το 23% πετρελαιοειδή. Εδραιωμένα στην αμερικανική αγορά είναι το ελληνικό κρασί, οι ελιές και οι κομπόστες ροδάκινου. Μαζί με το τσιμέντο, το αλουμίνιο, τη φέτα και το ελαιόλαδο είναι τα προϊόντα που εκτιμάται ότι θα πληγούν περισσότερο από την επιβολή των δασμών.
Στην αντίπερα όχθη είναι τα εισαγόμενα από τις ΗΠΑ προϊόντα. Είναι αυτά που η τιμή τους αναμένεται να αυξηθεί στη χώρα μας όταν η ΕΕ απαντήσει με αντίποινα στην επιβολή δασμών από τον Ντόναλντ Τραμπ. Πρόκειται κατά βάση για ενεργειακά και βιομηχανικά. Το βασικό εισαγόμενο προϊόν από τις ΗΠΑ την περίοδο 2022-2024 ήταν το Φυσικό αέριο, με μέση αξία 1,17 δισ. ευρώ. Ακολούθησαν ο Εξοπλισμός αεροσκαφών (144 εκατ. ευρώ) και τα Προϊόντα διύλισης πετρελαίου (101,4 εκατ. ευρώ). Κάποια άλλα προϊόντα που εισάγονται σε μεγάλες ποσότητες είναι ο χάλυβας ψυχρής έλασης, ηλεκτροκινητήρες, άλλα οργανικά χημικά, επεξεργασμένα φρούτα, φαρμακευτικά σκευάσματα και εξοπλισμός μετρήσεων και πλοήγησης.