Να συμφωνήσουμε εξ αρχής πως καλό είναι να μην χρειαστεί να πέσει κανείς στην ανάγκη του. Τι να κάνουμε όμως, η ζωή καταπώς όλοι γνωρίζουμε δεν είναι μόνο «φιλιούνται – αγκαλιάζονται». Έχει και πόνο. Και κάπου εδώ, είναι πιθανό, να μπει στη συζήτηση ένας ορθοπεδικός. Ή μήπως ορθοπαιδικός; Πώς είναι τελικά το σωστό και πού υπάρχει, αν υπάρχει, το λάθος;
Ναι, το έχουμε συναντήσει, πολλάκις, γραμμένο σε ταμπέλες ιατρείων και με τους δύο τρόπους. Και με «-ε» και με «-αι». Και η απορία είναι εύλογη. Πόθεν προκύπτει αυτή η διχογνωμία, αυτό το μπέρδεμα; Και τι πραγματικά ισχύει με την ορθογραφία αυτής της ιατρικής ειδικότητας που ασχολείται κυρίως με τη μελέτη, την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία των παθήσεων, αλλά και των κακώσεων των αρθρώσεων, των μυών και των οστών;
Για να απαντήσουμε, θα πάμε αρχικά ένα μικρό ταξιδάκι στο παρελθόν. Ο όρος «Ορθοπαιδική» εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη διεθνή βιβλιογραφία, το μακρινό 1741, γραμμένος έτσι, με -αι δηλαδή. Από έναν Γάλλο καθηγητή ονόματι Νικολά Αντρί. Όπως αναφέρει ο ίδιος έπλασε αυτό τον όρο από τις δύο ελληνικές λέξεις «ορθός» και «παιδίον», το οποίο φαίνεται και από τη χρήση του é που αποδίδει στους ελληνογενείς όρους το ελληνικό «αι». Με άλλα λόγια, ήθελε να μας πει πως η «ορθοπαιδική» θεραπεύει παιδιά με σωματικές δυσπλασίες.
Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, το πράγμα πήγε έτσι, δίχως αντιρρήσεις, μήτε ενστάσεις. Όλοι με «-αι» το έγραφαν. Κι ύστερα, λίγο λίγο και τελικά πολύ, έγινε η «επανάσταση». Το «ορθοπεδικός» άρχισε να εμφανίζεται όλο και πιο συχνά, να κερδίζει συνεχώς έδαφος. Σε αυτό βοήθησε τα μέγιστα η σύνδεση της λέξης είτε με το pes, pedis «πόδι» τής Λατινικής είτε με το ελληνικό πέδη, οπότε ορθοπεδικός έγινε ετυμολογικά αυτός που «ορθώνει (τα οστά) με πέδες» (με επιδέσμους).
Το 1997 η Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας (ΕΕΧΟΤ) σε συνέλευσή της και αφού έλαβε υπόψη τις εισηγήσεις 3 καθηγητών γλωσσολογίας υιοθέτησε τη γραφή με «-αι». Για ιστορικούς λόγους, καταπώς εξήγησε. Όμως μια ματιά εκεί έξω, μας δείχνει πως η γραφή με «-ε» κάθε άλλο παρά εξαφανίστηκε. Είναι, ίσα ίσα, η πιο δημοφιλής, ως πιο εύκολη και πιο σωστή εννοιολογικά, δεν μιλάμε άλλωστε για μια ειδικότητα που αφορά αποκλειστικά και μόνο παιδιά.
Άρα πού καταλήγουμε; Στο… γράψτο όπως σου βγαίνει καλύτερα, όπως σου αρέσει πιο πολύ στο μάτι. Και οι δύο τρόποι είναι ετυμολογικά σωστοί. Κι άλλωστε, αυτό που μετράει είναι αν χρειαστείς ορθοπεδικό (ή ορθοπαιδικό), αυτός να είναι καλός στη δουλειά του. Κι ας γράφεται όπως θέλει!