Με τον κίνδυνο να χαρακτηριστώ persona non grata σε κάθε πολυχώρο πολιτισμού και να έχω σε γκαλερί και συναυλίες την τύχη του Τάραμα όταν προσπαθεί να μπει σε καζίνο, σας παρουσιάζω πέντε αντιπροσωπευτικά δείγματα τέχνης με τα οποία κάτι μοιάζει να μην πηγαίνει καλά.
Μην ξεχνάτε, ακόμη και ο κακής ποιότητας χαβαλές μια μορφή έκφρασης είναι. Απλά δεν πληρώνει το ίδιο καλά.
Ο Μαρκ Ρόθκο
Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Σέβομαι απεριόριστα τον Μαρκ Ρόθκο. Ένας άνθρωπος που γεννήθηκε στην τσαρική Ρωσία, εβραίος από φτωχή οικογένεια και σε ηλικία μόλις 10 ετών βρέθηκε μαζί με καραβιές άλλους να εξετάζεται στη νήσο Έλις, αφού μετανάστευσε στην Αμερική. Ωστόσο ακόμη μεγαλύτερο respect του αξίζει επειδή κατόρθωσε αυτό το έργο του να πωληθεί έναντι 73 εκατ. δολαρίων, ενώ είναι δεδομένο πως εύκολα βρίσκεις κάτι αντίστοιχο με ένα 20άρικο στο Πράκτικερ.
Οφείλουμε πάντως να παραδεχτούμε πως ο άνθρωπος ήταν τουλάχιστον έντιμος. Δεν έκανε τρεις κόκκινες πιτσιλιές σε μπλε φόντο και βάφτιζε το έργο του «Ποδοσφαιριστής ομάδας από την Καταλωνία που πέφτει για να πάρει μούφα πέναλτι και να προκαλέσει χαμό στο twitter».
Δεν κατέφυγε δηλαδή ποτέ στις παρελκυστικές τακτικές του Μιρό. Ο συγκεκριμένος πίνακας ονομάστηκε «Λευκό Κέντρο» ή εναλλακτικά «yellow pink and lavender on rose». Ίσως επειδή το κοινό να είχε κάψει ήδη κάθε διαθέσιμο εγκεφαλικό κύτταρο προσπαθώντας να καταλάβει τι εννοεί ο καλλιτέχνης, για να μπλέκει σε άλλου είδους αναζητήσεις. Άλλα έργα του είναι το «Καφέ με Πορτοκαλί», το «Μαύρο σε Καφέ», το «Άσπρο μαύρο όνειρα κάνω» και τέτοια.
Κοσμούν πανεπιστήμια και τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, πράγμα που κατατάσσει στην κατηγορία των ηλιθίων οποιονδήποτε τολμήσει να ψιθυρίσει «μα, βασικά είναι δύο γραμμές με ισάριθμα χρώματα, διάολε».
Τζεφ Κουνς
Κάποια στιγμή στις αρχές του ’90 ο Τζεφ Κουνς έκανε δύο κινήσεις στη ζωή του. Η μία ήταν να παντρευτεί την γνωστή εκείνα τα χρόνια (ρωτήστε τους μπαμπάδες σας, μπορεί η ύπαρξή σας να οφείλεται στην έξαψη από κάποια ταινία της) πορνοστάρ, Τσιτσιολίνα. Το διαζύγιό τους απέδειξε πως δεν ήταν και ό,τι πιο έξυπνο είχε σκεφτεί .
Το ίδιο θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος εάν έβλεπε το γλυπτό του «Σκύλος», το οποίο βασικά είναι το σχέδιο που κάνουν οι αρχάριοι παρτ τάιμ κλόουν στα παιδικά πάρτι, αλλά σε ατσάλι.
Κι ενώ οι καλόκαρδοι κλόουν δίνουν τέτοιες κατασκευές στους μπόμπιρες κι εκείνοι σκάνε στα γέλια, σε πιάνει κατάθλιψη όταν μαθαίνεις πως ειδικά για αυτό το πορτοκαλί ένας άνθρωπος πλήρωσε 60 εκατ. δολάρια για να το αποκτήσει. Άγνωστο γιατί, όμως τέσσερα ίδια αλλά σε άλλο χρώμα, είναι πιο φτηνά. Εμένα μ’ αρέσει σε ματζέντα. Φτιάχνει και κάτι άλλα κόλπα με φουσκωτούς αστακούς, όμως ας είμαστε ειλικρινείς. Αν θέλεις αστακό, καλό είναι να αποφύγεις τα μουσεία και να τον ψάξεις σε καμιά ιχθυόσκαλα.
Μαρίνα Αμπράμοβιτς
Εδώ είναι λογικό το όνομα να προκαλέσει αντιδράσεις. Μια χαρά τα πηγαίνει με Αμπράμοβιτς η Τσέλσι. Πήρε υπερποδοσφαιριστάς, κατέκτησε πρωταθλήματα, ευρωπαϊκά κλπ. Αναμορφωτής των «μπλε» ο Ρώσος μεγιστάνας. Την ίδια άποψη έχουν και οι αφισιονάδος της τέχνης για την Μαρίνα Αμπράμοβιτς, που όπως λέει η Βικιπαίδεια που ξέρει από αυτά «…δραστηριοποιείται στην Performance Art, σε μια ακροβατική του σώματος και της ψυχής».
Ένα από τα πιο γνωστά performance της λοιπόν, είναι και το «minute of silence», το οποίο ευτυχώς μπορεί να το περιγράψει κανείς ως επίσκεψη σε οφθαλμίατρο. Η καλλιτέχνης κάθεται σε μία καρέκλα και απέναντί της κάνει το ίδιο ένας θεατής. Κοιτάζονται για ένα λεπτό στα μάτια χωρίς να μιλάνε. Το καλό της υπόθεσης είναι πως όποιος ανοιγοκλείσει τα βλέφαρα δεν χάνει.
Το κακό είναι πως ο ΕΟΠΠΥ δεν καλύπτει την επίσκεψη, οπότε εάν έχετε πρόβλημα όρασης και όχι τα ψυχολογικά σας, καλύτερα να πάτε να εξεταστείτε από γιατρό του ΙΚΑ.
Στο 1.30 του βίντεο σκάει μύτη ο πρώην της σε ρόλο κράχτη για παπατζή της Ομόνοιας.
Γιάννης Χρήστου
Εάν για κάποιο λόγο έχεις φτάσει μέχρι εδώ, προφανώς εκτός από άσχετους με την τέχνη, να μας θεωρείς και λιγουλάκι ρατσιστές. Σου λέει ο άλλος, είναι δυνατόν μόνο ξένους να μας παρουσιάζεις; Οι Έλληνες όλα καλά τα έχουν κάνει;
Η απάντηση, με τον κίνδυνο να χαρακτηριστούμε… αντέλληνες είναι «όχι». Ας μπούμε σιγά-σιγά στο κλίμα. Ακούς τη λέξη μουσική και στο μυαλό συνειρμικά σου έρχονται μελωδίες, αρμονίες, συγχορδίες. Εναλλακτικά, πανέρια με λουλούδια, φάλτσες ημίγυμνες τραγουδίστριες και μπόμπα ουίσκι.
Σε καμία περίπτωση, όμως, ένας κοινός θνητός με ένα εξίσου κοινό ζευγάρι αυτιών, δεν φέρνει στο νου του τη δουλειά του Γιάννη Χρήστου, η οποία ωστόσο είναι ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ των κριτικών. Το γιατί παραμένει ένα άλυτο μυστήριο. Αν θέλετε μπορείτε να προσπαθήσετε να λύσετε τον γρίφο σε αυτό το 25λεπτο απόσπασμα με τίτλο «Η Κυρία με τη στρυχνίνη».
Εάν μετά τα πρώτα δύο λεπτά ακούσετε γάτες να στριγγλίζουν, τζάμια να τρίζουν και τέτοια πράγματα, να ξέρετε πως ούτε ο player έχει κάποιο πρόβλημα ούτε βρεθήκατε ξαφνικά αλυσοδεμένοι στο Γκουαντάναμο. This is art bitches.
Χάνα Μπλακ
Σε κάθε περίπτωση, η τέχνη είναι μια μορφή έκφρασης. Ο καθένας χρησιμοποιεί τα δικά του εκφραστικά μέσα και το αποτέλεσμα ίσως να μην είσαι σε θέση να το κρίνεις εάν δεν γνωρίζεις επακριβώς τα κίνητρα, τις δυναμικές και τις προσλαμβάνουσες εικόνες που κινούν και ωθούν τον καλλιτέχνη.
Σε ορισμένες περιπτώσεις πάντως τα πράγματα είναι pretty straight forward και μπορείς από τον τίτλο και μόνο ενός έργου να αντιληφθείς τι θέλει να πει ο ποιητής, στην κυριολεξία. Όπως, για παράδειγμα, το πόνημα «Το αιδοίο του Μαρξ» της Χάνα Μπλακ, το οποίο ξεκινά κάπως έτσι:
«Ας φανταστούμε το αιδοίο του Μαρξ
συμπιεσμένο σε μία καρέκλα της βρετανικής βιβλιοθήκης
προστατευμένο από βαρύ πανωφόρι ριγμένο πάνω στα μπούτια
και κάτω από αυτό ένα λινό παντελόνι
κι ακόμα πιο κάτω σκέτα λευκά εσώρουχα
τα χείλη του αιδοίου ελαφρώς ανοικτά, σαν στόμα έτοιμο να μιλήσει
μουλιασμένο, αλλά όχι ακριβώς υγρό»…
Με συγχωρείς κοπέλα μου, αλλά ειλικρινά δεν έχω την παραμικρή διάθεση να φανταστώ το αιδοίο του Μαρξ. Για την ακρίβεια, όταν το σκέφτομαι «μουλιασμένο, αλλά όχι ακριβώς υγρό», μόνο με ένα τρόπο μπορώ να αντιδράσω. Όπως η Γιόκο Όνο σε ένα κομμάτι της το 2010, το οποίο τουλάχιστον έχει εύκολους στίχους.