Ο Νίκος Καρούζος της είχε αφιερώσει το ποίημα του Φεγγαρική Αηδόνα. Οι Αμερικάνοι την είχαν χαρακτηρίσει στα μέσα της δεκαετίας του ’60 ως το πιο ελπιδοφόρο ταλέντο μαζί με τη Λάιζα Μινέλι. Ο Μάνος Χατζιδάκις ένιωσε ψυχικό θάμβος από την πρώτη στιγμή που την άκουσε.
Η Φλέρυ Νταντωνάκη (κανονικό όνομα Ελευθερία Παπαδαντωνάκη) ήταν τω όντι μια από τις σπουδαιότερες φωνές του ελληνικού πενταγράμμου από το 1960 μέχρι και το φινάλε της δεκαετίας του ’80.
Κι όμως, λίγοι είναι αυτοί που σήμερα θυμούνται την παρουσία της. Όχι μόνο οι νεότερες γενιές, αλλά και άνθρωποι 50 και πάνω. Μπορεί να αναγνωρίζουν τη φωνή της σε ένα τραγούδι, αλλά το όνομα της δεν τους έρχεται στο μυαλό. Ίσως να είναι κάπου βαθιά χωμένο, ίσως να μη μπήκε ποτέ.
Αυτή είναι η πιο μεγάλη αδικία στα χρονικά της ελληνικής μουσικής. Πώς γίνεται μια φωνή που σε ηλικία 20-25 ετών αποθεώνεται από το Variety και γίνεται μούσα του Χατζιδάκι στον Μεγάλο Ερωτικό, να μη μένει κατ΄όνομα στη μνήμη; Ήταν άραγε τόσο μεγάλη η σκιά του Μάνου που ο κόσμος έμεινε στον χαρακτηρισμό «μούσα» και κάπου στο πέρασμα του χρόνου ξεθώριασε το όνομα; Μοιάζει απίθανο, δεδομένου κιόλας ότι τέτοιο ονοματεπώνυμο δεν είναι συνηθισμένο.
Η Φλέρυ ξεκινήσε να τραγουδάει από τα 14-15 της, αλλά όπως είχε πει σε μια συνέντευξή της στον Στάθη Τσαγκαρουσιάνο, η μουσική δεν ήταν κάτι που το έβλεπε σοβαρά. Με πατέρα κινηματογραφιστή, εκείνη ήθελε να γίνει ηθοποιός.
Στα 19 της έφυγε ολομόναχη για τις ΗΠΑ, χωρίς να έχει οικονομική δυνατότητα, χωρίς τίποτα. Σε μια εμφάνιση της εκεί,όπου τραγούδησε ένα θρησκευτικό κομμάτι, είδε ότι ο κόσμος είχε εντυπωσιαστεί με τη φωνή της, την είχε αποθεώσει και εκεί άλλαξε το τσιπάκι. Στα τέλη των 60’s ο Μάνος Χατζιδάκις βρέθηκε στη Νέα Υόρκη και για την επόμενη δεκαετία η πορεία τους θα ήταν κοινή, καθώς το 1972 ήρθαν στην Ελλάδα μαζί και κυκλοφόρησαν τον Μεγάλο Ερωτικό, όπου η Φλέρυ τραγουδούσε μαζί με τον Δημήτρη Ψαριανό.
«Η Φλέρυ είναι ανεπανάληπτη ακόμα και όταν δοκιμάζει… Της είχα πει πως μια αληθινή τραγουδίστρια περιέχει την τεχνική τελειότητα της Σβάρτσκοπφ και τη γήινη αμεσότητα της Νίνου, και η Φλέρυ αποδεικνύει περίτρανα πως είναι μια αληθινή τραγουδίστρια». Με αυτά τα λόγια μιλούσε ο Χατζιδάκις για εκείνη.
https://www.youtube.com/watch?v=zpMexWW32nU
Από κει και μετά η Φλέρυ κινήθηκε σε μονοπάτια πειραματισμών για αρκετά χρόνια και το 1986 έφτασε να συνεργάζεται με τους Τερμίτες για τον τότε δίσκο τους Τσιμεντένια Τρένα. Η συνεργασία αυτή θα αφήσει μια πληγή στη Νταντωνάκη και θα αποτελεί το σημείο που θα την οδηγήσει σε αναζητήσεις οι οποίες θα επηρεάσουν αρκετά το μυαλό και την οπτική της. Ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας θα την αποθεώνει στα επόμενα χρόνια, όμως η Νταντωνάκη θα νιώθει πάντα προδομένη από τους συναδέλφους της και τη μη αποδοχή.
Μέχρι και η Μελίνα Μερκούρη αρνήθηκε να την δεχτεί στο γραφείο της μια εποχή, παρόλο που η Νταντωνάκη είχε δηλώσει ανοιχτά τη στήριξη της στο ΠΑΣΟΚ και την πίστη της στον Ανδρέα Παπανδρέου.
Ανήσυχο πνεύμα, ταξιδιάρα ψυχή, η Νταντωνάκη θα γυρίσει τον κόσμο αναζητώντας μια ανώτερη ουσία σε επίπεδο ψυχοπνευματικό, θα μπλέξει με γκουρού, θα αποκτήσει μια πιο βαθιά θεώρηση της τέχνης και της ύπαρξης της και σιγά σιγά θα αποξενώνεται από τον ίδιο της τον χώρο, από τους δικούς της ανθρώπους. Διάβαζε και λάτρευε τον Βίλχελμ Ράιχ.
«Δεν είμαι πρόθυμη εγώ να βγαίνω να κονταροχτυπιέμαι με τα παιδιά για δόξα ή λεφτά. Εγώ πολεμώ θεριά και με πολεμούν θεριά. Παραπονιέμαι για την πρόχειρη και αναιδή συμπεριφορά που μου δείχνουν οι Έλληνες καλλιτέχνες, για τον άγαρμπο τρόπο με τον οποίο με μεταχειρίζονται την ώρα που εγώ διακινδυνεύω να πω ένα τραγούδι.
Μια άλλη φορά με πήρε η γυναίκα του Σαββόπουλου για να πάω στην τηλεοπτική τους εκπομπή και επειδή αρνήθηκα, γιατί είχα ήδη κανονίσει κάτι άλλο, μου είπε με έναν τόνο έπαρσης: “Δεν ξέρετε τι έχουμε κάνει εμείς για σας!”. “Απλώς”, της είπα, “αυτό που έχετε κάνει είναι να γράφει ο Σαββόπουλος τραγούδια τραγικά και να μην τα ζει ο ίδιος αλλά εγώ”».
Η παραπάνω απάντηση για τη συνέντευξη στον κ. Τσαγκαρουσιάνο, εμπεριέχει όλα τα πύρινα μέτωπα που αναπτύσσονταν μέσα της στα τελευταία χρόνια της ζωής της. Λίγο αργότερα έκανε την εμφάνιση του ο καρκίνος και η Φλέρυ Νταντωνάκη περνούσε σιγά σιγά στην ανυπαρξία, η οποία πιστοποιήθηκε στις τελευταίες της ημέρες.
Σε ένα δωμάτιο νοσοκομείου, ξεχασμένη, με την κόρη της μόνο δίπλα, πάλευε για να χαμηλώσει η τηλεόραση που έβλεπε ο έτερος άρρωστος στο δωμάτιο και άκουγε τις επισκέψεις στελεχών του ΠΑΣΟΚ που ρωτούσαν ποια είναι όταν τους έλεγαν το όνομα της.
Ο Μάνος Λαμπράκης θα μοιραζόταν αρκετά χρόνια μετά το θάνατο της το 1998, μια εμπειρία που έδειχνε το μέγεθος της Νταντωνάκη. Περιπλανώμενος στη Νέα Υόρκη, θα δει σε ένα μαγαζί με βινύλια, σε μια προθήκη, τον δίσκο της The Isles of Greece. Η τιμή του ήταν 350 δολάρια. Η συνολική τιμή των υπόλοιπων βινυλίων στην ίδια προθήκη ήταν αρκετά πιο κάτω απ΄αυτό το ποσό.
«Μα γιατί τον πουλάτε τον συγκεκριμένο δίσκο, τόσο ακριβά;» θα ρωτήσει ο Λαμπράκης. «Μα είναι η μεγαλύτερη φωνή της Ελλάδας, man» θα του απαντήσει ο ιδιοκτήτης!
https://www.youtube.com/watch?v=W4vdDauWXSw