Στους κύκλους της CIA ήταν γνωστός ως «Dr Dirty» («Καθηγητής βρόμικος»), λόγω της συστηματικής χρήσης μέσων αμφιβόλου ηθικής για να υλοποιεί τους στόχους των αποστολών του κατά τη διάρκεια της 27χρονης καριέρας του στην Μυστική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ.
Ο ομογενής Έλληνας πράκτορας Γκας Αβρακότος – Λάσκαρης ήταν μία από τις μυθιστορηματικές μορφές στα χρονικά της διεθνούς κατασκοπείας και η εμπλοκή του στα ελληνικά πράγματα ίσως και να απέβει μοιραία στην εξέλιξη του κυπριακού δράματος.
Γιος Ελλήνων μεταναστών από τη Λήμνο, ο Αβρακότος ανήκε σε μια γενιά πρακτόρων που στρατολόγησε η αμερικανική μυστική υπηρεσία από «λαϊκά» στρώματα μεταναστών για να ξεφύγει από τους αποφοίτους του Harvard και του Yale της πρώτης της περιόδου.
«Μάγκας» σύμφωνα με όλες τις περιγραφές, αψύς με τους προϊσταμένους του και ασύστολος βωμολόχος, είχε γίνει διάσημος ανάμεσα στους συναδέλφους του πράκτορες για τη μανία του να «παίρνει τα πράγματα στα χέρια του» χωρίς να έχει πάντοτε σχετικές οδηγίες.
Ο Αβρακότος αφίχθη το 1963 υπηρεσιακά στην Ελλάδα, με τη φήμη του εξαιρετικά φανατικού αντικομμουνιστή και την υπό διαμόρφωση τάση να ξεπερνά πολλές φορές τα όρια των εντολών του. Ανέλαβε αρχικά ρόλο συνδέσμου της CIA με την ΚΥΠ και συνεργάστηκε στενά με τον συνταγματάρχη Γεώργιο Παπαδόπουλο και με άλλους αξιωματικούς, που είχαν συμμετοχή στην εγκαθίδρυση της δικτατορίας.
Ενδεικτική της δράσης του ήταν μια ατάκα του διάσημου αποστάτη της CIA, Φίλιπ Έιτζι: «Ο Γκας, πιστέψτε με, ήταν πραγματικά Dr.Dirty. Ειδικά για την Ελλάδα…»
Όταν έγινε το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου ο Αβρακότος υπηρετούσε στο Βιετνάμ. Η CIA αποφάσισε να του αναθέσει μία απόρρητη αποστολή μια και γνώριζε σε προσωπική βάση τους δικτάτορες. Ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον πιεζόταν από πολλούς πανεπιστημιακούς και πολιτικούς να πείσει την ελληνική χούντα να μην εκτελέσει τον φυλακισμένο τότε Ανδρέα Παπανδρέου και ει δυνατόν να τον απελάσει.
Ο Αβρακότος διηγήθηκε ορισμένες από τις εμπειρίες του σε έναν πολύ γνωστό Αμερικανό δημοσιογράφο, τον Τζορτζ Κράιλ, παραγωγό της γνωστής τηλεοπτικής εκπομπής «60 minutes», στο πλαίσιο της συγγραφής του βιβλίου «Οι πόλεμοι του Τσαρλς Γουίλσον», πάνω στο οποίο βασίστηκε το φιλμ «Παιχνίδια Εξουσίας» του 2007, με πρωταγωνιστές τους Τομ Χανκς, Τζούλια Ρόμπερτς και τον Φίλιπ Σίμουρ Χόφμαν, που υποδύθηκε τον θερμόαιμο Ελληνοαμερικανό πράκτορα.
Σύμφωνα με τη διήγηση του, ο Αβρακότος πήγε στο γραφείο του Παπαδόπουλου και του έδωσε το επίσημο μήνυμα από την Ουάσιγκτον, του ζήτησε δηλαδή να μη στείλει τον Ανδρέα στο απόσπασμα.
Αποκάλυψε, όμως, πως συνέχισε τον διάλογο με τον δικτάτορα λέγοντάς του: «Αυτό είναι το επίσημο μήνυμα που σας μεταφέρω. Ανεπισήμως σας λέω ότι η συμβουλή μου είναι να εκτελέσετε τον… μπάσταρδο γιατί κάποτε θα επιστρέψει και θα σας κυνηγήσει»!
Ο Παπαδόπουλος αψήφησε τη συμβουλή του πράκτορα και συντάχθηκε με την επίσημη οδηγία της αμερικανικής κυβέρνησης, δίνοντας διαβατήριο στον Ανδρέα για να φύγει από τη χώρα.
Τη δεκαετία του 1970 ο Αβράκοτος ανέλαβε και τη θέση του επικεφαλής του προγράμματος συνεργασίας της CIA με τα ελληνικά ΛΟΚ (μονάδες καταδρομών), για την επιχείρηση Stay Behind.
Επρόκειτο για ένα σενάριο εισβολής του ελλαδικού χώρου από χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας, για το οποίο οι Αμερικανοί είχαν δημιουργήσει κρησφύγετα με πολεμοφόδια, χρυσό και τρόφιμα σε ολόκληρη τη χώρα. Ο δικτάτορας Ιωαννίδης μάλιστα όταν ήθελε να στείλει κάποιο, επισκεπτόταν στο γραφείο των ΛΟΚ τον Αβρακότος.
Λίγο πριν από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ο Αβρακότος, είχε μαζί με τον άμεσο προϊστάμενό του, τον υποσταθμάρχη Ρον Εστες, δύο επίσημες συναντήσεις με τον Ιωαννίδη, πιθανότατα και παρασκηνιακές συνομιλίες.
Μολονότι ο Έστες είχε μεταφέρει τη θέση της Ουάσινγκτον για τον κίνδυνο τουρκικής εισβολής σε περίπτωση ανατροπής του Μακαρίου, ο ρόλος του Αβρακότου στο βαθμό επιρροής του δικτάτορα θεωρείται έως και σήμερα ύποπτος.
Ο Ελληνοαμερικανός πράκτορας μισούσε τον Μακάριο, τον αποκαλούσε «Κάστρο της Μεσογείου» και μόνο υπερβολική δεν ακούγεται η εικασία ότι – όπως και στην περίπτωση του Ανδρέα Παπανδρέου – ενθάρρυνε την ελληνική κυβέρνηση να πάει κόντρα στην επίσημη γραμμή της αμερικανικής.
Οι ακραίες αντιλήψεις του άλλωστε, φάνηκαν και μετά την εκτέλεση του φίλου του, σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα, Ρίτσαρντ Γουέλς από τη «17 Νοέμβρη», το 1975. Ο Αβρακότος έστειλε τότε απόρρητο τηλεγράφημα στον διοικητή της CIA, ζητώντας την άδεια να οργανώσει, ως αντίποινα, τις δολοφονίες κάποιοι αριστεριστών που θεωρούνταν ύποπτοι για την εκτέλεση του Γουέλς, διαβεβαιώνοντας πως οι συνεργάτες του στην ΚΥΠ και την ελληνική αστυνομία θα βοηθούσαν ώστε να μην εξιχνιασθούν ποτέ οι δολοφονίες. Η πρότασή του ωστόσο απορρίφθηκε.
Μπορεί για τη χώρα καταγωγής του η δράση του να ήταν ενδεχομένως μοιραία, στις ΗΠΑ όμως το όνομα του έλαβε σχεδόν ηρωικές διαστάσεις για την καταλυτική συμμετοχή που είχε στον πόλεμο της ΕΣΣΔ με το Αφγανιστάν.
Με την υποστήριξη της πανίσχυρης επιτροπής του Κογκρέσου για τις μυστικές υπηρεσίες, της οποίας προΐστατο ένας παθιασμένος αντικομουνιστής, ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Τσαρλς Γουίλσον, προετοιμάστηκε μια γιγαντιαία συγκεκαλυμμένη επιχείρηση για την ενίσχυση των Αφγανών μουτζαχεντίν, που μάχονταν τους Σοβιετικούς.
Ο Γκας Αβρακότος
Ήταν η μεγαλύτερη επιχείρηση στην ιστορία της CIA, που της απορρόφησε το 70% του προϋπολογισμού της.
Ο Αβρακότος, που τότε υπηρετούσε στο σταθμό της CIA στη Βηρυτό, ήταν ο άνθρωπος που την έφερε σε πέρας. Μετέβη στο Κάιρο και αγόρασε εκατοντάδες χιλιάδες Καλάσνικοφ από τα αποθέματα του αιγυπτιακού στρατού, ενώ σε συμφωνία με τους Πακιστανούς, οι μουτζαχεντίν εκπαιδεύτηκαν στο έδαφός τους από άνδρες της CIA.
Το πρόβλημα της μεταφοράς του οπλισμού στα κακοτράχαλα εδάφη του Αφγανιστάν το αντιμετώπισε με ευφάνταστο τρόπο. Αγόρασε μουλάρια από την Κύπρο, τα φόρτωσε σε ένα καράβι και μέσω Πακιστάν τα πολεμοφόδια έφθασαν και στα πιο δυσπρόσιτα λημέρια των ανταρτών.
Η χαριστική βολή για τους Σοβιετικούς ήλθε με τους αντιαεροπορικούς πυραύλους «Στίγκερ», που προμήθευσε ο Αβρακότος στους αντάρτες. Οι πύραυλοι αυτοί προκάλεσαν μεγάλες απώλειες στη Σοβιετική Αεροπορία και προϊόντος του χρόνου μια διαφαινόμενη εύκολη νίκη εξελίχθηκε σε μάχη φθοράς με πολλά θύματα και ανυπολόγιστες συνέπειες για την οικονομία.
Η επιχείρηση κόστιζε στους Σοβιετικούς πάνω από 3 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο κι έτσι το 1989 ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ πήρε την απόφαση να αποσύρει τις σοβιετικές δυνάμεις.
Η συνεισφορά του «Dr Dirty» ήταν καθοριστική στο αποκληθέν «ρωσικό Βιετνάμ», που αποτέλεσε ουσιαστικά τον επιθανάτιο ρόγχο της Σοβιετικής Ένωσης. Ωστόσο, σε βάθος χρόνου, η επιχείρηση αυτή γύρισε, ως γνωστόν, μπούμερανγκ για τους Αμερικανούς, καθώς ο οπλισμός και τα χρήματα έθρεψαν το φαινόμενο των Ταλιμπάν και των εξτρεμιστικών ομάδων, όπως η Αλ Κάιντα του Μπιν Λάντεν.
Ο Αβρακότος συνταξιοδοτήθηκε το 1989 και στη συνέχεια απασχολήθηκε ως δημοσιογράφος και αναλυτής στη News Corp. του Ρούμπερτ Μέρντοχ. Το 1997 επανήλθε ως σύμβουλος στη CIA και το 2003 εγκατέλειψε οριστικά την κατασκοπεία. Εγκατέλειψε τα εγκόσμια την 1η Δεκεμβρίου του 2005, ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο, σε ηλικία 67 ετών.
Η δράση του παρέμεινε σχεδόν άγνωστη μέχρι το 2003, οπότε και έκανε τις σχετικές εξομολογήσεις του στον δημοσιογράφο Τζορτζ Κράιλ. Έως τότε πολύ λίγοι γνώριζαν ότι ο γόνος μιας φτωχής οικογένειας από τη Λήμνο ανήλθε σε τόσο υψηλές θέσεις ώστε να επηρεάσει παρασκηνιακά τις διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις, αφήνοντας το «βρόμικο» αποτύπωμα του στην παγκόσμια Ιστορία.