Ελάχιστοι άνθρωποι άλλαξαν τον χαρακτήρα και την μορφή ενός σπορ με τρόπο ανάλογο με εκείνον που ο Τζόνα Λόμου διαμόρφωσε το ράγκμπι. Για πολλούς, μάλιστα, ο Νεοζηλανδός ήταν μεγαλύτερος και από το ίδιο το άθλημα. Πολλοί αγνοούσαν ακόμη και τα βασικά, αλλά γνώριζαν πολύ καλά ποιος ήταν ο απόλυτος πρεσβευτής του.
Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1995 ο ομοσπονδιακός τεχνικός της Νέας Ζηλανδίας του δίνει μια θέση στο ρόστερ, παρά το γεγονός ότι ήταν τότε μόλις 20 ετών και η διεθνής εμπειρία του περιοριζόταν σε μόνο δύο συμμετοχές με τους All Blacks.
Εκείνοι που δεν τον γνώριζαν ακόμη, κοιτάζοντάς τον θα υπέθεταν πως ήταν αμυντικός. Ο σωματότυπός του παρέπεμπε σε… ογκόλιθο. Με ύψος 2 μέτρα και βάρος κοντά στα 120 κιλά, ελάχιστοι μπορούσαν να φανταστούν το πόσο γρήγορος και ασταμάτητος γινόταν με την μπάλα στα χέρια. Από άποψη φυσικών χαρακτηριστικών ήταν ένα τανκ, που κατόρθωνε όμως να κινηθεί με την χάρη μπαλαρίνας μέσα στο γήπεδο. Μέχρι να εμφανιστεί αυτός, το ράγκμπι ήταν ένα εντελώς διαφορετικό άθλημα.
Η Νέα Ζηλανδία δεν κέρδισε εκείνο το τουρνουά που έμεινε στην ιστορία για την δραματική επικράτηση της Νοτίου Αφρικής, η οποία ακόμη σπαραζόταν από τις φυλετικές διαφορές και το Απαρτχάιντ, όμως ο Λόμου ήταν ο άνθρωπος που σόκαρε τους πάντες.
Ο φαινομενικά ασταμάτητος Λόμου ανάγκασε τους προπονητές να επινοήσουν διαφορετικούς τρόπους σύνθετης άμυνας, που ακόμη ήταν άγνωστοι στο σπορ. Ήταν αδύνατο να αντιμετωπιστεί σε man to man, ενώ όταν έπεφταν πάνω του δυο και τρεις αντίπαλοι, δημιουργούνταν κενά για τους συμπαίκτες του. Κι όσο αυτός θριάμβευε, ολοένα και περισσότεροι «γίγαντες» εμφανίζονταν στο προσκήνιο, προσπαθώντας να ακολουθήσουν το παράδειγμά του. Ο Νεοζηλανδός έγινε ταυτόχρονα ο απόλυτος πονοκέφαλος, αλλά και η τεράστια έμπνευση που γέμισε τα δοκιμαστικά και τις προπονήσεις των ομάδων από τύπους σαν αυτόν, ενώ πίσω στην πατρίδα του λατρεύτηκε σαν εθνικός ήρωας την ίδια ώρα που η πολυνησιακή καταγωγή του έδωσε «φωνή» στους ξεχασμένους και παραμελημένους ομοεθνείς του οι οποίοι ακόμη αντιμετωπίζονταν σε πολλές περιπτώσεις ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Παρά το εντυπωσιακό βιογραφικό του, το οποίο περιλαμβάνει ρεκόρ που είχαν αντέξει σχεδόν έναν αιώνα, ο Λόμου θα μπορούσε να είχε αφήσει ακόμη μεγαλύτερο αποτύπωμα πίσω του εάν δεν αντιμετώπιζε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα υγείας.
Την ίδια χρονιά που χτύπησε σαν κεραυνός το διεθνές στερέωμα, ο ίδιος χτυπήθηκε από την μοίρα. Το 1995 διαγνώσθηκε ότι πάσχει από νεφρωσικό σύνδρομο. Μια ασθένεια που οδηγεί στην πλήρη κατάρρευση των νεφρών και μετέτρεψε την ζωή του σε ένα αέναο ταξίδι μεταξύ γηπέδου και νοσοκομείου, αφού χρειαζόταν ειδική φαρμακευτική αγωγή και αιμοκάθαρση τρεις φορές την εβδομάδα…
Ο Λόμου αντιμετώπισε την αρρώστιά του όπως θα έκανε με οποιονδήποτε άλλο αντίπαλο. Με σεβασμό αλλά και θράσος. Οι τακτικές επισκέψεις στις κλινικές έγιναν απλά κομμάτι της καθημερινότητάς του. Απλά άλλο ένα σκέλος της… ρουτίνας του, για την οποία δεν παραπονιόταν καν, αλλά αντίθετα την χρησιμοποίησε ως κίνητρο για να γίνει εκείνος ακόμη καλύτερος. Όπως, αντίστοιχα, είχε συμβεί με το ταραγμένο και βίαιο οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε εξαιτίας του αλκοολικού πατέρα του…
Η εμφάνισή του στο προσκήνιο την ίδια περίοδο που το άθλημα μετατρεπόταν σε πλήρως επαγγελματικό τον βοήθησε να κερδίσει αρκετά χρήματα, μα σίγουρα όχι τόσα όσα θα μπορούσε να είχε βάλει στον λογαριασμό του εάν είχε απαντήσει θετικά σε πρόταση των Dallas Cowboys… Το ταλέντο του εκτιμήθηκε στην άλλη πλευρά του πλανήτη, με την ομάδα του Τέξας να του στέλνει συμβόλαιο με πολλά μηδενικά προκειμένου να τον πείσει να αλλάξει χώρα αλλά και άθλημα και να δοκιμάσει την τύχη του στο αμερικάνικο ποδόσφαιρο, όπου είναι βέβαιο ότι τον περίμεναν ακόμη περισσότερα χρήματα.
Εκείνος, όμως, αρνήθηκε, λέγοντας ότι τα λεφτά δεν είναι το παν σε αυτή τη ζωή. Συνέχισε να παίζει ράγκμπι με τα «φιλαράκια» του, όπως αποκαλούσε συμπαίκτες και αντιπάλους. Για αυτόν το άθλημα ήταν η οικογένεια που ποτέ δεν είχε και αποφάσισε να της μείνει πιστός μέχρι τέλους.
Όταν πλέον ο οργανισμός του είχε καταρρακωθεί από τη νεφρική ανεπάρκεια αναγκάστηκε να σταματήσει πριν καλά-καλά γίνει 27 ετών. Χρειάστηκε να υποβληθεί σε μεταμόσχευση και να κάνει υπομονή τρία ολόκληρα χρόνια, αλλά τελικά επέστρεψε στα γήπεδα. Ήταν γεννημένος νικητής και αποφάσισε να ζήσει, αλλά και να πεθάνει ως τέτοιος…
Το comeback του κράτησε για λίγο… Η κατάσταση της υγείας του γινόταν ολοένα και χειρότερη, αλλά ο Λόμου δεν σταμάτησε να παίζει –έστω και σε αγώνες επίδειξης για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Το ύστατο τάκλιν, το μόνο που δεν κατόρθωσε να αποφύγει, ήρθε στις 18 Νοεμβρίου 2015. Εκείνο το πρωί άφησε την τελευταία πνοή του, προδομένος από την καρδιά του, μα πλήρης και ευτυχής αφού ο ίδιος δεν είχε προδώσει ποτέ το άθλημα που τον αγκάλιασε και τον έκανε αυτό που έγινε. Κατά έναν περίεργο τρόπο αυτή η σχέση ήταν αμφίδρομη, αφού και ο Λόμου, ο γίγαντας που έπεσε στη Γη, έκανε το ράγκμπι αυτό που είναι σήμερα. Όταν έφυγε από αυτόν τον κόσμο ήταν μόλις 40 ετών…