Γράφει ο Λοΐζος Μωυσέως
Ήταν το βράδυ της 11ης Μαΐου του 1960. Στην οδό Γκαριμπάλντι του Σαν Φερνάντο, 20 περίπου χιλιόμετρα έξω από το Μπουένος Άιρες, ο Ρικάρντο Κλεμέντ επέστεφε σπίτι του από την βάρδια του ως υπάλληλος στην Mercedes-Benz.
Το πρώτο λεωφορείο από το οποίο έπρεπε να αποβιβαστεί κανονικά ήταν άδειο. Οι μυστήριοι άντρες που του είχαν στήσει καρτέρι σάστισαν. Μισή ώρα αργότερα, αποβιβάζεται από ένα άλλο λεωφορείο και οι άντρες με αστραπιαίες κινήσεις τον ρίχνουν στο έδαφος, παλεύουν μαζί του και τον ακινητοποιούν. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα τον φορτώνουν στο αυτοκίνητο, τον ναρκώνουν και απομακρύνονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
Ο Ρικάρντο Κλεμέντ όμως ήταν στην πραγματικότητα ο Γερμανός συνταγματάρχης των SS Άντολφ Άιχμαν, επικεφαλής του τμήματος εβραϊκών ζητημάτων της Υπηρεσίας Ασφαλείας των SS και αρχιτέκτονας του Ολοκαυτώματος ή αλλιώς της ‘’Τελικής Λύσης’’. Και οι μυστηριώδεις άντρες ήταν μέλη της Μοσάντ, των μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ με μια σαφή και ξεκάθαρη αποστολή. Να φέρουν τον Άιχμαν πίσω στο Ισραήλ ζωντανό για να δικαστεί. Αποστολή την οποία εξετέλεσαν, με τον Ναζί συνταγματάρχη να γίνεται ο πρώτος -και τελευταίος- άμεσα υπεύθυνος του Ολοκαυτώματος που δικάζεται και εκτελείται στο Ισραήλ.
Ο Άιχμαν όμως είναι μόνο ένας από τους πολλούς ανώτερους και ανώτατους αξιωματικούς του Ναζιστικού Καθεστώτος που διέφυγαν προς την Λατινική Αμερική μέσω ενός εξειδικευμένου συστήματος διαφυγής που κατασκευάστηκε από τους Ναζί με την συνδρομή φυσικά άλλων χωρών αλλά και οργανισμών.
Τα 2 κυριότερα Ratlines ήταν από την Γερμανία στην Ισπανία και μετά στην Αργεντινή ενώ το δεύτερο από την Γερμανία στην Ρώμη, από εκεί στην Γένοβα και έπειτα σε χώρες της Νότιας Αμερικής .
Αυτά τα δύο χρησιμοποιήθηκαν από πολλούς Ναζί εγκληματίες πολέμου που ήθελαν να αποφύγουν την αιχμαλωσία και την δίκη. Μερικοί από αυτούς, ήταν ο διαβόητος «Άγγελος του Θανάτου του Άουσβιτς», Γιόζεφ Μένγκελε, Γερμανός γιατρός γνωστός για τα φρικτά πειράματά του σε ζωντανούς αιχμαλώτους, ο οποίος διέφυγε στην Νότιο Αμερική και πέθανε από πνιγμό στην Βραζιλία το 1979, ο Έντουαρντ Ρόσμαν, επικεφαλής του Γκέτο της Ρίγας, που διέφυγε στην Παραγουάη και πέθανε εκεί το 1977, ο Γουόλτερ Ράουφ, που θεωρείται υπεύθυνος για πάνω από 100.000 στους θαλάμους αερίων και ο οποίος διέφυγε στην Χιλή στην οποία και πέθανε το 1984 και πολλοί άλλοι.
Το 3ο Ράιχ πολύ πριν αλλά και κατά την διάρκεια του Β ’Παγκοσμίου Πολέμου σχεδίασε και ετοίμασε αυτές της οδούς διαφυγής σε περίπτωση που τα σχέδια του αποτύγχαναν.
Σύμφωνα όμως με τον Αμερικανό ιστορικό Μάικλ Φέιερ, η πρώτη οδός διαφυγής ήταν η Ισπανική, η οποία δεν δημιουργήθηκε από τους Ναζί, αλλά έτυχε της εκμετάλλευσης τους αργότερα. Αρχικά ήταν μια «συμφωνία» μεταξύ Βατικανού και Αργεντινής, η οποία προέβλεπε ότι η δεύτερη θα ήταν πιο επιεικής στην εφαρμογή της μεταναστευτικής της νομοθεσίας ούτως ώστε να γίνει ευκολότερο σε Ευρωπαίους Καθολικούς οι οποίοι το επιθυμούσαν να γίνουν μόνιμοι κάτοικοί της. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και το ότι ένας καθολικός Γερμανός ιερέας, ο Άντον Βέμπερ πήγε μόνιμα στην Αργεντινή και προετοίμαζε το έδαφος για ένα μεταναστευτικό κύμα ευρωπαίων καθολικών.
Σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς της περιόδου, η καθολική εκκλησία και συγκεκριμένα το Βατικανό υπέθαλπαν βοηθούσαν και φυγάδευαν τους Ναζί, χρησιμοποιώντας την εξουσία και τις διασυνδέσεις τους. Πιο γνωστό παράδειγμα, ο Αυστριακός επίσκοπος Λουίτζι Χούνταλ, ο οποίος βοήθησε πολλούς ‘’επιφανείς’’ εγκληματίες πολέμου ( Φραντζ Στανγκλ, Γκούσταβ Βάγκνερ, Άλοις Μπρούνερ, Άντολφ Άιχμαν κ.α) να διαφύγουν της δικαιοσύνης χρησιμοποιώντας τα προνόμια που του προσέφερε η θέση του πρύτανη στο Γερμανικό Κολλέγιο της Ρώμης.
Ο ίδιος είχε γράψει στα απομνημονεύματα του: «Ευχαριστώ τον Θεό που μου επέτρεψε να επισκεφθώ και να απαλύνω τον πόνο των κρατουμένων αυτών και να τους βοηθήσω να διαφύγουν με ψεύτικα έντυπα ταυτοποίησης»!
Σύμφωνα πάντα με τον Αμερικανό ιστορικό Μάικλ Φέιερ ο ηγέτης της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας Πάπας Πίος ΙΒ΄ «προτιμούσε να δει Ναζί φασίστες εγκληματίες πολέμου πάνω σε πλοία κατευθυνόμενα προς την Λατινική Αμερική παρά να τους δει να σαπίζουν σε στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου της διαχωρισμένης Γερμανίας»
Μια από τις σημαντικότερες οδούς διαφυγής ήταν εκείνη του Σαν Γκιρολάμο, η οποία ουσιαστικά διευθυνόταν από Κροάτες ιερείς με επικεφαλής τον Κρούνοσλαβ Ντραγκάνοβιτς. Με έδρα το Παπικό Κροατικό Κολλέγιο της Ρώμης, το ratline αυτό σχετιζόταν και με την Αυστρία όπου πολλοί εγκληματίες πολέμου κρύβονταν στα εκεί μοναστήρια, ενώ το τελικό του σημείο ήταν το λιμάνι της Γένοβας.
Η χώρα φυσικά η οποία έγινε περισσότερο γνωστή για αυτούς τους λόγους και σχετίστηκε άμεσα με τους διαφυγόντες Ναζί ήταν η Αργεντινή. Άλλωστε η θεωρία συνωμοσίας ότι η Χίτλερ και η σύζυγός του Εύα Μπράουν δεν αυτοκτόνησαν στο υπόγειο καταφύγιο του Ράιχσταγκ αλλά διέφυγαν στην Αργεντινή, είναι από τις πλέον γνωστές και διαδεδομένες. Ένας από τους λόγους για τους οποίους η Αργεντινή ήταν ‘’ιδανική’’ για τους Ναζί ήταν το φίλιο προς αυτούς καθεστώς της χώρας με πρόεδρο τον Χουάν Ντομίνγκο Περόν.
Δεν είχε κρύψει πότε άλλωστε την συμπάθεια του προς τους Ναζί ενώ είχε δηλώσει ότι « Στην δίκη της Νυρεμβέργης συνέβη κάτι το οποίο εγώ θεωρώ ντροπή και ένα μάθημα -δυστυχώς- για το μέλλον της ανθρωπότητας. Πιστεύω πλέον ότι μαζί μου και ο λαός της Αργεντινής πιστεύει ότι η διαδικασία της δίκης της Νυρεμβέργης ήταν ξεδιάντροπη και ανάξια των νικητών του πολέμου των οποίων η συμπεριφορά καμία σχέση δεν είχε με νικητών. Τώρα πλέον συνειδητοποιούμε ότι οι Σύμμαχοι έπρεπε να χάσουν τον πόλεμο»
Τα Ιταλοαργεντινικά ratlines είχαν αποκαλυφθεί σχετικά πρόσφατα κυρίως λόγω αποχαρακτηρισμένων εγγράφων της Βιβλιοθήκης του Βατικανού και προσωπικής έρευνας από ιστορικούς . Αρκετοί Ναζί εγκληματίες πολέμου χρησιμοποιώντας τις οδούς αυτές διέφυγαν της δικαιοσύνης και παρέμειναν ατιμώρητοι για τα όσα φρικτά έπραξαν.
Ευτυχώς όμως για την πανανθρώπινη ιστορική μνήμη και κυρίως για τα θύματα του φασισμού οι περισσότεροι πλήρωσαν με τον ένα ή τον άλλον τρόπο τον μερίδιό τους για την πιο σκοτεινή περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας.