Ακριβώς 2.500 χρόνια μετά την ναυμαχία της Σαλαμίνας η επιστημονική κοινότητα είναι σε θέση να αντιληφθεί καλύτερα πώς οι αρχαίοι Έλληνες κατόρθωσαν να τα βάλουν με τον πολυπληθέστερο Περσικό στόλο και να τον κατατροπώσουν στα στενά της Σαλαμίνας. Μια θριαμβευτική νίκη ή ένας απρόσμενος όλεθρος, ανάλογα με την πλευρά που παρατηρεί κανείς τα γεγονότα, που άλλαξε την ιστορία του κόσμου.
Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει με βεβαιότητα την τροπή που θα είχαν πάρει τα γεγονότα εάν οι Πέρσες δεν σταματούσαν στην Ελλάδα κάθε φορά που ήθελαν να επεκτείνουν την αχανή αυτοκρατορία τους προς την Δύση. Αν δεν είχαν προηγηθεί οι εκστρατείες του Δαρείου ή του Ξέρξη, για παράδειγμα πιθανότατα δεν θα είχε υπάρξει ποτέ ο Μέγας Αλέξανδρος, ούτε η δική του επέλαση μέχρι τα βάθη της Ασίας, για να αναφέρουμε ένα μόνο από τα τεράστια «αν» της Ιστορίας.
Η Ναυμαχία της Σαλαμίνας έλαβε χώρα τις τελευταίες ημέρες του Σεπτέμβρη του 480 π.Χ, πριν από 2.500 χρόνια δηλαδή, και παραμένει ακόμη και σήμερα ένα ορόσημο αλλά και αντικείμενο μελέτης από ιστορικούς, αρχαιολόγους και όχι μόνο. Καθώς θεωρείται μία από τις σημαντικότερες και πιο έξυπνες στρατηγικές που έχουν εφαρμοστεί ποτέ, έχει απασχολήσει μέχρι και σύγχρονες σχολές πολέμου ως το απόλυτο παράδειγμα του πώς μια στρατιωτική δύναμη με περιορισμένους αριθμούς μπορεί να ανατρέψει τις σε βάρος της προβλέψεις και να αναχαιτίσει πολυάριθμους αντιπάλους.
Αναμφισβήτητα, ειδικά όταν μιλάμε για εκείνη την εποχή, έννοιες όπως το σθένος, η ανδρεία, το θάρρος κλπ παίζουν έναν πάρα πολύ σημαντικό ρόλο, αλλά από μόνα τους δεν αρκούν. Για να σημειωθούν ιστορικοί θρίαμβοι τέτοιας έκτασης και σημασίας χρειάζονται πολλά περισσότερα και κυρίως ένας νους που θα συνδυάσει και θα οργανώσει οτιδήποτε μπορεί να λειτουργήσει υπέρ του. Και στην περίπτωση της Σαλαμίνας αυτός ήταν ο Θεμιστοκλής.
Ο Αθηναίος πολιτικός εκλέχθηκε άρχων το 493 π.Χ και έθεσε ως βασικό στόχο του την μετατροπή της Αθήνας σε ναυτική δύναμη, οπότε γνώριζε πολύ καλά την σημασία του υγρού στοιχείου, όπως φυσικά και το πώς να εκμεταλλεύεται τους ανέμους. Παράλληλα είχε την στρατιωτική εμπειρία που χρειαζόταν καθώς είχε λάβει μέρος στη μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ και δέκα χρόνια αργότερα στην ναυμαχία του Αρτεμισίου.
Ο σπουδαίος αυτός στρατηγός γνώριζε πάρα πολύ καλά τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή, αλλά επίσης και την ψυχολογία και τον τρόπο σκέψης των Περσών, αφού τους είχε αντιμετωπίσει ήδη στο παρελθόν κατά την διάρκεια της δεύτερης περσικής εισβολής στην Ελλάδα. Στην Σαλαμίνα συνδύασε αυτές τις γνώσεις και κατόρθωσε να ηγηθεί ενός πρωτοφανούς θριάμβου που μνημονεύεται μέχρι τις μέρες, χρησιμοποιώντας κι ένα μυστικό όπλο, άγνωστο στους αντιπάλους του. Τον «Στρατηγό Άνεμο»!
Όπως επισήμανε και ο καθηγητής Χρήστος Ζερεφός μιλώντας στην δημόσια τηλεόραση, μια νέα μελέτη από το «Κέντρο Ερεύνης Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών», φανερώνει το τι ακριβώς συνέβη εκείνο το ιστορικό πρωινό.
Τα επιστημονικά ευρήματα δείχνουν πως ο συνδυασμός ενός βορειοδυτικού ανέμου που έπνεε κατά τη διάρκεια της νύχτας, με τη θαλάσσια αύρα που σηκώθηκε μετά τις 10:00, σχημάτισε μία «λαβίδα» ανέμου, η οποία όσο περνούσε η μέρα, εγκλώβισε τον περσικό στόλο στο στενό της Κυνόσουρας στη Σαλαμίνα.
Όταν ο Θεμιστοκλής είδε τα περσικά πλοία παρατεταγμένα απέναντί του στην ακτή Αμφιάλης-Περάματος, δεν έδωσε εντολή διαφυγής, όπως θα περίμεναν οι αντίπαλοί του που είχαν πολύ μεγαλύτερη δύναμη πυρός. Αντίθετα τα ελληνικά πλοία κινήθηκαν ανάποδα, πλησιάζοντας μέχρι την ακτή της Σαλαμίνας. Οι Πέρσες τους ακολούθησαν, τσιμπώντας το «δόλωμα» και θεωρώντας ότι οι εγκλωβισμένοι Έλληνες θα αποτελούσαν εύκολο στόχο.
Όμως με αυτήν την κίνηση ο Θεμιστοκλής κέρδιζε χρόνο γνωρίζοντας ότι τις πρώτες πρωινές ώρες θα γύριζε ο αέρας κόντρα στα βαριά περσικά πλοία, δυσκολεύοντας τις δυνατότητες ελιγμού τους, ενώ παράλληλα θα προστάτευε τους Έλληνες από τους τοξότες των Περσών, όπως και πράγματι συνέβη!
Αρχικά ο άνεμος ήταν νοτιοανατολικός, περιστρέφοντας τα πλοία, ενώ στη συνέχεια άλλαξε διεύθυνση σε νοτιοδυτικό, σηματοδοτώντας την ελληνική αντεπίθεση κόντρα στους αποπροσανατολισμένους και μπερδεμένους Πέρσες που έγιναν από φαβορί αουσάιντερ σε μια μάχη που θεωρούσαν ότι είχαν το πάνω χέρι, αλλά τελικά βίωσαν μια πρωτοφανή πανωλεθρία!