Είναι σχεδόν βέβαιο ότι αν δεν υπήρχε η συγκυρία της πανδημίας το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, που ψηφίστηκε, θα συναντούσε σφοδρές αντιδράσεις από τους φοιτητές, πιθανόν και δυναμικές κινητοποιήσεις.
Πιθανόν η κατάσταση να θύμιζε τη χρονιά των πιο έντονων κινητοποιήσεων που σημειώθηκαν ποτέ στα Πανεπιστήμια, με εξαίρεση φυσικά το 1973 και τις αντιδιδακτορικές εκδηλώσεις, που κορυφώθηκαν με την εξέγερση στο Πολυτεχνείο.
Στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης η κατάληψη θεωρείτο ιεροσυλία μετά τις καταλήψεις της Νομικής και του Πολυτεχνείου επί δικτατορίας. Το ταμπού έσπασαν οι φοιτητές της Πάτρας το Δεκέμβρη του 1977, πραγματοποιώντας την πρώτη μεταδικτατορική κατάληψη πανεπιστημιακού χώρου. Δύο χρόνια αργότερα θα καταγραφόταν η πιο μαζική αντίδραση στα Πανεπιστήμια εν καιρώ δημοκρατίας, η οποία και θα έμενε στην ιστορία λόγω της επίτευξης του στόχου. Ήτοι της απόσυρσης του νόμου, για τον οποίο απέκτησε υπόσταση.
Η μεταπολιτευτική πολιτική σκηνή δομήθηκε εν μέρει από το φοιτητικό κίνημα. Τα μέλη των οργανώσεων νεολαίας των αριστερών κομμάτων εκμεταλλεύτηκαν την αίγλη τους – απόρροια του ρόλου έπαιξαν στον αγώνα ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία και έλαβαν κυρίαρχη πολιτική και πολιτιστική θέση μέσα στα πανεπιστήμια.
Οι πρώτες μεταδικτατορικές κινητοποιήσεις των φοιτητών είχαν στόχο την «αποχουντοποίηση» των πανεπιστημίων και την εκδίωξη των δεδηλωμένων χουντικών καθηγητών. Η Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδος (ΕΦΕΕ) ανασυγκροτήθηκε και στο ΔΣ που εξελέγη πλειοψηφούσαν η ΠΚΣ (Πανσπουδαστική Κίνηση Συνεργασίας, που στηρίζεται κυρίως από μέλη της ΚΝΕ) και η ΠΑΣΠ.
Μετά τις βουλευτικές εκλογές του 1977, η νέα κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας περνά στην επίθεση νομοθετώντας στη διάρκεια της θερινής περιόδου έτσι ώστε να «παρακάμψει» τις αντιδράσεις, καθώς ήδη σε περιφερειακά ΑΕΙ έγιναν κινητοποιήσεις. Η κατάληψη στην Πάτρα είχε κατασταλεί με την εισβολή των ΜΑΤ και ο επόμενος κυβερνητικός στόχος ήταν να πληγεί το πανεπιστημιακό άσυλο. Αυτό προσπάθησε να πετύχει τον Αύγουστο του 1978, με το νόμο 815 για τα ΑΕΙ.
Μεταξύ άλλων, ο νόμος αυτός προέβλεπε περιορισμό των εξεταστικών περιόδων από τρεις σε δύο, κατάργηση της μεταφοράς μαθημάτων, έξωση των «αιώνιων φοιτητών» με την επιβολή ανώτατου χρονικού ορίου σπουδών και κάποιες διατάξεις που αφορούσαν την οριοθέτηση του πανεπιστημιακού ασύλου.
Η ΕΦΕΕ αντέδρασε στα μέτρα με μετριοπάθεια, με αποτέλεσμα να πάρουν την πρωτοβουλία των κινήσεων οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς και ανεξάρτητοι φοιτητές, οι οποίοι προχώρησαν σε καταλήψεις και πορείες. Η σκληρή καταστολή πορείας στις 12 του Οκτώβρη 1979 και η παραβίαση του ασύλου με την εισβολή της αστυνομίας στη Νομική το ίδιο βράδυ, έφερε τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα από την κυβέρνηση αποτελέσματα. Ενίσχυσε το αγωνιστικό μπλοκ, που με σύνθημα «τέρμα πια στις εκτονώσεις, εμπρός για καταλήψεις και διαδηλώσεις» και «ο αγώνας στα χέρια των φοιτητών», κατορθώνει να επιβληθεί και να ορίσει την πορεία των εξελίξεων, που πήραν τη μορφή χιονοστιβάδας.
Στις 3 Δεκεμβρίου 1979 καταλήφθηκε το χημείο στην Αθήνα και ακολούθησε το πολυτεχνείο της Ξάνθης. Στις 8 Δεκεμβρίου αποφασίστηκε συνέχιση της κατάληψης στο χημείο ενώ μετά τις 10 Δεκέμβρη οι καταλήψεις γενικεύτηκαν. Στις 17 Δεκέμβρη σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια μετά την απόπειρα μελών της ΚΝΕ που διαφωνούσαν με την κατάληψη, να ανακαταλάβουν το χημείο, κάτι που τελικά δεν κατάφεραν. Μετά την αποτυχία των παρατάξεων της πλειοψηφίας να επιβάλλουν τις θέσεις τους, η ΕΦΕΕ αναγκάστηκε να ταχθεί υπέρ των καταλήψεων.
Από εκείνο το σημείο κι έπειτα το ποτάμι των κινητοποιήσεων έγινε τόσο ορμητικό, που μόλις ένα μήνα αργότερα η κυβέρνηση αναγκάζεται να αναδιπλωθεί. Ο όγκος των αντιδράσεων οδηγεί τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στην απόσυρση του νόμου στις 3 Ιανουαρίου 1980. Ήταν η πρώτη φορά μετά τη μεταπολίτευση που καταργήθηκε νόμος ψηφισμένος και ήδη εφαρμοζόμενος.
Η νίκη των φοιτητών μεταφράστηκε από τον «προοδευτικό» κόσμο ως ένα καλό μάθημα του κυβερνητικού αυταρχισμού, δημιούργησε όμως παράλληλα το πλαίσιο για τη «θέριεψη» των κομματικών παρατάξεων στα Πανεπιστήμια. Η ΕΦΕΕ, που είχε αποδειχτεί ανήμπορη να συντονίσει τις αντιδράσεις, διάλυθηκε και την κατάσταση πήραν στα χέρια τους οι οργανώσεις που κατέστησαν χώρους μικροπολιτικών παιχνίδιων και τα Πανεπιστήμια, υποβαθμίζοντας καίρια την ποιότητα της τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, σε επίπεδο διακίνησης ιδέων και αξιών.