Το μότο του Αριστοτέλη Ωνάση, σύμφωνα με το οποίο «κανείς δεν έβγαλε αρκετά χρήματα δουλεύοντας για κάποιον άλλο», τον είχε σημαδέψει από τη μετεφηβική ηλικία, όταν αναγκάστηκε να κάνει διάφορες δουλειές για να ολοκληρώσει τις σπουδές του στο τμήμα διοίκησης επιχειρήσεων της ΑΣΣΟΕ.
Ο λόγος για τον Σπύρο Θεοδωρόπουλο, παγκοσμίως γνωστό ως Mr. Chipita, που το 1981 ξεκίνησε ως ένας απλός υπάλληλος στην ιταλική εταιρεία ζαχαρωδών προϊόντων και παγωτών, Aligel και εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο… δαιμόνιους και επιτυχημένους Έλληνες επιχειρηματίες. Χάι-λάιτ στην πορεία του η πρόσφατη εξαγορά της Chipita από τον καναδικό κολοσσό της Mondelez, αντί 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων! Πρόκειται για την εταιρία που είναι αυτή τη στιγμή ηγέτης στην παγκόσμια αγορά μπισκότων, ενώ κατέχει τη δεύτερη θέση στις κατηγορίες της σοκολάτας, της τσίχλας και της καραμέλας.
Ο κ. Θεοδωρόπουλος εξοικειώθηκε από μικρός με την έννοια της επιχειρηματικότητας, καθώς ο πατέρας του ήταν ιδιοκτήτης ενός γαλακτοποπωλείου σε κεντρικό σημείο της Αθήνας, ονόματι Recor Α.Ε. Σε ηλικία μόλις 16 ετών, το 1973, έχασε τον πατέρα του και αισθάνθηκε εν μια νυκτί την ευθύνη να βαραίνει τους ώμους του. Η απώλεια τον στιγμάτισε, αλλά δεν τον πτόησε. Αντιθέτως, τον γέμισε με αίσθημα ευθύνης και αποφασιστικότητα για να φανεί αντάξιος των προσδοκιών και να κολυμπήσει κατευθείαν στα βαθιά.
Η ραγδαία ανέλιξη και το πρώτο ρίσκο
Η Aligel αποτέλεσε το ιδανικό «σχολείο» για αυτόν στην αγορά τροφίμων. Λαμβάνοντας τα κατάλληλα εφόδια σε επίπεδο μάρκετινγκ και πωλήσεων, ανέβηκε σταδιακά τα σκαλοπάτια και το 1986 ανέλαβε διευθύνων σύμβουλος στην εταιρεία παραγωγής και εμπορίας πραλίνας φουντουκιού Interia.
Δεν θα μακροημέρευε όμως ως υπάλληλος, άλλωστε αυτός ήταν ο στόχος του από τότε που αποφάσισε να αφήσει αποκλειστικά στους θείους του τη διαχείριση του γαλακτοπωλείου. Το 1986 ο 29χρονος τότε Σπύρος αποφασίζει να ρισκάρει. Αφήνει την ήδη σημαντικότατη θέση που κατέχει στην εταιρεία πραλίνας και κάνει το πρώτο επιχειρηματικό βήμα του, ως εισαγωγέας σπίρτων από τη γειτονική Ιταλία.
Ακούγεται κάπως περίεργο, αλλά δεν επρόκειτο για συνηθισμένα σπίρτα και εκεί έγκειται η διορατικότητα της αλλαγής πορείας. Τα συγκεκριμένα σπίρτα είχαν την ιδιαιτερότητα να ανάβουν πολύ εύκολα – δημιουργούσαν φλόγα κάτω και από αντίξοες καιρικές συνθήκες. Η ιδέα αποδείχτηκε άκρως επιτυχημένη. Όταν μετά από μόλις ενάμιση χρόνο τα σπίρτα απαγορεύτηκαν για λόγους ασφαλείας στην Ελλάδα – διότι αυτή η ευκολία στη χρήση τους τα μετέτρεπε σε παιχνίδι ακόμη και για τα μικρά παιδιά – ο Θεοδωρόπουλος είχε αποταμιεύσει ένα αξιοσέβαστο κεφάλαιο, το οποίο έμελλε να αποτελέσει το εφαλτήριο για την «εκτόξευσή» του.
Ο καινοτόμος του συσκευασμένου κρουασάν
Η κίνηση – «ματ» ήρθε άμεσα. To 1987, με τη συνδρομή ενός επιχειρηματικού δανείου, ο Θεοδωρόπουλος αγοράζει το 50% μιας μικρής βιοτεχνίας στο Μοσχάτο, που παρήγαγε γαριδάκια. Ονομάζεται Chipita. Η εταιρία σνακ είχε στηθεί στο δεύτερο όροφο μιας πολυκατοικίας από τους αδελφούς Γαβαλάκη, τρεις εργολάβους οικοδομών, που τότε είχαν στο μισθολόγιο 45 υπαλλήλους. Ο νέος συνέταιρος έχει το όραμα να την κάνει μεγάλη και τρανή. Και έχει συλλάβει την καινοτομία για να το πετύχει. Λέγεται κρουασάν σε… συσκευασία.
Σήμερα μοιάζει αυτονόητη η πώληση ενός κρουασάν μπορεί στο σούπερ μάρκετ, το περίπτερο και το ψιλικατζίδικο, τότε όμως δεν υπήρχαν στην Ελλάδα κρουασάν «μακράς διαρκείας». Πωλούνται αποκλειστικά φρέσκα σε φούρνους και ζαχαροπλαστεία. Η συντήρηση του για πολύ μεγαλύτερο διάστημα με αεροστεγές κλείσιμο ήταν ιδέα του Θεοδωρόπουλου. Για να προωθήσει το τολμηρό σχέδιό του, αναζητεί επενδυτές που θα συμπράξουν μαζί του, καθώς μετά την εξαγορά και του υπόλοιπου 50% της εταιρίας, δεν διέθετε το απαραίτητο κεφάλαιο.
Πραγματοποιεί 14 διαφορετικές παρουσιάσεις σε ισάριθμους υποψήφιους επενδυτές, αλλά από τους 13 εισπράττει την ίδια – αρνητική – απάντηση. Παρά την εμπειρία τους στο χώρο των τροφίμων, θεωρούν ότι το project δεν είναι value και ότι θα χάσουν τα χρήματά τους. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για το Eurohellenic fund (Olayan, De Benedetti, Alpha Finance και ΤΙΤΑΝ), το οποίο δέχεται να χρηματοδοτήσει την επένδυση και αποκτά status συμμέτοχου στην παραγωγή των κρουασάν.
Η ιδέα του συσκευασμένου κρουασάν ξεπερνά κάθε προσδοκία. Τα προϊόντα της Chipita κατακλύζουν τη χώρα και προϊόντος του χρόνου η εταιρία ξεκινάει να παράγει mini κρουασάν και bake rolls και για την ελληνική και για την ευρωπαϊκή αγορά (πέραν βέβαια των ατομικών κρουασάν). Συνάπτει συνεργασία με την κραταιά Pepsico για να ενισχύσει το δίκτυο διανομής διεθνώς και μετά την εισαγωγή στο Χρηματιστήριο (1994), η Chipita αναπτύσσει πολλά νέα προϊόντα (δίπλα στο 7Days προστίθεται το brand Molto) και διεθνοποιείται με εξαγωγές σε πολλές χώρες. Νέα εργοστάσια ανοίγουν σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Πολωνία, Ρωσία, ΗΠΑ και Νιγηρία, ενώ οι συνεργασίες εκτείνονται από την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία έως και το Μεξικό. Κίνηση – ορόσημο είναι και η δημιουργία νέου εργοστασίου στη Λαμία, που αυξάνει σημαντικά τις δυνατότητες παραγωγής για την ελληνική αγορά.
Η Vivartia και ο μεγάλος… πειρασμός
Το 2006 καταγράφεται ο επόμενος μεγάλος σταθμός. Η Chipita International Α.Β.Ε.Ε. συγχωνεύεται με τη γαλακτοβιομηχανία «Δέλτα Πρότυπος Βιομηχανία Γάλακτος Α.Ε.», την «Goody’s» και την «Γενική Τροφίμων Α.Ε.» («Μπάρμπα Στάθης»), δημιουργώντας την εταιρεία παραγωγής Vivartia, που εξαρχής λειτουργεί ως ο μεγαλύτερος όμιλος τροφίμων στην Ελλάδα. Ο κ. Θεοδωρόπουλος αναλαμβάνει διευθύνων σύμβουλος του ομίλου, ο οποίος το 2007 εξαγοράζεται από την Marfin Investment Group Α.Ε. (MIG) του Ανδρέα Βγενόπουλου.
Παρότι θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι η διαδρομή του επιχειρηματικά έχει πιάσει ταβάνι, ο Θεοδωρόπουλος δεν επαναπαύεται. Αναζητά διαρκώς νέα κίνητρα και ένα τέτοιο είναι ο… πειρασμός να αποκτήσει εκ νέου τη μεγάλη του αγάπη, την Chipita. Τον Απρίλιο του 2010 παραιτείται από το πόστο του διευθύνοντος συμβούλου της Vivartia για να δρομολογήσει το κόλπο γκρόσο. Μαζί με τον σαουδαραβικό όμιλο Olayan και άλλους Έλληνες επιχειρηματίες, εξαγοράζει εκ νέου την Chipita από τον όμιλο της Vivartia που διηύθυνε, αντί 400 εκατομμυρίων ευρώ, αναλαμβάνοντας παράλληλα και τα χρέη ύψους 327 εκατομμυρίων ευρώ.
Έκτοτε, ξεκινάει ένας γύρος επενδύσεων, με ακόμα πιο ηχηρά και προσοδοφόρα deal. Σε συνεργασία με τους Σταύρο Νένδο (Select Αρτοσκευάσματα), Αχιλλέα Φώλια και Μιχάλη Αραμπατζή (Ελληνική Ζύμη), ιδρύεται στη Δράμα η επιχείρηση «Wonderplant» και παράλληλα μια μονάδα υδροπονικής καλλιέργειας ντομάτας. Η επένδυση φτάνει σε κόστος τα 200 εκατ. ευρώ. Ακολουθεί (2014-2017) η σταδιακή εξαγορά της διάσημης εταιρίας αλλαντικών «Νίκας» και το 2018 η απόκτηση του 33% της εταιρείας «Μέγας Γύρος», που είναι σήμερα η μεγαλύτερη εταιρεία σε παράγωγη γύρου στην Ευρώπη.
Αυτή τη στιγμή η Chipita κατέχει 8 ιδιόκτητα εργοστάσια με 38 γραμμές παραγωγής σε Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ρωσία, Τουρκία και πρόσφατα και στη Σλοβακία. Επίσης, διαθέτει έξι εργοστάσια που λειτουργούν μέσω στρατηγικών συνεργασιών (joint ventures) σε τέσσερις διαφορετικές χώρες: Ινδία, Μαλαισία, Μεξικό και Σαουδική Αραβία, με συνολικά πάνω από 5.000 εργαζόμενους. Τα κρουασάν 7Days, που παράγει, διατίθενται σε περισσότερα από 2.500 καταστήματα της Walmart, εκ των μεγαλύτερων λιανεμπορικών ομίλων διεθνώς.
Η Mondelez «πολιορκούσε» καιρό τώρα τον Θεοδωρόπουλο, προσπαθώντας να αγοράσει την Chipita και χρειάστηκε να φτάσει το τίμημα στα 1,64 δισεκατομμύρια ευρώ (2 δισ. δολάρια) για να τα καταφέρει.
Στη συμφωνία μάλιστα δεν περιλαμβάνεται η αλλαντοβιομηχανία «Νίκας» που ανήκει στον όμιλο του Έλληνα επιχειρηματία, ούτε και η συμμετοχή που έχει η Chipita στην Ινδία, το 40% δηλαδή της κοινοπραξίας Britchip που έχει συστήσει με την Britannia Industries.
Το χρυσό deal εκτιμάται ότι θα εξασφαλίσει στον Έλληνα επιχειρηματία προσωπική ρευστότητα 182 εκατ. ευρώ, καθώς το μεγαλύτερο μέρος από τα 2 δισ. θα το καρπωθεί η σαουδαραβική Olayan, που κατέχει ποσοστό 80% στην ελληνική πολυεθνική των σνακ.
Το ζήτημα βέβαια δεν είναι τι ποσοστό από το αντίτιμο εξαγοράς αντιστοιχεί στον εκ των πιο διορατικών Ελλήνων επιχειρηματιών, αλλά ποια είναι η επόμενη κίνηση που έχει (ήδη) στα σκαριά.
Διότι μοιάζει σχεδόν αδύνατο να έχει αποφασίσει ότι, στα 64, θα αρκεστεί σε όσα έχτισε…