Σε λίγους μήνες κλείνουμε 2 χρόνια από την έναρξη της φονικότερης πανδημίας που έχει ζήσει η γενιά μας. Το ερώτημα που βρίσκεται πλέον στα χείλη όλων είναι πότε επιτέλους θα τελειώσει ο εφιάλτης. Και κυρίως με ποιον τρόπο.
Η απάντηση δεν είναι εύκολο να δοθεί. Η ιστορία μας έχει διδάξει ότι οι πανδημίες τελειώνουν με δυο τρόπους. Ο ένας είναι η γνωστή ανοσία της αγέλης. Αυτή επιτυγχάνεται σε μια κατάσταση κατά την οποία ο αριθμός των ατόμων που έχουν ανοσία στον πληθυσμό είναι τόσο υψηλός, ώστε το παθογόνο δεν μπορεί να βρει αρκετούς ευάλωτους σε αυτόν για να τους μολύνει και βαθμιαία εξαφανίζεται.
Ο άλλος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να τερματιστεί μια πανδημία είναι να αναπτυχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο ένα αξιόπιστο σύστημα δοκιμών, εντοπισμού και παρακολούθησης του ιού. Ήδη η τεχνογνωσία πολλών κρατών στη συγκεκριμένη επιδίωξη έχει κάνει άλματα προόδου και υπό την ομπρέλα του ΠΟΥ θα μπορούσε να εξελιχθεί σε συντονισμένη προσπάθεια διεθνώς. Αυτό προϋποθέτει βέβαια να πέσει ο ρυθμός μετάδοσης κάτω από το 1.
Για να χάσει ο ιός τη μολυσματικότητα του θεωρείται επιβεβλημένο να παραμείνει για ένα χρονικό διάστημα ο δείκτης Rt κάτω από το 1 και να απομονώνονται έγκαιρα τα νέα κρούσματα, σε συνδυασμό με μια αποτελεσματική εφαρμογή αυτού που στη διεθνή επιστημονική κοινότητα ονομάζεται «test, track and trace system».
Όπως έχουμε αναφέρει ξανά η πανδημία του κορωνοϊού εμφανίζει πολλές ομοιότητες με την ισπανική γρίπη. Ο τρόπος που χτύπησε τον πλανήτη, αλλά και την Ελλάδα η ισπανική γρίπη σε συνδυασμό με τα κύματα της επίθεσης θυμίζουν υπερβολικά όσα ζούμε αυτούς τους μήνες με τον κορωνοϊό.
Για όσους δεν γνωρίζουν τη σφοδρότητα με την οποία χτύπησε την Ελλάδα η ισπανική γρίπη ένα απλό παράδειγμα αρκεί για να καταλάβουν. Στη Σκύρο από τους 3200 κατοίκους νόσησαν οι 3000 και βρήκαν το θάνατο περίπου 1000. Το 1918 με τις υποδομές διαλυμένες ο αόρατος εχθρός βρήκε χώρο και τρόπο για να ξεκληρίσει τη χώρα.
Ολοένα και περισσότεροι Έλληνες καταλήγουν στα νοσοκομεία και από εκεί στα νεκροταφεία. Η χώρα, όπως και άλλες πριν από αυτήν, συλλαμβάνεται απροετοίμαστη να αντιμετωπίσει το κακό. Ο ιός προκαλεί γρίπη και στη συνέχεια έρχεται το τέλος, με τη μορφή οξέος φλεγμονώδους πνευμονικού οιδήματος, αιμορραγικής πνευμονίτιδας ή πνευμονίας με οξύ αιμορραγικό οίδημα. Το κυανό χρώμα στο πρόσωπο, τα χέρια και τον λαιμό των θυμάτων δεν αφήνουν περιθώρια για να μπερδευτεί κανείς πια. Πλέον είναι απολύτως κατανοητό ότι ο δολοφόνος βρίσκεται εντός των τειχών.
Με τα κρούσματα να πληθαίνουν μέρα με την μέρα, οι Αρχές προσπαθούν να αντιδράσουν. Ευτυχώς στην Αθήνα, στην οποία συγκεντρώνεται σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού, δεν καταγράφονται πολλοί θάνατοι. Η πρωτεύουσα –για καλή τύχη όλων- δεν έχει μεταλλαχθεί ακόμη στην τερατούπολη που είναι σήμερα. Ένας Θεός ξέρει τι θα είχε συμβεί εάν είχε 5.000.000 κατοίκους να στριμώχνονται σε πολυκατοικίες, δημόσιες υπηρεσίες ή στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Λίγους μήνες μετά το πρώτο χτύπημα το κοινό αρχίζει να πληροφορείται για τους τρόπους προφύλαξης. Οι οποίοι βέβαια είναι ανάλογοι της εποχής. «Γαργαρισμούς δι’ οξυγονούχου ύδατος και τας αντισηπτικάς εισπνοάς. Πρέπει να αποφεύγουμε τας ψύξεις, την υπερκόπωση και συγκεντρώσεις παντός είδους και να τηρήται η καθαριότης των εσωρούχων και των χεριών», συνιστούν οι γιατροί. Όμως ο κατάλογος των θυμάτων μεγαλώνει. Ο θάνατος αστυνομικών στα Γρεβενά είναι το γεγονός που φέρνει νέα μέτρα.
Σταδιακά αποφασίζεται το κλείσιμο των σχολείων στην πρωτεύουσα αλλά και σε πόλεις της περιφέρειας. Ειδικά η Δυτική Μακεδονία δοκιμάζεται εντονότερα από τη νέα μάστιγα, ενώ το πέπλο του θανάτου απλώνεται πάνω από την Πάτρα, την Καστοριά, τα Γρεβενά, την Αιτωλοακαρνανία, την Αργολίδα, την Κόρινθο, τον Πύργο, το Ναύπλιο, την Βέροια, την Ζάκυνθο, την Νάξο, την Άρτα, τα Χανιά, τον Βόλο, την Λάρισα… Πλέον στα μέσα Νοεμβρίου δεν υπάρχει στην κυριολεξία περιοχή της πατρίδας που να μην θρηνεί νεκρούς και να μην αγωνιά για την τύχη όσων ζουν με μια δαμόκλειο σπάθη πάνω από τα κεφάλια τους.
Μετά τα σχολεία –κι ενώ ήδη βρισκόμαστε στον Νοέμβριο- ακολουθεί το Πανεπιστήμιο, του οποίου η έναρξη των μαθημάτων αναβάλλεται- και στη συνέχεια δίνονται οδηγίες για τα δικαστήρια που διακόπτουν την λειτουργία τους και άλλους δημόσιους χώρους. Καφενεία και θέατρα αδειάζουν. Ο κόσμος προσπαθεί να προφυλαχτεί με όποιον τρόπο νομίζει, ενώ στον Τύπο της εποχής καταγράφονται περιπτώσεις πλουσίων που βγαίνουν στους δρόμους κραδαίνοντας χρήματα τα οποία τάζουν σε όποιον τους υποσχεθεί θεραπεία.
Όπως συμβαίνει συχνά σε τέτοιες καταστάσεις, οι άνθρωποι βλέπουν την επιδημία ως ένα είδος «θεϊκής τιμωρίας» και αρχίζουν να αμφισβητούν την δυτική ιατρική που μοιάζει ανήμπορη να βάλει τέλος στην συμφορά.
Τελικά 18 μήνες μετά και αφού έχει αφήσει πίσω της χιλιάδες νεκρούς στην Ελλάδα και 50 εκατομμύρια σε όλο τον πλανήτη η ισπανική γρίπη αρχίζει να σβήνει. Όπως εύστοχα έγραψε εφημερίδα της εποχής «η ισπανική γρίπη αρχίζει να ξεψυχά» 18 μήνες μετά την έναρξη του εφιάλτη.
Αν λοιπόν δεχτούμε ότι ο κορωνοϊός έχει τρομακτικές ομοιότητες με την ισπανική γρίπη και θα σβήσει με τον ίδιο τρόπο, τότε μπορούμε να αισιοδοξούμε. Μπαίνουμε στην αρχή του τέλους του εφιάλτη. Το διάστημα των 18 μηνών από την έναρξη της περιπέτειας (αν δεχτούμε ότι η κορύφωση της πανδμίας του κορωνοϊού ήταν το Μάρτη του 2020) θα παρέλθει τον Σεπτέμβρη. Αν η ιστορία επαναληφθεί ή όχι θα το γνωρίζουμε σε λίγες εβδομάδες…