Φανταστείτε την γη να σείεται από σχεδόν 9 Ρίχτερ… Και πριν καλά-καλά κοπάσει ο τρόμος από την επίδειξη δύναμης της φύσης, να έρχεται ένα δεύτερο –ίσως και ακόμη πιο φονικό χτύπημα- με την μορφή ενός τεράστιου τσουνάμι, με κύματα που σε πολλές περιπτώσεις άγγιζαν τα 12 μέτρα… Φανταστείτε, λοιπόν, πόσες πιθανότητες επιβίωσης θα είχατε κι εσείς εάν λίγο πριν χαράξει ο ήλιος το πρωινό της 21ης Ιουλίου του 365 μ.Χ βρισκόσασταν σε κάποιο σημείο της νοτιοανατολικής Ευρώπης και ακόμη χειρότερα στην Κρήτη ή την Αίγυπτο, τους τόπους που βίωσαν την καταστροφή πιθανότατα όσο κανένας άλλος.
Για αυτό το γεγονός που σε μεγάλο βαθμό ευθύνεται για γεωπολιτικές μεταβολές που ακολούθησαν σε ολόκληρη την περιοχή έχουν γράψει πολλοί ιστορικοί, οι οποίοι επιβεβαιώνουν την έκταση της συμφοράς που χτύπησε τους κατοίκους και άλλαξε την εικόνα του γνωστού –τότε- κόσμου.
Ακόμη κι αν οι περιγραφές ενδεχομένως να έχουν και κάποια δόση υπερβολής, πραγματικά είναι ανατριχιαστικές στην ιδέα και μόνο των εικόνων τις οποίες μετέφεραν οι μελετητές, με εκείνη του Αμμιανού Μαρκελίνου να είναι η πλέον ενδεικτική.
«Τρομερή καταστροφή ξέσπασε ξαφνικά σε ολόκληρο τον κόσμο, παρόμοια της οποίας δεν βρίσκει κανείς πουθενά. Ούτε στους θρύλους ούτε στα αληθινά ιστορικά γεγονότα. Λίγο μετά το πρώτο φως της αυγής, αφού προηγήθηκαν βροντές και αστραπές, ολόκληρη η Γη συνταράχθηκε. Η θάλασσα αποσύρθηκε και τα νερά της τραβήχτηκαν σε τέτοια έκταση ώστε ο βυθός της αποκαλύφθηκε. Μπορούσε έτσι να δει κανείς χωμένα βαθιά μέσα στη λάσπη πολλά θαλάσσια όντα και πολλές οροσειρές και κοιλάδες που ενώ ήταν πάντοτε καλυμμένες από νερό, έγιναν ορατές καθώς έπεφταν πάνω τους για πρώτη φορά οι ακτίνες του ήλιου. Πολλά πλοία εξόκειλαν και πολλοί άνθρωποι περιπλανιόνταν στα λίγα νερά που έμειναν μαζεύοντας ψάρια και άλλα θαλασσινά, αλλά τα κύματα επανήλθαν υπερυψωμένα και όρμησαν πάνω στα αβαθή νερά, στα νησιά και σε στεριές, ισοπεδώνοντας πολλά κτίρια ή οτιδήποτε άλλο συναντούσαν στον δρόμο τους. Τεράστιες ποσότητες ύδατος σκότωσαν κατά την επιστροφή τους πολλές χιλιάδων ανθρώπων. Όταν η μανία των νερών κόπασε, φάνηκαν μερικά κατεστραμμένα πλοία και κουφάρια ναυαγών. Μερικά μεγάλα καράβια είχε πεταχτεί πάνω στις στέγες των σπιτιών, όπως συνέβη στην Αλεξάνδρεια…», γράφει.
Όσοι έζησαν αυτόν τον εφιάλτη τον ονόμασαν «η ημέρα του τρόμου», αποτυπώνοντας με αυτές τις λέξεις την απόγνωση σε όλο της το «μεγαλείο». Πριν από λίγο καιρό, μάλιστα, σε δελτίο της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας βρήκαμε την προσπάθεια του Εθνικού Κέντρου Προειδοποίησης Τσουνάμι του Αστεροσκοπείου Αθηνών για επιστημονική επεξεργασία των δεδομένων, με τίτλο «Ο σεισμός του 365 μ.Χ. Από τον θρύλο στην προσομοίωση» την οποία υπογράφουν οι κ.κ Δράκος και Στείρος. Σε αυτήν γίνεται απόπειρα να ελεγχθούν (κατά κάποιο τρόπο) όσα έγραφαν –ακόμη και 1000 χρόνια μετά- οι διάφοροι ιστορικοί για αυτό το μοναδικό γεωλογικό συμβάν.
Οι καταστροφές σχεδόν σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο ήταν πρωτοφανείς. Τουλάχιστον στους ιστορικούς χρόνους. Περισσότερο χτυπήθηκαν η Κρήτη και η Αίγυπτος. Μάλιστα για το δυτικό τμήμα του ελληνικού νησιού αναφέρεται ότι ανυψώθηκε κατά 9 μέτρα από τον σεισμό, ενώ η γειτονική χώρα ήταν εκείνη που γνώρισε από πρώτο χέρι τις τρομακτικές συνέπειες του τσουνάμι.
Ο Αμμιανός Μαρκελλίνος υπολογίζει 10.000 νεκρούς μόνο στην Αλεξάνδρεια, όπου το ύψος των κυμάτων ξεπέρασε τα 9 μέτρα, συνεχίζοντας την θανατηφόρα πορεία του στο Νείλο. Εκεί συνέβη και η τραγωδία την οποία περιγράφει ο Ρωμαίος ιστορικός. Βλέποντας τα νερά να τραβιούνται, οι κάτοικοι έσπευσαν να μαζέψουν ψάρια από τις όχθες, πριν έρθει το τσουνάμι που αφαίρεσε χιλιάδες ζωές και άφησε πίσω που μια Μεσόγειο πολύ διαφορετική και αλλαγμένη από εκείνη που υπήρχε πριν την «μέρα του τρόμου»…
