Μεγαλώσαμε όλοι αγαπώντας τον Άγιο Βασίλη.
Πέραν της… δωροδοκίας που (πιστεύαμε ότι) μας έκανε, τον είχαμε στο μυαλό σαν μια λατρεμένη φιγούρα:
Γελαστός, καλοσυνάτος, πάντα διατεθειμένος να μας νταχντιρντίσει στα γόνατά του και με μοναδική απαίτηση ένα γαλατάκι και μπισκότα για μεζέ.
Πριν έρθει όμως η μαύρη μέρα που ανακαλύψαμε ότι τελικά δεν υπάρχει, προηγήθηκαν κάποιες φορές που προβληματιστήκαμε για την περίπτωσή του:
Οι μέρες που λέγαμε τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα!
Μπορεί να το τραγουδούσαμε ασυναίσθητα και χωρίς να του δίνουμε ιδιαίτερη βάση (αφού αυτό που μας ενδιέφερε ήταν το μπαγιόκο στο τέλος του προγράμματος) αλλά ένας από τους στίχους μας προκαλούσε εύλογη απορία.
Αναρωτιόμασταν λοιπόν με το δίκιο μας:
Γιατί «Άγιος Βασίλης έρχεται και ΔΕΝ μας καταδέχεται»;;;
Τι συνέβη με τον αγαπημένο μας γεράκο και στράβωσε;
Ποιος τον πείραξε και κρατάει μούτρα;
Εν πάση περιπτώσει, πώς την είδε ξαφνικά και έσκασε από την Καισαρεία… μπλαζέ;
Υπάρχει απάντηση γι’ αυτά (αλλά και μερικά ακόμα) ερωτήματα που προκύπτουν από τα lyrics. Και είναι αν μη τι άλλο εντυπωσιακή!
Πέρα λοιπόν από την παρουσίαση του Άγιου Βασίλη ως… ακατάδεκτου, παρεμβάλλονται κι άλλοι στίχοι των καλάντων που δεν βγάζουν ιδιαίτερο νόημα.
Χωρίς να κολλάει κάπου πετάγεται μια «ψηλή δεντρολιβανιά».
Αναφέρεται μια «εκκλησιά με τ’ άγιο θόλος» (που εννοείται ότι όλοι λέγαμε ως «εκκλησιά με τ’ άγιος χρόνος»).
Και φυσικά το περιβόητο «ζαχαροκάντιο ζυμωτή», που ΚΑΝΕΙΣ δεν ήξερε τι είναι και πώς λέγεται, οπότε το σιγο-μουρμουρίζαμε αλλοιωμένο, όπως κάνουμε σε τραγούδια που δεν ξέρουμε!
Άσε το κομπλιμέντο «συ εισ’ αρχόντισσα κυρία», που μέχρι και προσβολή θα μπορούσε να θεωρηθεί από τον Άγιο!
Την εξήγηση για όλα αυτά την έχουν δώσει αρμόδιοι μελετητές, όπως ο μάστερ θρησκειολογίας Δημήτριος Καραμάτσκος.
Και έχει τις ρίζες της πάμπολλα χρόνια πίσω.
Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία λοιπόν, οι απλοί πολίτες δεν είχαν το δικαίωμα να μιλήσουν σε μέλος της αυτοκρατορικής οικογένειας.
Οι μοναδικές φορές που μπορούσαν να του απευθύνουν τον λόγο ήταν για να ευχηθούν σε κάποια γιορτή.
Κι όταν κάποιος νεαρός καψουρεύτηκε μια κοπέλα της βασιλικής οικογένειας, χρησιμοποίησε τα κάλαντα ως… καμουφλάζ της ερωτικής του εξομολόγησης!
Έτσι, οι μονοί στίχοι απευθύνονταν στον Άγιο Βασίλη και οι ζυγοί στο… αντικείμενο του πόθου.
Με την εναλλάξ ανάγνωσή τους να λύνει τον… γρίφο και να βγάζει το νόημα που αγνοούσαμε τόσα χρόνια:
1. αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά
2. Ψηλή μου δεντρολιβανιά (εσύ που είσαι ψηλή σαν δέντρο)
3. και αρχή καλός μας χρόνος
4. εκκλησιά με τ’ άγιο θόλος (με το καπέλο σου είσαι όμορφη σαν εκκλησία με τον τρούλο της)
5. Αρχή που βγήκε ο Χριστός, άγιος και πνευματικός
6. στη γη να περπατήσει και να μας καλοκαρδίσει (βγες από το παλάτι να χαρούμε όταν σε δούμε)
7. Άγιος Βασίλης έρχεται
8. και δεν μας καταδέχεται (δεν καταδέχεσαι να μας μιλήσεις)
9. από την Καισαρεία
10. συ είσαι αρχόντισσα κυρία (επειδή ανήκεις στην αυτοκρατορική οικογένεια)
11. Βαστάει εικόνα και χαρτί
12. ζαχαροκάντιο ζυμωτή (είσαι γλυκιά σαν ζυμωμένη από ζάχαρη)
13. χαρτί και καλαμάρι
14. δες κι εμέ το παλικάρι (ρίξε μια ματιά και σ’ εμένα)
15. Το καλαμάρι έγραφε
16. τη μοίρα του την έλεγε (την ατυχία να μην μπορεί να γίνει τίποτα μεταξύ μας)
17. και το χαρτί ομίλει, άγιε μου, άγιε μου καλέ Βασίλη.
