Σχεδόν μισό αιώνα μετά τον θάνατό του, ένας ομογενής με καταγωγή από ένα χωριό κοντά στην Λαμία συνεχίζει να αποτελεί τον χρηματοδότη για την ανάπτυξη και την ευημερία του τόπου του με ποσά που ξεπερνούν κάθε φαντασία.
Λίγες ιστορίες μπορούν να συγκριθούν με αυτήν του Ευστάθιου Ξεζώνατου. Ενός ανθρώπου που όπως εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι, άφησε την Ελλάδα με προορισμό τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, προσδοκώντας μια καλύτερη ζωή, μακριά από την ανέχεια και την φτώχεια της ελληνικής επαρχίας.
Ο δρόμος της ζωής τον έφερε από τους Μεξιάτες Λαμίας μέχρι το Σινσινάτι του Οχάιο, όπου κατά τα φαινόμενα μεγαλούργησε. Αν και ξεκίνησε κι ο ίδιος, όπως τόσοι άλλοι στην θέση του, από χαμηλά κάνοντας κάθε δυνατή δουλειά για να επιβιώσει, έφτασε στο σημείο να αποκτήσει περιουσία. Από ανθρώπους που τον είχαν γνωρίσει περιγράφεται ως λιτοδίαιατος, «σπαρτιάτης» στην κάλυψη των αναγκών του και μετρημένος. Λένε πως είχε γνωρίσει τόσο μεγάλη ένδεια που τα πρώτα χρόνια της παραμονής του στην άλλη όχθη του Ατλαντικού ζούσε σε ένα τόσο φτωχικό ξενοδοχείο που το δωμάτιο χρεωνόταν με μόλις 100 δολάρια τον μήνα και φορούσε «κουρελιασμένα μπoυφάν» για να τα βγάλει πέρα.
Έχοντας αυτά κατά νου, σκεφτείτε τώρα ότι μετά τον θάνατό του το 1980 κι αφού προηγήθηκαν 8 χρόνια δικαστικών διαμαχών για την διαθήκη του, πάνω από 2,5 εκατομμύρια ευρώ έχουν φτάσει μέχρι την γενέτειρά του…
Ουσιαστικά όλα ξεκίνησαν όταν ο Ευστάθιος Ξεζωνάτος που στην Αμερική έγινε Steven Zonas, επισκέφθηκε για πρώτη και τελευταία φορά το χωρίο στο οποίο γεννήθηκε κοντά στην Λαμία. Αυτό συνέβη το 1980 και κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι αυτό το γεροντάκι ήταν δυνατό να έχει δημιουργήσει τόσο μεγάλη περιουσία. Τίποτε δεν το πρόδιδε αυτό από τον τρόπο που πέρασε τον καιρό του στο χωριό και φεύγοντας απλά εξέφρασε την επιθυμία να γυρίσει σύντομα πίσω του. Κάτι που όμως δεν πρόλαβε να κάνει αφού τον πρόλαβε ο θάνατος. Στους περίπου 4-5 μήνες που παρέμεινε στην Ελλάδα πάντως πήρε τις οριστικές αποφάσεις του.
Ήδη από το 1972 είχε κάνει διαθήκη με την οποία άφηνε τα πάντα στο χωριό του και αυτό το επιβεβαίωσε με νέα διαθήκη που συντάχθηκε στην Λαμία, θέτοντας τους όρους, τις προϋποθέσεις αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα διοχετεύονταν αυτά τα χρήματα για τις ανάγκες του τόπου του.
Όπως ήταν μάλλον φυσικό, μετά τον θάνατό του, έκαναν την εμφάνισή του διάφοροι μακρινοί συγγενείς οι οποίοι διεκδίκησαν ένα κομμάτι της τεράστιος περιουσίας ή και ολόκληρη μην μπορώντας να δεχθούν ότι ο Ξεζωνάτος που είχε φύγει από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών, άφηνε τα πάντα στη γενέτειρά του. Ακολούθησε μια μακρά δικαστική διαμάχη η οποία κράτησε 8 ολόκληρα χρόνια. Κατά την διάρκειά της φάνηκε κάποιες φορές ότι η τελευταία επιθυμία του δεν θα πραγματοποιούνταν αλλά τελικά τα δικαστήρια με την βοήθεια πραγματογνωμόνων αποφάνθηκε οριστικά και αμετάκλητα πως οι διαθήκες που εμφανίστηκαν από το πουθενά ήταν πλαστές και η μόνη πραγματική ήταν εκείνη του 1972 η οποία είχε επικαιροποιηθεί το 1980 σε συμβολαιογραφείο της Λαμίας.
Δημιουργήθηκε λοιπόν ένα ίδρυμα το οποίο από το 1990 και μετά διαχειρίζεται τα χρήματα που έρχονται από τις ΗΠΑ, όπου μια τράπεζα είναι ο διαχειριστής του καταπιστεύματος. Κάθε χρόνο οι μετοχές τοποθετούνται σε διάφορες επενδύσεις και τα κέρδη φτάνουν στο χωριό όπου γίνονται σχολεία, πλατείες, κέντρα υγείας, βοηθήματα σε άπορους και ορφανά ή υποτροφίες σε παιδιά της περιοχής για τις σπουδές τους!
«Στην Ελλάδα από το 1990 μέχρι τώρα έχουν έρθει περισσότερο από 2,5 εκατομμύρια ευρώ. Έχουν γίνει σχολείο, νηπιαγωγείο, εκκλησίες έχει δοθεί τεράστια βοήθεια στην εκπαίδευση των παιδιών. Όταν τα χρηματιστήρια στην Αμερική πάνε καλά οι αποδόσεις φτάνουν μέχρι και 180 χιλιάδες δολάρια το χρόνο. Υπάρχουν όμως και εποχές που οι αποδόσεις πέφτουν στις 15 και 20.000 δολάρια. Για το 2021 οι αποδόσεις ήταν στα 100.000 ευρώ και το 2022 φτάνουν τα 115.000 ευρώ» εξηγεί ο Κώστας Χριστόπουλος, πρόεδρος του ιδρύματος.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, συμπληρώνει: «Είναι οικονομικές ενισχύσεις που προκύπτουν με διάφορα κριτήρια με κεντρικό στόχο να ενισχύονται περισσότερο αυτοί που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη… Mέχρι το τέλος της χρονιάς εξοπλίζεται το δημοτικό σχολείο με προβολικά συστήματα και εργαστήρια πληροφορικής, με μουσικά και αθλητικά όργανα, έτσι ώστε να γίνει ένα σχολείο πρότυπο από άποψη υποδομών».
Χάρη σε αυτά τα χρήματα οι Μεξιάτες Λαμίας διαφέρουν κατά πολύ από άλλα χωριά στην υπόλοιπη Ελλάδα τα οποία μαραζώνουν. Αντίθετα εκεί έχει παραμείνει ένα σημαντικό μέρος των κατοίκων σε έναν τόπο ο οποίος συνεχίζει να ευημερεί χάρη σε εκείνον τον «εκατομμυριούχο με τα κουρελιασμένα μπουφάν» που αποδείχθηκε πραγματικός ευπατρίδης και ευεργέτης για τον τόπο του