Ακατάλληλο για υψοφοβικούς: Το Empire State Building της Ελλάδας με τον αρχιτέκτονα που έλεγε ψέματα για την ηλικία του

Σε μια πόλη όπου απουσιάζει πλήρως το ύψος

Αν η Αθήνα ήταν παίκτης μπάσκετ, θα ήταν ο Πάρις Λι. Κοντή, αλλά πεισματάρα να υπερκεράσει το μπόι με άλλα χαρίσματα. Είναι χαρακτηριστικό πως η Αθήνα είναι η μόνη πρωτεύουσα στην Ευρώπη με τόσο χαμηλό μέσο όρο κτηρίων. Κι ευτυχώς που εμφανίστηκε ο Πύργος των Αθηνών.

Κι αλλού μπορείς να συναντήσεις πληθώρα σε χαμηλά κτήρια, αλλά υπάρχουν σημεία ή και γειτονιές που αποτελούν τουριστικές ατραξιόν για τη συσσώρευση υψηλών κτισμάτων.

Στην Αθήνα, μέχρι το 1971, δεν υπήρχε τίποτα που να κρύβει τον ουρανό. Αυτό μπορεί να είναι καλό, μπορεί και κακό. Ανάλογα την οπτική από την οποία θα το δει κάποιος και ανάλογα με το είδος του ρομαντισμού που τον διακατέχει.

Αν κάποιος έχει έναν βουκολικό ρομαντισμό, τότε το να μην δημιουργούν μια σκεπή τα κτήρια και να έχει άφθονη θέα είτε είναι πεζός στον δρόμο είτε σε κάποιο μπαλκόνι, είναι ευλογία.

Αν κάποιος έχει το σύνδρομο του Ικάρου, τότε η έλλειψη υψηλών κτηρίων στην Αθήνα είναι ένα από τα μείον της πρωτεύουσας.

Γι΄αυτό ο Πύργος των Αθηνών, όταν ανεγέρθηκε, ήταν σαν μάννα εξ ουρανού. Σε μια Αθήνα λίγο πριν τη Χούντα, που το κέντρο της απείχε πολύ από την εικόνα της τελευταίας 20ετίας, με πολλά οικόπεδα και χαμηλές μονοκατοικίες, στα τέλη του 1967, υψώθηκε μια επιγραφή στις αρχές της Μεσογείων που έγραφε «ΑΝΕΓΕΡΣΙΣ ΟΥΡΑΝΟΞΥΣΤΟΥ, ΠΥΡΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΑΝΑΔΟΧΟΣ ΕΡΓΟΥ: ΑΛΒΕΡΤΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ».

Η οικοδομική εταιρεία «Αλβέρτης – Δημόπουλος Α.Ε.», μία από τις μεγαλύτερες της εποχής εκείνης, με σημαντικά έργα στην Ελλάδα (Αμερικανική και Βρετανική Πρεσβεία, Ευγενίδειο Πλανητάριο κ.ά.) και τη Μέση Ανατολή, ήταν ένα από τα οχήματα της χουντικής κυβέρνησης για να επιδείξουν τη μεγαλομανία τους και να αφήσουν ως παρακαταθήκη αυτή την καραμέλα των φιλοχουντικών περί της Χούντας που «έκανε έργα».

Ήταν ένας χουντικός νόμος που προέβλεπε την ανέγεργη υψηλών κτηρίων σε οποιονδήποτε ελεύθερο χώρο, καταργώντας το άτυπο όριο των 27-30 μέτρων που ήταν όλα τα κτίσματα τότε, με το Χίλτον των 13-14 ορόφων να είναι το μόνο που υψωνόταν ψηλότερα από τα άλλα.

Μέχρι που εμφανίστηκε ο Πύργος των Αθηνών, η σύγχρονη Ακρόπολη. Σε μια Αθήνα όπου η Ακρόπολη δεσπόζει και προκαλούσε τέτοιο δέος, ώστε οι κατασκευαστικές να ντρέπονται να πάνε ψηλότερα απ΄αυτήν, ο Πύργος των Αθηνών έγινε και παραμένει το συμβολικότερο κατασκεύασμα της σύγχρονης Ελλάδας.

«Διά την περιοχήν του Λεκανοπεδίου Αθηνών και τας καθ’ άπασαν την Χώραν περιοχάς δι’ ας έχουσι καθορισθή συντελεσταί δομήσεως και ύψος οικοδομών μέχρι ένδεκα (11) μέτρων, η κατά τα ανωτέρω προσαύξησις του συντελεστού δομήσεως καθορίζεται εις ποσοστόν τεσσαράκοντα επί τοις εκατόν (40%)», έλεγε η τότε νομοθεσία.

Το εντυπωσιακό είναι πως σε αυτά τα 52 χρόνια που δεσπόζει στο κέντρο της πόλης, παρά τους μεγάλους σεισμούς του ’81 και του ’99, δεν έχει παρουσιάζει προβλήματα, σε αντίθεση με παρακείμενα κτήρια που είχαν σημαντικές καταστροφές σε αυτές τις περιπτώσεις.

Ο Πύργος των Αθηνών είναι ένα προϊόν του οράματος των Ιωάννη Κυμπριτζή και Ιωάννη Βικέλα και είχε μια φουτουριστική, για την τότε εποχή, προσέγγιση, με το αποτέλεσμα του να είναι τόσο κακόγουστο όσο και η πολιτική ζωή του τόπου τότε.

Ήταν πάντως το ψηλότερο κτήριο των Βαλκανίων και το πρώτο που φτιάχτηκε με σύμμεικτη κατασκευή, δηλαδή κολώνες από χάλυβα και πλάκες από οπλισμένο σκυρόδεμα.

Πιο εμβληματικό όμως είναι το ονοματεπώνυμο του ανθρώπου που έκανε την στατική και την δυναμική αντισεισμική μελέτη, τόσο του μεγάλου κτηρίου, όσο και αυτού των 12 ορόφων που βρίσκεται δίπλα στον Πύργο.

Ο Αρίσταρχος Οικονόμου, τότε διδάκτορας και αργότερα καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ήταν μια μορφή τέτοια που γοήτευε τους φοιτητές και άλλων τμημάτων του Πολυτεχνείου για να παρακολουθήσουν τις παραδόσεις του. Μέρος του μύθου του ήταν κι ότι όταν τον ρωτούσαν για την ηλικία του, απαντούσε με κάτι αόριστες απαντήσεις που θύμιζαν μαθηματικές πράξεις.

«Είμαι 40 ετών τα τελευταία 8 χρόνια, αλλά στην πραγματικότητα είμαι 35», είχε απαντήσει σε σχετική ερώτηση για συνέντευξή του στο περιοδικό «ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ και διακόσμηση».

Ο Οικονόμου είχε μόλις ολοκληρώσει τη μελέτη του για την γέφυρα της Τατάρνας, που ένωνε Αιτωλοακαρνανία με Ευρυτανία και που είχε κατεκτημένα, εκείνη την εποχή, τέσσερα παγκόσμια ρεκόρ τεχνικών επιτευγμάτων.

Η χρήση του σε αυτά τα χρόνια ήταν σχεδόν αποκλειστικά εταιρικής/επαγγελματικής μορφής, κάτι που επέτεινε την ασχήμια του, τόσο απ΄έξω όσο κι από μέσα.

Στο ξεκίνημα, το όλο συγκρότημα είχε την δυνατότητα να στεγάσει έως και 2.500 εργαζόμενους, μαζί με 1.000 πελάτες, ενώ στην πρώτη φάση του είχε προβλεφθεί να στεγάσει πάρκιν χωρητικότητας 450 οχημάτων, γραφεία σε έκταση 24.000 τετραγωνικών μέτρων, καταστήματα σε έκταση 1.400 τετραγωνικών μέτρων και ακόμη εστιατόριο-νυχτερινό κέντρο (το περιώνυμο Tower Suite), με αίθουσες δεξιώσεων στον τελευταίο όροφο, εστιατόριο-καφετέρια στον πρώτο όροφο, Τράπεζα, γραφείο ταξιδιών, κοσμηματοπωλείο κ.λπ.

103 μέτρα ύψος, 28 όροφοι, αμέτρητες ιστορίες που θα έμπαιναν σε επεισόδιο του The Office και πολλές προσπάθειες εξαγοράς του, με τελευταία από τον Σεΐχη Φαϊσάλ Αλ Θανί, αδελφό του Εμίρη του Κατάρ, Χαμάντ Μπιν Χαλίφα Αλ Θάνι, με τα δημοσιεύματα πριν μερικά χρόνια να μιλούν για επένδυση 500 εκατομμυρίων.