Ο σημερινός –ανυποψίαστος- επισκέπτης που θα περάσει από την οδό Πανεπιστημίου και θα σταματήσει στο «Ιλίου Μέλαθρο» μάλλον θα σαστίσει στη θέα ενός τόσο γνωστού και ιδιαίτερου νεοκλασικού κτηρίου του οποίου η διακόσμηση παραπέμπει στην ναζιστική Γερμανία.
Από την καγκελόπορτα της εξόδου κιόλας οι αγκυλωτοί σταυροί αποτελούν κυρίαρχο στοιχείο, ενώ αντίστοιχη διακόσμηση συναντά κανείς και σε αρκετά σημεία στο εσωτερικό του.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή καθώς σε αυτήν την περίπτωση ισχύει το «δεν είναι αυτό που νομίζεις»…
Το «Ιλίου Μέλαθρο» ή πιο απλά «Μέγαρο της Τροίας» αποτέλεσε το σπίτι του Ερρίκου Σλήμαν, του αρχαιολόγου από την σκαπάνη του οποίου ήρθαν στο φως μέσω ανασκαφών ευρήματα τα οποία δικαίωναν ιστορικά τον Όμηρο για τα γεγονότα που με αρκετή δόση μυθοπλασίας βέβαια μετέφερε στα έπη του.
Το 1869 παντρεύτηκε Ελληνίδα και θέλησε να μείνει στην Αθήνα μαζί με την σύζυγό του. Σοφία. Απευθύνθηκε, λοιπόν, στον σπουδαίο αρχιτέκτονα και προσωπικό φίλο του, Ερνέστο Τσίλερ, ζητώντας του να σχεδιάσει την επόμενη κατοικία του. Σύμφωνα με τους μελετητές, χρησιμοποίησε τα παρακάτω λόγια: «Έζησα όλο μου τον βίο εν μικρά οικία, θέλω όμως να διέλθω τα υπολοιπόμενα μου έτη εν μεγάλη οικία, ζητώ ευρυχωρίαν και ουδέν πλέον, έκλεξον οιονδήποτε ρυθμόν θέλεις, οι μόνοι μου όροι είναι πλατειά μαρμάρινη κλίμαξ άγουσα από του εδάφους μέχρι του άνω πατώματος και επί της κορυφής τεράτσα».
Οι εργασίες ξεκίνησαν τελικά το 1878 οι οποίες ολοκληρώθηκαν δύο χρόνια αργότερα και στις 30 Ιανουαρίου 1881 ο Σλήμαν δίνει μια μεγάλη δεξίωση για να παρουσιάσει την εντυπωσιακή του έπαυλη (η οποίο κόστισε το τρομακτικό για την αποχή ποσό των 439.650 δραχμών! )στον κύκλο του. Εκεί οι φίλοι του έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με την εκπληκτική διακόσμηση η οποία είναι εμπνευσμένη από την ιταλική Αναγέννηση, το αρχαιοελληνικό κλασικό πνεύμα ενώ –όπως ήταν απόλυτα φυσικό- δεν λείπουν και οι παραπομπές στο έργο ζωής του Σλήμαν που δεν είναι άλλο από τις ανασκαφές στην Τροία.
Πολύ πριν οι Ναζί κλέψουν το σύμβολο του αγκυλωτού σταυρού και το μολύνουν για πάντα με τις θηριωδίες τους, από την αρχαιότητα κιόλας πολλοί λαοί, συμπεριλαμβανομένων και των Ελλήνων, το χρησιμοποιούσαν. Είναι αποτυπωμένος ακόμη και στην λίθινη εποχή, στην περιοχή της Ινδίας, σε μια περίοδο της ιστορίας που ο «εθνικοσοσιαλισμός» τον οποίο οραματίστηκε ο Χίτλερ προφανώς δεν υπήρχε.
Άλλωστε ακόμη και η λέξη σβάστικα δεν είναι καν γερμανική. Προέρχεται από την σανσκριτική λέξη «svasktika» που σήμαινε ευημερία και τύχη. Μάλιστα φαίνεται ότι όλοι οι πολιτισμοί που αργότερα υιοθέτησαν το σύμβολο είχαν αντίστοιχη ερμηνεία για αυτό, Στην αρχαία Ελλάδα (και προφανώς στους Τρώες που επίσης ήταν ελληνικό φύλο) αποκαλούταν τετρασκέλιον ή τετραγαμμάδιον. Έτσι κέρδισε και την θέση του σε διακοσμήσεις και τελικά βρέθηκε και στο σπίτι του Σλήμαν.
Βέβαια όταν η Αθήνα έπεσε κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ναζί εντυπωσιάστηκαν τόσο πολύ από αυτό που είδαν που αγνοώντας την ίδια την ιστορία, επέταξαν στις 27 Απριλίου 1941 την οικία. Λέγεται πως ένας από τους Γερμανούς αξιωματικούς που συμμετείχε στην πομπή των πρώτων οχημάτων που μπήκαν στην πρωτεύουσα το είδε και ενθουσιασμένος ενημέρωσε τους ανωτέρους του για το εύρημα.
Πάντως το πέρασμα του Ναζισμού κι επομένως η χρήση του «Ιλίου Μέλαθρο» ως διοικητηρίου αποδείχθηκε πρόσκαιρο. Μετά το πέρασμα της λαίλαπας, το κτήριο επανήλθε στο δημόσιο που το είχε αποκτήσει από την οικογένεια Σλήμαν από τον έναντι 27.000.000 δραχμών, με το ποσό να καλύπτεται μέσω του Aλεξάνδρου Σούτζου, με σκοπό να στεγαστεί το Mουσείο Kαλών Τεχνών και το Νομισματικό Mουσείο. Στην διάρκεια της ζωής του ωστόσο εκεί στεγάστηκαν διαδοχικά το Συμβούλιο Επικρατείας, ο Άρειος Πάγος και το Εφετείο Αθηνών.