Το όνομα προέρχεται από τη νεολατινική επιστημονική ονομασία falco subbuteo. Πρόκειται για ένα αρπακτικό πουλί, κοινώς γνωστό ως Eurasian hobby (μτφρ. Ευρασιατικό χόμπι), αφού δεν παραχωρήθηκε εμπορικό σήμα στον δημιουργό, προκειμένου να το «βαφτίσει» Hobby.
Όταν ο Πίτερ Άντολφ αποστρατεύθηκε από τη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αναζήτησε μία επιχειρηματική κίνηση. Δεν ήταν ούτε 30 ετών. Σκέφτηκε, λοιπόν, να δημιουργήσει ένα επιτραπέζιο με αντικείμενο το ποδόσφαιρο.
Εμπνεύστηκε από το Newfooty, ένα αντίστοιχο παιχνίδι που είχε εφευρεθεί το 1929 στο Λίβερπουλ. Γουίλιαμ Λέιν Κίλινγκ ήταν το όνομα του δημιουργού. Έγιναν πολλές βελτιώσεις, μεταξύ των οποίων η αντικατάσταση των βαριών μολύβδινων βάσεων με ελαφρύτερα υλικά.
Ο Άντολφ χρησιμοποίησε ένα κουμπί από κάποιο παλτό της μητέρας του και μια ροδέλα. Πάνω σ’ αυτά τα δύο αντικείμενα πάτησαν οι πρώτοι ποδοσφαιριστές του Subbuteo, το οποίο έμελλε να μετατραπεί σε επιτραπέζιο θρύλο. Για την ακρίβεια σε θρύλο. Η λέξη επιτραπέζιο σαν να περιορίζει λίγο το μέγεθος της έμπνευσης του βετεράνου της RAF.
Τον Αύγουστο του 1946, ο Άντολφ κατέθεσε αίτηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας για το παιχνίδι που εγκρίθηκε ως τον Μάιο του 1947. Η αρχή είχε γίνει. Πού να φανταζόταν τι θα επακολουθήσει…
Το παραμύθι “Τhe Boy’s Own Paper”, συγκεκριμένα η έκδοση του Αυγούστου του 1946, γνωστοποίησε για πρώτη φορά τη διαθεσιμότητα του Subbuteo και προσφέρθηκε να στείλει λεπτομέρειες, αλλά τα σετ δεν ήταν διαθέσιμα μέχρι τον Μάρτιο του 1947.
Κατά μία εκδοχή, έπειτα από τις πρώτες διαφημίσεις, οι παραγγελίες άρχισαν να πέφτουν, όσο ο Άντολφ άρχισε να μετατρέπει την ιδέα του για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας σε παραδοτέο προϊόν. Η δικαίωση, όμως, ήρθε και τη χάρηκε. Έζησε ως το 1994.
Οι κανόνες θυμίζουν πάρα πολύ το πραγματικό ποδόσφαιρο και ιδού οι μοναδικές διαφορές:
*Οι παίκτες διατηρούν την κατοχή όσο η φιγούρα έρχεται σε επαφή με την μπάλα, αρκεί αυτή να μην χτυπά σε αντίπαλο.
*Η ίδια φιγούρα δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί για περισσότερες από τρεις διαδοχικές κινήσεις.
*Τα σουτ προς το τέρμα επιτρέπονται μόνο όταν η μπάλα βρίσκεται πάνω από τη «γραμμή σουτ», μια γραμμή παράλληλη και σε ίση απόσταση μεταξύ της γραμμής τέρματος και εκείνης του κέντρου.
*Οι φιγούρες του τερματοφύλακα είναι προσαρτημένες με μια ράβδο που βρίσκεται κάτω από το πίσω μέρος της εστίας.
*Ο κανονισμός για το οφσάιντ ισχύει, αλλά αφορά μόνο φιγούρες που βρίσκονται μπροστά από τη «γραμμή σουτ» της αντίπαλης ομάδας (σε αντίθεση με τη γραμμή του κέντρου, όπως στο πραγματικό ποδόσφαιρο).
Σταδιακά το Subbuteo κατέκτησε τον κόσμο. Ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1960 άρχισε να εξαπλώνεται παντού. Προφανώς η χώρα μας δεν γινόταν να μείνει πίσω.
Το 1981 ιδρύθηκε ο Πανελλήνιος Όμιλος Subbuteo. Όλα αυτά τα χρόνια, είτε με ερασιτεχνική είτε με επαγγελματική υπόσταση, κρατά αναμμένη τη φλόγα. Τώρα η αρχή του παιχνιδιού ονομάζεται Ένωση Ελληνικού Επιτραπέζιου Ποδοσφαίρου.
Διενεργείται πρωτάθλημα Α’ Εθνικής, Β’ Εθνικής και Β’ Κατηγορίας Β’ Εθνικής (ομάδες που δεν διεκδικούν την άνοδο στα «μεγάλα σαλόνια»), ενώ οι κορυφαίες συμμετάσχουν σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις (Champions League, Europa League).
Η χώρα μας δικαιούται να καμαρώνει για τον Άγγελο Τσακίρη, ο οποίος το 1990 είχε κατακτήσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Subbuteo! Είχε επικρατήσει 2-1 του Φρεντερίκ Ερναντέζ από τη Γαλλία στον τελικό της Ρώμης. Τις ίδιες μέρες διεξαγόταν το Παγκόσμιο Κύπελλο της Ιταλίας.
Δεν ξεκίνησε καλά, βρέθηκε νωρίς πίσω στο σκορ, όμως δεν άφησε να τον πάρει από κάτω ψυχολογικά. Έφερε το ματς στα ίσα χάρη σε αυτογκόλ και με ένα καταπληκτικό σουτ έξω από την περιοχή έκανε την ανατροπή. Τέσσερα λεπτά πριν από τη λήξη, έγινε μέγα highlight με την εντυπωσιακή απόκρουση του Τσακίρη και τον τερματοφύλακά του να εκσφενδονίζεται! Η νίκη ήταν δικιά του, μαζί ο τίτλος του παγκόσμιου πρωταθλητή. Και, βεβαίως, το status του θρύλου για την ελληνική κοινότητα του Subbuteo…
Οι εγγεγραμμένοι παίκτες στην Ελλάδα είναι περίπου 5.000, οι ομάδες-μέλη στο ομαδικό πάνω από 800 και οι σύλλογοι-μέλη στο διασυλλογικό πάνω από 500.
Η Ιταλία διοργάνωσε το Παγκόσμιο Κύπελλο 2022 και η εθνική της ομάδα κατέκτησε την κατηγορία Open, επικρατώντας 2-1 του Βελγίου στον τελικό.
Είκοσι έξι έθνη είχαν εκπροσώπους. Ανάμεσά τους κι η Ελλάδα, η οποία διακρίθηκε ποικιλοτρόπως. Τρίτη θέση στους Άνδρες, δεύτερη σε επίπεδο Κ20 και πρώτη σε επίπεδο Κ16.
Η λαίλαπα της Covid-19 δεν άφησε ανεπηρέαστο ούτε το αγαπημένο επιτραπέζιο ποδοσφαιράκι. Επανήλθε, όμως, πιο δυνατά. Οι λάτρεις του έχουν αποδείξει ότι δεν το αποχωρίζονται σε όποια ηλικία κι αν βρίσκονται. Τελικά ξέρετε κάτι; Το μότο που κάποιοι ενστερνίζονται για τα σπορ με τα χέρια (ότι δεν είναι αθλήματα κ.λπ.), πάει περίπατο. Χάρη στο Subbuteo φυσικά… Μία old school τέχνη, γεμάτη ανόθευτο ρομαντισμό…