Ήταν κάποτε ανέκδοτο, κάτι σαν το Yugo. Μόνο που δεν το κορόιδευαν για τις επιδόσεις του ή την ποιότητα κατασκευής του. Αλλά για την εμφάνισή του. «Το πιο άσχημο αυτοκίνητο στον κόσμο», είπαν. «Σαν άνθρωπος-ελέφαντας», πρόσθεταν, γελώντας, «καλύτερα να περπατάς παρά να το οδηγείς». Και η ταμπέλα κόλλησε στο Fiat Multipla. Για πάντα; Και ναι, και όχι…
Λίγο περισσότερο από 25 χρόνια μετά τη μέρα που παρουσιάστηκε επίσημα, το ιταλικό αυτοκίνητο πάει πολύ περισσότερο στην κατηγορία «παρεξηγημένο». Υπό μια έννοια, γέρασε ωραία. Με αποτέλεσμα να γίνει καλτ, κλασικό.
Όλο και περισσότεροι κοιτούν με νοσταλγία και αγάπη το Fiat Multipla. Το ‘χει αυτό ενίοτε ο χρόνος. Να εξωραΐζει δηλαδή καταστάσεις του παρελθόντος, κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Αυτό που πλήρωσε κυρίως αυτό το αμάξι ήταν ότι ήταν πολύ διαφορετικό από οτιδήποτε άλλο είχε βγει ως τότε. Ήταν εξ αρχής καταδικασμένο επειδή έμοιαζε παράταιρο. Αυτό, όμως, ήταν άδικο κατά βάση.
Το «παράταιρο» δεν σημαίνει απαραίτητα και άσχημο – προφανώς. Και ο λόγος που ήταν έτσι, δεν ήταν από κάποιο σχεδιαστικό καπρίτσιο. Αλλά επειδή έδινε προτεραιότητα στους εσωτερικούς χώρους και στη χρηστικότητα, η κατηγορία του ήταν «πολυμορφικό» και αυτό εξυπηρετούσε. Ήταν παράξενο με… αιτία, κοντολογίς. Και αγκάλιαζε αυτή του τη διαφορετικότητα, χωρίς να προσποιείται κάτι άλλο, χωρίς να περνιέται για «μαγνήτης».
Οφείλεις επίσης να του βγάλεις το καπέλο για τους χώρους του. Κάθονταν άνετα ως και 6 άτομα (ενήλικες) σε δύο σειρές των τριών – σε μήκος μόλις 4 μέτρων. Επίσης το πορτ μπαγκάζ σε αιφνιδίαζε ευχάριστα με το πόσο πολλά πράγματα μπορούσε να χωρέσει, ένα σχεδιαστικό θαύμα.
Στο Top Gear, την εμβληματική εκπομπή αυτοκινήτου της βρετανικής TV, είπαν τα πράγματα με το όνομά τους: «Το συνηθισμένο είναι βαρετό και το Fiat Multipla ήταν τα πάντα εκτός από αυτό». Σωστό. Δεν κρίνουμε ένα βιβλίο από το εξώφυλλο…
Έξι χρόνια πάντως άντεξε στην αγορά με αυτή τη μορφή το αμάξι της ιταλικής εταιρείας. Το 2004 υπέστη λίφτινγκ στην πρόσοψη και έγινε πολύ πιο «νορμάλ». Χάνοντας στην ουσία τη γοητεία του, όσο κι αν κανείς τότε δεν το έβλεπε έτσι – το ακριβώς αντίθετο.
Ο Ρομπέρτο Τζολίτο, σχεδιαστής του μοντέλου, ποτέ δεν σταμάτησε να υπερασπίζεται τη δουλειά του. «Το να δώσεις σε ένα αυτοκίνητο μοναδική εμφάνιση είναι όσο σημαντικό η λειτουργικότητα. Τα καλύτερα σχέδια είναι αυτά που είναι όσο πιο κοντά στην αλήθεια του οχήματος. Τα παλιά 2CV είναι ο ορισμός αυτού. Δεν κάνουν τίποτα που να μη χρειάζεται και είναι τέλεια ως αποτέλεσμα».
Πλέον και μετά από τόσα χρόνια αναγνωρίζεται από πολλούς πως έκανε αυτό που έπρεπε, όπως έπρεπε με βάση το τι του είχαν ζητήσει τα αφεντικά του ως χαρακτηριστικά. Ως νυν υπεύθυνος μάλιστα του τμήματος κληρονομιάς της Fiat, λέει πως τα μεταχειρισμένα Multipla έχουν ακόμα πέραση.
Και το φτάνει και πιο πέρα: «Σε βάθος χρόνου, είναι ένα από τα αγαπημένα μου σχέδια, η Fiat στα καλύτερα της. Τράβηξε την προσοχή πάνω μας και δημιουργήσαμε ένα αμάξι που έγινε πρωτοσέλιδο. Είμαι περήφανος γι’ αυτό!».
Και, ναι, δεν μιλάει το πείσμα (του) ή κάτι τέτοιο. Δικαιούται να καμαρώνει για ένα πραγματικά καλό αμάξι. Άνετο, αντικομφορμιστικό, πρακτικό, οικονομικό. Με αισθητική μπροστά από την εποχή του. Το Fiat Multipla άφησε το στίγμα του και δεν πέρασε απαρατήρητο. Με το τόσο δικό του (έστω τόσο αμφιλεγόμενο) στιλ, με την εντυπωσιακή του ευρυχωρία. Ιδανικό για οικογενειακά ταξίδια, για road trips φοιτητοπαρέας. Μια ένοχη απόλαυση, εν τέλει..