Τα αμερικανικά media δεν είχαν φροντίσει καν να μεταδοθεί live ο αγώνας. Όταν συνέβη, με καθυστέρηση μιας ώρας, το αποτέλεσμα ήταν ήδη γνωστό. Με την τεχνολογία του 1980 βέβαια αν δεν το έψαχνες, δεν το μάθαινες. Αλλά και όσοι το έψαξαν δεν το πίστεψαν! Δεν υπήρχε στο κεφάλι τους καμία αμφιβολία ότι επρόκειτο περί λάθους. Πως θα μπορούσε η dream team της εποχής, η ανίκητη «κόκκινη αρκούδα» να είχε ηττηθεί από τα δικά τους κολλεγιόπαιδα;
Λίγο πριν η ιστορία στο παγοδρόμιο του Λέικ Πλάσιντ στη Νέα Υόρκη είχε γραφτεί κάπως έτσι. «5, 4, 3, 2, 1… Πιστεύετε στα θαύματα; Ναι!» Ο τηλεσχολιαστής του ABC Αλ Μάικλς είχε ξεκινήσει μαζί με τους 10.000 θεατές την αντίστροφη μέτρηση για τη λήξη. Και καταλήγοντας στο μηδέν είχε δώσει τον τίτλο: «Miracle on Ice»!
Δεν θα μπορούσε να έχει άλλη ονομασία αυτό που έως και σήμερα συνιστά τη μεγαλύτερη έπληξη στην ιστορία του ομαδικού αθλητισμού.
Βρισκόμαστε στους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980. Η ασυναγώνιστη Σοβιετική Ενωση έχει ταξιδέψει στις ΗΠΑ για το 5ο διαδοχικό χρυσό μετάλλιο στο χόκεϊ επί πάγου και 6ο στις 7 διοργανώσεις από το 1956. Στις προηγούμενες τέσσερις το ρεκόρ της είναι 27-1-1 με τέρματα 175-44.
Η απόλυτη κυρίαρχος του αθλήματος έχει κατακτήσει παράλληλα τα 14 από τα 17 τελευταία παγκόσμια πρωταθλήματα. Αποτελείται από μια πλειάδα αστέρων του σπορ, που παίζουν επαγγελματικά σε ένα πανίσχυρο εθνικό πρωτάθλημα και έχουν τεράστια διεθνή εμπειρία. Ο τερματοφύλακας Βλάντισλαβ Τρέτιακ θεωρείται 37 χρόνια μετά ο κορυφαίος όλων των εποχών.
Για να κατακτήσει άλλο ένα χρυσό μετάλλιο αυτή η ομάδα θα έπρεπε να φέρει έστω μία ισοπαλία με την πιο άπειρη της διοργάνωσης. Με μέσο όρο ηλικίας τα 21 χρόνια, η αντίπαλος είναι όχι μόνο η νεότερη του Ολυμπιακού τουρνουά, αλλά και η νεότερη στην ιστορία της Εθνικής Ομάδας των ΗΠΑ. Στερούμενη έστω στοιχειώδους διεθνούς εμπειρίας.
Αν και γηπεδούχος, η παντελώς άγουρη ομάδα του Χερμπ Μπρουκς – ο οποίος επέλεξε πάντως μέσω εξονυχιστικών, ψυχολογικών τεστ τους εκλεκτούς του – είχε αποκλειστικό στόχο να κάνει ένα αξιοπρεπές τουρνουά. Ουδείς Αμερικανός οπαδός του χόκεϊ, όσο αιθεροβάμων και να ήταν, δεν έτρεφε βλέψεις κορυφής. Θα ήταν σα να πίστευε ότι μια μικτή από NBAερς θα μπορούσε να κινδυνέψει σε ένα παρκέ από τη Β’ ομάδα της ΤΣΣΚΑ Μόσχας…
Ένα χρόνο πριν η Σοβιετική Ένωση είχε συντρίψει με 6-0 την ομάδα all-star του αμερικανικού επαγγελματικού πρωταθλήματος (τα περισσότερα μέλη της οποίας ήταν Καναδοί) και παραμονές της έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων σφυροκόπησε την Εθνική των ΗΠΑ με 10-3 σε φιλικό ματς.
Η ομάδα του Μπρουκς πάντως έκανε εντυπωσιακό τουρνουά για να φτάσει έως την τελική τετράδα και τους αγώνες των μεταλλίων. Στην πρεμιέρα γλίτωσε την ήττα απέναντι στη Σουηδία με γκολ στο φινάλε (2-2), κάτι που της έδωσε τεράστια ψυχολογική ώθηση. Με χάι-λάιτ τη νίκη επί της πολύ ισχυρής Τσεχοσλοβακίας πήρε και τα τέσσερα επόμενα ματς, με τέρματα 25-10.
Ο νέος στόχος ήταν πλέον ένα μετάλλιο, από τη στιγμή που το χρυσό ήταν… καπαρωμένο. Ο τελικός γύρος ήταν ένα μίνι τουρνουά τεσσάρων ομάδων (όλοι με όλους και όχι νοκ-άουτ), οι οποίες κουβαλούσαν μαζί τους τα αποτελέσματα από την πρώτη φάση.
Οι Σοβιετικοί προκρίθηκαν στην τετράδα με 5/5 νίκες και τέρματα 51-11. Στις 22 Φεβρουαρίου του 1980 ήθελαν φυσικά τη νίκη και για λόγους πρεστίζ. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ είχε μόλις προαναγγείλει το μποϊκοτάζ των ΗΠΑ στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας. Ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν ξανά στα… ντουζένια του, με την εισβολή της ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν ένα χρόνο πριν.
Το παιχνίδι ξεκίνησε με το απόλυτο αουτσάιντερ να παίζει κάτι σαν «κλεφτοπόλεμο», αφού θα ήταν αυτοκτονία να πάει κάτα μέτωπο πάνω στο θηρίο. Οι φιλοξενούμενοι πήραν δύο φορές προβάδισμα στο πρώτο 20λεπτο, αλλά οι ΗΠΑ ισοφάρισαν ισάριθμες, τη δεύτερη ένα δευτερόλεπτο πριν από το τέλος της περιόδου. Τα σουτ στην πρώτη περίοδο ήταν 8-18 και η εκπληκτική απόδοση του γκολκίπερ Τζιμ Κρεγκ κρατούσε «ζεστό» τον ανταγωνισμό.
Στη δεύτερη περίοδο η υπεροχή του φαβορί ήταν ακόμα πιο εμφανής, αλλά από τα 12 σουτ μόνο ένα βρήκε στόχο. Οι Αμερικανοί είχαν μόλις δύο τελικές προσπάθειες και το δεύτερο 20λεπτο ολοκληρώθηκε με σκορ 2-3. Με κάποιο τρόπο η ομάδα του Μπρουκς είχε καταφέρει να κρατηθεί από μια κλωστή στο ματς, έχοντας αθροιστικά 20 λιγότερα σουτ.
Και δεν είχε πάρα να εκλάβει το γεγονός ως καλό… οιωνό. Αν το «θαύμα» ήταν γραμμένο στ’ άστρα, η μορφή των πρώτων 40 λεπτών του αγώνα θα έπρεπε να είναι κάπως έτσι. Με την ψυχολοχία στο ζενίθ και 10.000 οπαδούς (πια) να την μπιζάρουν, η ομάδα των ΗΠΑ μπήκε για την τρίτη περίοδο με πίστη σε αυτό που έως και λίγη ώρα πριν έμοιαζε αδιανόητο.
Με συμπληρωμένα τα 47 από τα 60 λεπτά του αγώνα το σκορ παρέμενε 2 – 3. Οι γηπεδούχοι είχαν πραγματοποιήσει μόλις δύο σουτ στα τελευταία 27 λεπτά της αναμέτρησης! Ξαφνικά όμως ήρθαν τα πάνω κάτω. Έβαλαν δύο γκολ μέσα σε ένα 1’:20’’, παίρνοντας για πρώτη φορά το προβάδισμα. Οι Σοβιετικοί απάντησαν με λυσσαλέες επιθέσεις, αλλά με… κατενάτσιο διαρκείας η αντίπαλος κρατούσε με νύχια και με δόντια το υπέρ της σκορ.
Δέκα δευτερόλεπτα πριν από το τέλος όλο το γήπεδο ξεκίνησε να μετράει αντίστροφα. Με το σφύριγμα της λήξης έγινε ο κακός χαμός στο παγοδρόμιο, με τους παίκτες ένα κουβάρι και τους φιλάθλους να τραγουδούν το «God Bless America».
Η νίκη πανηγυρίστηκε στη Νέα Υόρκη σα να είχε… διαολοστείλει ο Φιντέλ Κάστρο τους Σοβιετικούς, προσχωρώντας στην (καπιταλιστική) αγκαλιά των ΗΠΑ! Το σοκ ήταν μεγάλο στη Μόσχα. Τα τοπικά Μ.Μ.Ε. δεν ανέφεραν το παραμικρό για το παιχνίδι επί τρεις ημέρες.
«Αν χάσετε αυτό το ματς, θα κουβαλήσετε την ήττα μέχρι τον τάφο σας. Μέχρι το γαμ….νο τάφο σας!», ούρλιαξε ο Μπρουκς στους παίκτες του πριν από τον τελευταίο αγώνα με αντίπαλο τη Φινλανδία. Οι ΗΠΑ έπρεπε να νικήσουν για να κατακτήσουν το χρυσό μετάλλιο και τα κατάφεραν (4-2) με νέα ανατροπή.
Οι Σοβιετικοί διέλυσαν με 9-2 τη Σουηδία, αλλά η οργή τους δεν… εξευμενίστηκε. Κατά την απονομή δεν θέλησαν να δώσουν τα ασημένια μετάλλια τους για να γραφτούν σε αυτά τα ονόματα τους, όπως προέβλεπε το πρωτόκολλο.
Το «Miracle on Ice» ανέδειξε εν μια νυκτί σε εθνικούς ήρωες τους διεθνείς και τον Μπρουκς, ενώ εκτόξευσε τη δημοτικότητα του αθλήματος στη χώρα. Η ιστορία έγινε μύθος και αυτή με τη σειρά της βιβλίο, ταινία (πιο γνωστή αυτή του 2004 με πρωταγωνιστή τον Κερτ Ράσελ), σλόγκαν, στάμπα για ρούχα και… αντικείμενο διατριβών.
Το 1999 το περιοδικό «Sport Illustrated» κατέταξε (λίγο υποκειμενικά είναι η αλήθεια) το γεγονός ως τη σημαντικότερη στιγμή στην ιστορία του ομαδικού αθλητισμού του 20ου αιώνα.
Έως και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Εθνική χόκεϊ της χώρας δεν ηττήθηκε ξανά από τις ΗΠΑ σε επίσημο ματς. Το ‘81 νίκησε με 4-1, το ’82 με 8-4 και στους Ολυμπιακούς του ‘88 με 7-5. Επικράτησε και ως Κοινοπολιτεία στον ημιτελικό των Ολυμπιακών Αγώνων το 1992 (5-2).
Ως Ρωσία πια και με την ποιοτική ψαλίδα να έχει κλείσει, ηττήθηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σολτ Λέικ το 2002 με 3-2 από τους γηπεδούχους ξανά Αμερικανούς. Ποιος ήταν προπονητής;
Μα φυσικά ο Χερμπ Μπρουκς, που είχε επιστρέψει στον εθνικό πάγκο ύστερα από μια 20ετια! Εξ’ ορισμού δεν γινόταν να χάσει σε εκείνον τον ημιτελικό. Το παιχνίδι διεξήχθη ακριβώς 22 χρόνια μετά τη μυθική περιγραφή του Αλ Μάικλς…
Στην επέτειο των 35 ετών, το Φλεβάρη του 2015, οι Αμερικανοί τίμησαν τους πρωταγωνιστές στο ίδιο γήπεδο, όπου συνέβη το «θαύμα». Απόντες ήταν μόνο οι δύο που είχαν φύγει από τη ζωή. Ο ένας, ο παίκτης Μπομπ Σούτερ, που σε ηλικία 57 ετών πέθανε από καρδιακή προσβολή.
Και ο άλλος ο θρυλικός πια για τον αμερικανικό αθλητισμό Χερμπ Μπρουκς, που σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα το 2003.
Τη βραδιά της γιορτής, η οικογένεια του Μπρουκς διέθεσε 40 προσωπικά αντικείμενα του σε δημοπρασία προκειμένου να εξασφαλιστούν οι σπουδές των εγγονιών του αλλά και για να ενισχυθεί το ίδρυμα «Χερμπ Μπρουκς».
Μεταξύ των αντικειμένων ήταν το μετάλλιο από τους Ολυμπιακούς τους 1980, προσωπικές σημειώσεις από το ημερολόγιο του κατά τη διάρκεια του Ολυμπιακού τουρνουά, η στολή του από την εθνική των ΗΠΑ όταν αυτός ήταν παίκτης της το 1968, αναμνηστικά αντικείμενα από το 1980 και το δαχτυλίδι του νικητή, στο οποίο είναι χαραγμένα και τα αποτελέσματα των αγώνων του 1980.
Γνωστός για τη δεινή ικανότητα του να ιντριγκάρει με αποφθέγματα τους παίκτες του, ο Μπρουκς άφησε παρακαταθήκη κάποιες ρήσεις που έγραψαν ιστορία. Είναι αυτές που μέσω των διεθνών του 1980 έγιναν διάσημες ως «Brooksisms».
«Γράψτε το δικό σας βιβλίο αντί να διαβάζετε τα βιβλία κάποιου άλλου για την επιτυχία», μια περίφημη μεταξύ αυτών. Ή «Κάθε μέρα παίζεις χειρότερα και αυτή τη στιγμή παίζεις σα να είναι ο επόμενος μήνας»!
Η πιο επιδραστική όμως ατάκα που κληροδότησε στις επόμενες γενιές ήταν μια απλή λέξη: Αυτή που απαντά καταφατικά στην ερώτηση ”Do you Believe in miracle”?
Ένα χρόνο μετά το θάνατο του, η Adidas θα έπρεπε να πληρώσει πνευματικά δικαιώματα. «Παραφράζοντας» την σε impossible is nothing…