Δεν είναι ένα ακόμα μαγαζί που έκλεισε. Πώς θα μπορούσε να είναι (ακόμα ένα μαγαζί που έκλεισε); Για 265 χρόνια ήταν σταθερά και πάντα εκεί, αναπόσπαστο κομμάτι της Ρώμης. Δεν θα πάει, ωστόσο, παραπέρα. Το Caffe Greco, το «ελληνικό» καφέ της Αιώνιας Πόλης, έβαλε λουκέτο. Λυγίζοντας στη μάχη με ένα αδηφάγο σύστημα που δεν υπολογίζει τίποτα μπρος στο βωμό του κέρδους. Την απληστία του «κι άλλο, κι άλλο»…
Η υπόθεση αυτή έρχεται ως αποτέλεσμα πολύχρονης δικαστικής διαμάχης ανάμεσα στους διαχειριστές του καφέ και τον ιδιοκτήτη του κτιρίου, που ήταν το νοσοκομείο των Ισραηλιτών, ένα πανίσχυρο fund. Οι ενοικιαστές του ακινήτου, Φλάβια Ιότσι και ο σύζυγός της, Κάρλο Πελεγκρίνι πάλεψαν επί μακρόν για να σταματήσουν τις προσπάθειες έξωσής τους από τη στιγμή η ιδιοκτησία ζήτησε ανανέωση του συμβολαίου με πολύ αυξημένο ενοίκιο σε σχέση με το προηγούμενο, συγκεκριμένα τους είπαν να πάει από 22.000 ευρώ στα…. 120.000 ευρώ! Η περιοχή στην οποία βρίσκεται το Caffè Greco είναι μια από τις ακριβότερες της ιταλικής πρωτεύουσας με τα ενοίκια να αγγίζουν αστρονομικά ποσά. Αλλά και πάλι…
Ένα καφέ γεμάτο ανθρώπων έργα «έσβησε» με μια συλλογική ήττα
Πρέπει πρώτα να κάτσουμε λίγο να αναλογιστούμε πόσο καιρό δούλευε το μαγαζί. Από το 1760. Ξαναγράφουμε: 1760. Δεν ήταν απλά ένα μέρος για να μαζεύεται κόσμος και να χαλαρώνει συζητώντας, πίνοντας τον καφέ του ή τρώγοντας ένα γλυκό. Ήταν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ιταλίας, ένα must see για τους τουρίστες. Με ξεχωριστή διακόσμηση και αισθητική, με πολύτιμη ιστορική συνέχεια. Από τα μαρμάρινα τραπέζια, τα βελούδινα κόκκινα καθίσματα, το χρυσό στοιχείο στον χώρο και τα έργα τέχνης στους διαδρόμους, κάθε στοιχείο ήταν ανεκτίμητης αξίας.
Το μαγαζί, που βρίσκεται στην πολυσύχναστη Βία Κοντότι, έναν από τους πιο εμβληματικούς δρόμους της Ρώμη, ιδρύθηκε από τον Έλληνα Νικόλα ντελά Μανταλένα,, στον οποίο οφείλεται και η ονομασία. Είναι τόσο παλιό, ώστε προηγήθηκε της ίδρυσης του ελληνικού κράτους. Κι αυτό λέει πολλά από μόνο του. Στα τραπέζια του κάθισαν βασιλείς, διανοούμενοι και καλλιτέχνες.
Λέει πολλά για τη σημασία που είχε το καφέ για την πόλη, το γεγονός ότι αρκετοί Ιταλοί, με το που μαθεύτηκαν τα άσχημα μαντάτα, μαζεύτηκαν έξω από το μαγαζί κρατώντας φλιτζάνια με espresso και χαρτόνια με τη λέξη «Memoria». Το δικό τους ύστατο χαίρε…
Δεν σβήνει απλά μια εποχή με το θάνατο του Caffe Greco. Σβήνουν πολλές μαζί. Και ναι, σε τελική ανάλυση ήταν μια επιχείρηση. Που μάλιστα τα τελευταία χρόνια παραείχε γίνει τουριστική και ακριβή. Όμως εξέφραζε κάτι πιο δυνατό από αυτό, το πεζό. Δεν είναι όλα τα μαγαζιά ίδια. Το συγκεκριμένο ήταν σαν ένα ζωντανό μουσείο που ήταν θαρρείς λες και κάθε χρόνο γέμιζε με νέα, ανθρώπων έργα.
Να ετοιμαζόμαστε για παρόμοια νέα και στα μέρη μας;
Σαν να ξεχνάμε ως Ευρωπαίοι το ποιοι ήμασταν κάποτε. Παγιδευμένοι σε μια εποχή που ζητάει το επόμενο trend, το νέο hype και απορρίπτει το παλιό. Πόσο μάλλον αν δεν βγάζει κέρδη με τη σέσουλα. Όμως ξεχνάμε ότι ο πραγματικός πλούτος είναι η επαφή. Με τους ανθρώπους πρώτα και κύρια και μετά με τα μέρη που αγαπήσαμε, που ζήσαμε ωραίες στιγμές.
Η Ρώμη έχασε ένα κομμάτι της ψυχής της. Κι ας λένε οι ιδιοκτήτες ότι σκοπός τους ήταν να ανοίξει ξανά το μαγαζί υπό άλλη διεύθυνση (αρκεί βέβαια να πέσει το… παραδάκι), κι ας υπάρχουν νόμοι του ιταλικού κράτους που το τοποθετούν σε ειδικό καθεστώς, ιστορικά και πολιτισμικά. Πολύ δύσκολα το ό,τι νέο προκύψει να έχει σχέση με το παλιό.
Σε τελική ανάλυση, το Caffe Greco κλείνει γιατί το κέντρο της ιταλικής πόλης δεν απευθύνεται πια στους ντόπιους, στο μέσο άνθρωπο. Και αναρωτιόμαστε πότε θα έρθει η ώρα που θα αρχίσει το ίδιο να συμβαίνει και στο εδώ… Greco. Μοιάζει θέμα χρόνου να δούμε κάτι παρόμοιο να συμβαίνει στην Αθήνα, στην Ελλάδα.