Η αντιπαράθεση αγροτών – κυβέρνησης έχει πια λάβει διαστάσεις «μετωπικής» σύγκρουσης, καθώς μετά την απόπειρα αποκλεισμού των αεροδρομίων Ηρακλείου και Χανίων (και τα σφοδρής έκτασης επεισόδια που έβαλαν χώρα εκεί), η κατάσταση είναι έκρυθμη στο Βόλο, όπου παραγωγοί και αλιείς στοχεύουν να αποκλείσουν το λιμάνι από ξηράς και θαλάσσης.
Βεβαίως, ισχυρή είναι ήδη η παρουσία της αστυνομίας στο λιμάνι του Βόλου, με σκοπό να αποτρέψει τον αποκλεισμό του. Κλούβες έχουν τοποθετηθεί σε όλες τις εισόδους και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τη ροή των γεγονότων.
Με βάση το σύνολο των αιτημάτων που έχουν τεθεί πανελλαδικά, οι αγρότες διεκδικούν μέτρα για τη μείωση του κόστους παραγωγής.
Ζητούν την άμεση καταβολή όλων των απλήρωτων ενισχύσεων και επιδοτήσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς και πλήρεις (και δίκαιες όπως λένε) αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ για ζημιές σε καλλιέργειες και ζωικό κεφάλαιο, με αλλαγή του κανονισμού ώστε να καλύπτονται στο 100% όλοι οι φυσικοί κίνδυνοι.
Παράλληλα, απαιτούν κατώτατες εγγυημένες τιμές στα προϊόντα τους, ώστε να μην πωλούνται κάτω από το κόστος παραγωγής.
Τα επεισόδια στην Κρήτη έδειξαν ότι τα πνεύματα έχουν οξυνθεί επικίνδυνα και απαιτείται μεγάλη προσοχή και από τις δύο πλευρές ώστε να μην προκύψουν παρατράγουδα.
Διότι η ιστορία έχει διδάξει ότι αρκεί μία… σπίθα για να φέρει την καταστροφή, όπως συνέβη στις αγροτικές κινητοποιήσεις του 1991, στο Ηράκλειο Κρήτης.
Ήταν Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου, μία από τις πιο ζεστές μέρες εκείνης της χρονιάς, με θερμοκρασίες 40 και 42 βαθμών. Κι ενώ ο υδράργυρος είχε χτυπήσει «κόκκινο», νωρίς το μεσημέρι, στη διάρκεια του συλλαλητηρίου των αγροτών στην πλατεία Ελευθερίας, η κατάσταση ξέφυγε σε βαθμό αδιανόητο. Το κτήριο της Νομαρχίας Ηρακλείου πήρε φωτιά και το σκηνικό χάους και πανικού πλαισίωσαν οι σώμα με σώμα συμπλοκές των διαδηλωτών με τις δυνάμεις των ΜΑΤ.
Τότε, όπως και σήμερα, η σύγκρουση αφορούσε το αγροτικό εισόδημα, τις κρατικές εγγυήσεις και την αίσθηση εγκατάλειψης του πρωτογενούς τομέα.
Το 1991 κυβέρνηση στην Ελλάδα ήταν η Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Η Κρήτη τελούσε υπό έντονο αναβρασμό λόγω των εξελίξεων στο ζήτημα της σταφίδας, ενός από τα βασικά αγροτικά προϊόντα του νησιού. Οι αγρότες διαμαρτύρονταν για τη μείωση των τιμών, τις αλλαγές στο καθεστώς στήριξης του προϊόντος και τα συσσωρευμένα χρέη τους, κυρίως προς την Αγροτική Τράπεζα.
Το μαζικό αγροτικό συλλαλητήριο στο Ηράκλειο προγραμματίστηκε για την τελευταία μέρα του Σεπτέμβρη. Αγρότες από πολλές περιοχές της Κρήτης μετέβησαν στην πόλη με λεωφορεία και αγροτικά οχήματα.
Από νωρίς το πρωί όλα έδειχναν ότι κάτι σοβαρό θα γινόταν στη διάρκεια της διαμαρτυρίας, καθώς οι τουλάχιστον 15 χιλιάδες αγρότες βρίσκονταν διαρκώς σε ένταση σε μια ατμόσφαιρα που μύριζε… μπαρούτι.
Η κατάσταση ξέφυγε τελείως εκτός ελέγχου όταν δύο αγρότες συνδικαλιστές ανέβηκαν στην ταράτσα του κτηρίου της νομαρχίας και σήκωσαν πανό με τη λέξη «Κατάληψη», προκαλώντας την έντονη αντίδραση των ΜΑΤ, που έκαναν εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα δεκάδες αγανακτισμένοι αγρότες να κάνουν απόβαση στην ταράτσα της Νομαρχίας με τη βοήθεια των τρακτέρ και τελικά να προκληθεί φωτιά εντός του κτηρίου.
Η πυρκαγιά προκάλεσε εκτεταμένες υλικές ζημιές και όπως ήταν φυσικό πανικό. Από καθαρή τύχη δεν υπήρξαν νεκροί εκείνη την ημέρα, καθώς αρκετοί ήταν οι αγρότες που οπλοφορούσαν και κάποιοι από αυτούς έβγαλαν τα όπλα τους για εκφοβισμό.
Μετά τα γεγονότα ακολούθησαν συλλήψεις και όλη η συντονιστική επιτροπή αλλά και πολλοί άλλοι αγρότες ταλαιπωρήθηκαν για χρόνια στα δικαστήρια, μέχρι να αθωωθούν οριστικά από το Εφετείο Χανίων.
Σε ότι αφορά το ζήτημα της σταφίδας, πρακτικά η Κρήτη σταμάτησε να είναι μεγάλη παραγωγική πηγή. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 μέχρι και το ’91, η παραγωγή της σταφίδας στο νομό Ηρακλείου κυμαινόταν από 80.000 έως και 100.000 τόνους. Το 2020 ήταν μόλις 2.000 τόνοι, ενώ το 2023 μόλις 400…