Για πολλούς ο Τιτανικός αποτέλεσε το πλοίο που έκανε την αρχή. Έγινε το σύμβολο μιας θαλάσσιας μεγαλοπρέπειας των ανθρώπων. Μια μεγαλοπρέπεια όμως που είχε ακόμα πολλές λεπτομέρειες να προσθέσει στον εαυτό της ώστε να είναι λιγότερο τρωτή. Η βύθιση του Τιτανικού πείσμωσε τον άνθρωπο για να δημιουργήσει ακόμα πιο θωρακισμένα υπερωκεάνια. Δεν τον φόβισε, τον όπλισε με επιμονή. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη με τον αερόπλοιο LZ 129 Hindenburg. Η καταστροφή του άλλαξε μια για πάντα τις εναέριες μετακινήσεις και γέννησε την εποχή των επιβατικών αεροπλάνων.
Μπορεί το αεροπλάνο να είχε μόλις 20 χρόνια από τη στιγμή που το εφήυραν οι αδερφοί Ράιτ, μπορεί να ήταν το καινούργιο και θελκτικό, αλλά οι άνθρωποι δεν το είχαν εμπιστευτεί ως τις 6 Μαΐου του 1937. Αντιθέτως, είχαν βρει έναν πιο εντυπωσιακό τρόπο. Τα αερόπλοια. Ένα μέσο εναέριας μεταφοράς που βρισκόταν λίγο μετά τα σπάργανα τότε, αλλά προσέφερε εγγύηση και αρκετές φιλοδοξίες στα ταξίδια και ιδίως τα υπερπόντια.
Ήταν ο Γερμανός Κόμης Φέρντιναντ Φον Ζέπελιν που έκανε την αρχή το 1899. Έχοντας παρατηρήσει τα αερόστατα των Αμερικάνων στον Εμφύλιο Πόλεμο, εφάρμοσε κοινή κατασκευή και προσέθεσε τη μηχανική και τα εξαρτήματα που θα έκαναν το δικό του αερόπλοιο μεγαλύτερο, ευρύχωρο και ασφαλές. Έτσι, γεννήθηκε και το Hindenburg.
Για την ακρίβεια, τα πρώτα αερόπλοια πήραν το όνομα του «πατέρα» τους, Ζέπελιν, και είχαν αυτό ως πρώτο πρόθεμα. Το Graf Zeppelin και το Graf Zeppelin δύο ήταν αφιερωμένα στον Κόμη, αλλά όλα τα υπόλοιπα που φτιάχνονταν έπαιρναν ονόματα της γερμανικής πολιτικής. Το 1931 ξεκίνησε να φτιάχνεται το πιο σπουδαίο από τα αερόπλοια, το Hindenburg, το οποίο πήρε το όνομα του από τον Στρατηγό Πολ Φον Χίντενμπεργκ, που ήταν Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης.
Το πλήρες όνομα του ήταν LZ 129 Hindenburg και ξεπερνούσε σε μέγεθος και παροχές κάθε τι που υπήρχε εκείνη την εποχή. Και στα αερόπλοια και στα αεροπλάνα. Με μάκρος 245 μέτρα και πάχος 42 περίπου, ήταν σχεδόν 4 φορές μεγαλύτερο από ένα Boeing 747. Η μέγιστη ταχύτητα του ήταν στα 135 χιλιόμετρα την ώρα, αλλά σαφώς δεν πήγαινε ποτέ με πάνω από 122. Αυτή η ταχύτητα σήμαινε ότι μπορούσε να κάνει το ταξίδι Γερμανία-ΗΠΑ σε 43 ώρες, χρόνος που ήταν ρεκόρ σε σχέση με τις 4 μέρες μέσο όρο που είχαν τα άλλα αεροσκάφη. Στα 16 κελιά αερίου που διέθεταν οι 4 μηχανές του, γέμιζε με ήλιο με εξαίρεση την μία φορά που έτυχε να είναι και η τελευταία του. Το ήλιο είναι λιγότερο εύφλεκτο από το υδρογόνο και γι΄αυτό το προτιμούσαν.
Ως προς τη χωρητικότητα του, διέθετε 72 καμπίνες για επιβάτες. Κάθε καμπίνα είχε διώροφο κρεβάτι. Σπάνια το φούλαραν όμως, μιας και ήθελαν να είναι όσο πιο ελαφρύ γίνεται και να υπάρχει περισσότερος χώρος για τους πλούσιους πελάτες. Άλλωστε, η πτήση τότε ήταν σαφώς προνόμιο για πολύ λίγους και χρησιμοποιούνταν κυρίως από πολιτικές ηγεσίες.
Εκτός από τις καμπίνες, μέσα στο Hindenburg υπήρχαν τραπεζαρία, μέρος ηρεμίας όπου οι επιβάτες μπορούσαν να διαβάσουν και να γράψουν, μπαρ, σαλόνι με μεγάλα παράθυρα για να παρακολουθούν τον ωκεανό και… δωμάτιο καπνίσματος. Κάτι τέτοιο μοιάζει με αποστολή αυτοκτονίας, αν σκεφτούμε ότι μιλάμε για ένα σκάφος γεμάτο με εύφλεκτο αέριο. Όμως επρόκειτο για κάτι ασφαλές. Κατ΄αρχάς κανείς δεν επιτρεπόταν προφανώς να έχει πάνω του τσιγάρα και αναπτήρες. Μέσα στο αερόπλοιο υπήρχαν διαθέσιμα πούρα και τσιγάρα, τα οποία καταναλώνονταν αποκλειστικά στο ειδικά διαμορφωμένο δωμάτιο. Στην είσοδο του υπήρχε ένα μέλος του πληρώματος που φρόντιζε να μη βγει κανείς που καπνίζει και το άναμμα γινόταν από ηλεκτρικό αναπτήρα.
Η πρώτη πτήση για το αερόπλοιο έγινε τον Μάρτιο του 1936. Μέχρι την μοιραία μέρα είχε μεταφέρει πάνω από 1.000 ανθρώπους από τη Γερμανία προς, Βόρεια κυρίως και λιγότερο Νότια, Αμερική, με 63 πτήσεις.
Η μέρα που στάθηκαν τυχεροί 62 άνθρωποι
Η 6η Μαΐου του 1937 ήταν η μέρα που το Hindenburg θα προσγειωνόταν στο Lakehurst του Νιου Τζέρσι. 3 μέρες νωρίτερα είχε παρθεί η απόφαση που για πολλούς θα ήταν η αιτία του κακού. Αντί για το ήλιο, οι μηχανές γέμισαν με υδρογόνο. Ήταν μια περίοδος που το ήλιο ήταν αποκλειστικό προνόμιο για Αμερικάνους και Σοβιετικούς. Πολλές απαγορεύσεις και μειώσεις στο εμπόριο είχαν κάνει αδύνατο για τους Γερμανούς να βρουν την απαραίτητη ποσότητα. Γι΄αυτό επιλέχθηκε να βάλουν υδρογόνο που ήταν μεν πιο ελαφρύ ως αέριο, αλλά σαφώς πιο εύφλεκτο.
Στις 3 Μαΐου το Hidenburg πέταξε από τη Φρανκφούρτη με τελικό προορισμό του Νιου Τζέρσι. Η πτήση ήταν ήρεμη, με μερικούς ανέμους να της προκαλούν μια καθυστέρηση 12 ωρών στην άφιξη. Στο Τζέρσι βέβαια υπήρχαν καταιγίδες και αστραπές με αποτέλεσμα ο κυβερνήτης Μαξ Πρας να μην το προσγειώσει άμεσα. Προτίμησε να κάνει μερικές μανούβρες πάνω από τις κοντινές παράκτιες περιοχές, μέχρι να ηρεμήσει ο καιρός.
Εν τέλει στις 7 το απόγευμα άρχισε η διαδικασία προσγείωσης. Το Zeppelin είχε φτάσει σε σημείο περίπου 55 μέτρα από το έδαφος. Οι σκάλες είχαν απλωθεί στο έδαφος για να κατέβουν οι επιβάτες. Οι περισσότεροι εξ αυτών βρίσκονταν στο σαλόνι για να δουν την προσγείωση. Λιγότεροι βρίσκονταν στις καμπίνες τους και το πλήρωμα στις θέσεις τους.
Ήταν 7 και 25 όταν έκανε την εμφάνιση της η πρώτη σπίθα στην ουρά του Hindeburg. Δεν χρειάστηκαν παρά 34 δευτερόλεπτα για να εξαπλωθεί η φωτιά παντού και να προκληθεί ένας τεράστιος πανικός. Από τους 97 επιβαίνοντες οι 62 κατάφεραν να σωθούν. Πώς; Άρχισαν να κατεβαίνουν τις σκάλες και να πηδάνε από το πιο κοντινό σημείο προς το έδαφος που προλάβαιναν να φτάσουν. Οι 32 νεκροί ήταν κυρίως το πλήρωμα και όσοι ήταν στις καμπίνες.
Το σκάφος βρέθηκε σε μια στάση με τη μύτη να κοιτάζει τον ουρανό και την ουρά να έχει κάτσει στο έδαφος. Μόλις η φωτιά απλώθηκε παντού, κατέρρευσε. Ένας από τους απεσταλμένους ρεπόρτερ, ο Χέρμπερτ Μόρισον από τον ραδιοφωνικό σταθμό WLS Chicago, αναφώνησε τότε τη φράση που έμεινε στην Ιστορία.
«Oh, the humanity!»
Η αιτία της φωτιάς
Πολλές θεωρίες έχουν ακουστεί σε αυτά τα 90 χρόνια από την καταστροφή. Η βασικότερη όλων μιλάει για εσκεμμένο σαμποτάζ των Αμερικάνων σε ένα σύμβολο της ναζιστικής υπεροχής και μεγαλοσύνης. Είναι όντως αλήθεια ότι το αναδυόμενο Γ’ Ράιχ είχε θέλησε να κάνει τα Zeppelin επίσημο όχημα του Φύρερ και των μελών της κυβέρνησης. Ως και του στρατού. Το Hindeburg είχε χρησιμοποιηθεί μέρες πριν, ύστερα από εντολή του Γκέμπελς, και πέταξε πάνω από τη Γερμανία πετώντας φυλλάδια προπαγάνδας υπέρ του Χίτλερ.
Έτσι, αρκετοί υποστήριξαν ότι κάποιος έριξε βέλος με φωτιά για να καεί ή εν πάσει περιπτώσει στήθηκε επιχείρηση με σκοπό να δοθεί ένα μήνυμα στην Αυτοκρατορία της Γερμανίας.
Κάτι τέτοιο προφανώς και δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ, αν και σε επίπεδο μυθοπλασίας πολλοί το ενστερνίστηκαν. Πιο πρόσφατο παράδειγμα η σειρά Timeless. Η παρουσία μάλιστα των 4 ΜΜΕ εκεί επέτεινε την ισχύ της θεωρίας. Κάποιοι μίλησαν για κάτι προσχεδιασμένο. Ότι δηλαδή οι συνωμότες είχαν ενημερώσει τα δίκτυα γι΄αυτό που θα γίνει και ήθελαν να καταγραφεί ώστε να το δουν οι υπερόπτες Γερμανοί.
Κι αυτή η λεπτομέρεια ανήκει στη σφαίρα της ακραίας εικασίας. Εξάλλου, τα δίκτυα βρίσκονταν εκεί σύμφωνα με το έθιμο. Επειδή στις περισσότερες τέτοιες πτήσεις βρίσκονταν celebrities και πολιτικοί, οι ρεπόρτερ έστηναν καρτέρι ώρες πριν την προσγείωση με σκοπό να καταγράψουν τους διάσημους.
Η παραπάνω θεωρία αναιρείται κι από ένα άλλο δεδομένο. Τα αερόπλοια είχαν χτυπηθεί αρκετές φορές από κεραυνούς και ποτέ δεν είχε προκληθεί φωτιά. Τρύπες στο πανί και στη δομή τους ναι. Φωτιά όχι. Άρα πώς θα μπορούσε ένα βέλος να κάνει κάτι τέτοιο;
Μια από τις θεωρίες που είχε μεγάλη βάση αφορούσε σε ένα λάθος του κυβερνήτη. Λίγο πριν την προσγείωση αποφάσισε να εφαρμόσει έναν ειδικό ελιγμό που ονομάζεται S Sharp, με σκοπό να φέρει σε σωστή θέση το αερόπλοιο. Αυτός ο ελιγμός όμως δεν ήταν συνηθισμένος. Δεν είχε εφαρμοστεί ξανά σε άλλα ταξίδια. Για τους μελετητές ήταν η αιτία που ένα καλώδιο μπλέχτηκε σε κάποιο από τα κελιά αερίου και προκάλεσε την διαρροή. Το υδρογόνο αναμείχθηκε με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας και η φωτιά εξαπλώθηκε ραγδαία.
Ό,τι κι αν συνέβη, ό,τι κι αν ίσχυσε, το αποτέλεσμα ήταν μια τραγωδία που ευτυχώς είχε μεγάλη δόση τύχης. Αν σκεφτεί κανείς πόσα τραγικά γεγονότα έχουν συμβεί σε αυτόν τον αιώνα, οι 35 νεκροί από τους 97 που θα μπορούσαν να πεθάνουν, είναι, με μια δόση κυνισμού ίσως, ευτύχημα.
Η 6η Μαΐου του 1937 κατεγράφη πάντως ως η ημέρα της καταστροφής, όχι μόνο του Hindenburg, αλλά και του brand των Zeppelin. Ίσως ήταν κι ένας οιωνός για την καταστροφή του Γ΄Ράιχ. Από εκείνη την ημέρα τα αεροπλάνα έγιναν κυρίαρχα των αιθέρων και τα Zeppelin απέκτησαν μουσειακό ή εκθεματικό χαρακτήρα. Η χρήση τους μέχρι σήμερα παρέμεινε σε επίπεδα τύπου «Αθήνα, Ολυμπιακοί Αγώνες 2004» και οι υπερατλαντικές πτήσεις γίνονται μόνο με αεροπλάνα!