Μεξικό, Βραζιλία, Κολομβία, Βενεζουέλα, Η.Π.Α. Πού θα πόνταρες πως θα συναντήσεις τα υψηλότερα επίπεδα εγκληματικότητας; Το μόνο βέβαιο, είναι πώς όποια χώρα εξ’ αυτών κι αν υποδείκνυες ως την πιο επικίνδυνη για να ζήσει κανείς σήμερα, θα έπεφτες έξω.
Ο λόγος; Υπάρχει ένα άλλο κράτος, στην κεντρική Αμερική, στο οποίο θα βρει κανείς τη χειρότερη από άποψη επικινδυνότητας χώρα για να ζήσει (;). Ταξιδεύουμε στην Ονδούρα λοιπόν. Συγκεκριμένα, στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της, το Σαν Πέδρο Σούλα.
«Ο ίδιος ο Σατανάς μένει εδώ στο Σαν Πέδρο. Οι άνθρωποι σφάζονται σαν τα κοτόπουλα. Φυσικά αίτια θανάτου; Αυτό σπάνια το βλέπουμε πια. Έρχονται σε μας πτώματα να θάψουμε με έξι ή ακόμα και δέκα σφαίρες καρφωμένες πάνω τους. Ορισμένα είναι διαμελισμένα και άλλα αποκεφαλισμένα», έχει δηλώσει στον Guardian σχεδόν απαθής ο Λούκας, εργάτης σε τοπικό γραφείο τελετών που μοιάζει να μην περιμένει πια να δει τίποτα χειρότερο στην πόλη του ενός εκατομμυρίου κατοίκων.
Για κάποιους όσα λέει φαντάζουν βγαλμένα από σκληροπυρηνική ταινία τρόμου. Για τους κατοίκους του Σαν Πέδρο, όμως, αποτελούν τη θλιβερή πραγματικότητα των 20 τελευταίων ετών.
Αιτία; Τα ναρκωτικά, οι συμμορίες και η αδυναμία των Αρχών να αντιμετωπίσουν τα έτοιμα για όλα κακοποιά στοιχεία που δε θα διστάζουν να σκοτώσουν ακόμα και γιατί κάποιος τα κοίταξε «αποδοκιμαστικά».
Κάθε χρόνο μέσα στην πόλη δολοφονούνται εν ψυχρώ κάτι λιγότερο από 2.000 άνθρωποι. Μόλις το 3% των εγκλημάτων εξιχνιάζεται. Όσο για τους ενόχους; Κανείς δεν τολμά ούτε να σκεφτεί να τους τιμωρήσει. Πώς θα μπορούσε άλλωστε; Οι άγραφοι νόμοι του Σαν Πέδρο είναι σαφείς: Στέκεσαι εμπόδιο στις «δουλειές» μου; Πεθαίνεις προς τιμωρία δική σου και παραδειγματισμό των υπολοίπων. Τόσο απλά, τόσο ωμά.
Δύο συμμορίες –οι «18th street» και «Mara Salvatrucha» είναι αρκετές για να προκαλέσουν σφαγή στους δρόμους του Σαν Πέδρο που σχεδόν καθημερινά βάφονται με το αίμα των -χωρίς υπερβολή- απροστάτευτων πολιτών. Δεν είναι φυσικά όλα τα θύματα στόχοι.
Κάποιοι καταλήγουν με κάμποσες σφαίρες στα κορμιά τους ως… παράπλευρες απώλειες. Ε και; Σημασία έχει να προχωρούν οι δουλειές των μεγαλέμπορων της λευκής σκόνης της οποίας τελικά τα θύματα είναι πολλά περισσότερα από όσα γράφονται στα αρχεία της αστυνομίας.
Θα περίμενε κανείς η ανακωχή των δύο μεγαλύτερων συμμοριών της Ονδούρας να οδηγήσει σε μείωση τη εγκληματικότητας. Δεν έγιναν, όμως, έτσι ακριβώς τα πράγματα. Οι πολίτες εξακολουθούν να εκτελούνται ο ένας μετά τον άλλο επειδή δεν πλήρωσαν την απαραίτητη «προστασία» που τους προσέφεραν τα μέλη των συμμοριών ή λόγω της εμπλοκής τους σε υποθέσεις που αφορούσαν στη δράση των γκάνγκστερς.
Δεν είναι λίγοι οι αστυνομικοί, οι δημοσιογράφοι ακόμα και οι ιατροδικαστές που βρέθηκαν δολοφονημένοι. Ούτε οι εισαγγελείς λείπουν από τη λίστα εκείνων που οι συμμορίες έκριναν απαραίτητο να ξεφορτωθούν δια παντός…
Όπλα και στα χέρια απλών πολιτών
Οι περισσότερες κλήσεις στην αστυνομία μένουν αναπάντητες. Και να βρεθεί κάποιος να απαντήσει, δύσκολα θα σπεύσει σε υποθέσεις ρουτίνας, βάζοντας σε κίνδυνο τον εαυτό του. Ασφάλεια δεν υπάρχει. Και πώς να υπάρξει όταν ακόμα και οι ίδιοι οι αστυνομικοί κυκλοφορούν σχεδόν incognito με καλυμμένα τα πρόσωπά τους ώστε να μην αναγνωρίζονται για τυχόν προειδοποιητικές (;) ή εκδικητικές επιθέσεις;
Υπάρχει φυσικά και η άλλη κατηγορία ανδρών της Ασφάλειας. Εκείνοι που παίρνουν κανονικά μισθό από τις συμμορίες για να κάνουν τα στραβά μάτια, ακόμα και να καλύπτουν τα ίχνη των θηρίων της νύχτας και των ναρκωτικών. Και όλα αυτά με τους «αστέρες» αρχηγούς των συμμοριών να συνηθίζουν να δίνουν και συνεντεύξεις Τύπου στα τοπικά Μέσα ενημέρωσης!
Κάπως έτσι, υπάρχουν πολίτες που αποφασίζουν να πάρουν τον νόμο στα χέρια τους προκειμένου να προστατέψουν τις οικογένειες και τα κεκτημένα τους. Όσο αυτό είναι δυνατόν τουλάχιστον. Να πώς τα όπλα φτάνουν και στα χέρια των «καθαρών». Λόγω ανάγκης.
Τους ανθρώπους που εμπλέκονται στη μαφία της πόλης –ναρκωτικά, κλοπές αυτοκινήτων, προστασία, ξέπλυμα μαύρου χρήματος- τους ξεχωρίζει κανείς από μακριά. Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους ανήκουν στο 85% των παιδιών που λόγω φτώχειας δεν κατάφεραν να τελειώσουν ούτε το Γυμνάσιο.
Είναι συνήθως εύσωμοι και γεμάτοι τατουάζ, ενώ οδηγούν αυτοκίνητα με φιμέ τζάμια και πάντα χωρίς πινακίδες. Για να ακριβολογούμε, το παράξενο στο σαν Πέδρο δεν είναι να πέσεις πάνω σε κάποιον από αυτούς τους τύπους, μα να παρατηρήσεις όχημα στο οποίο είναι ορατός ο αριθμός της πινακίδας.
Μέχρι σήμερα, η ανομία είναι σήμα κατατεθέν του Σαν Πέδρο, γεγονός που οφείλεται κυρίως στο «πέρασμα» τόνων κοκαΐνης από την πόλη στις Η.Π.Α. Μιλάμε για τη βασική οδό μεταφοράς ναρκωτικών στις Ηνωμένες Πολιτείες, των οποίων το 80% του εμπορεύματος προέρχεται από τις φτωχογειτονιές του Σαν Πέδρο.
«Άσυλο» στις Η.Π.Α
Η έκρυθμη κατάσταση οδηγεί καθημερινά δεκάδες οικογένειες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να προσπαθήσουν να περάσουν παράνομα τα σύνορα, ζητώντας άσυλο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Γνωρίζουν καλά πως αν μείνουν, σύντομα θα χάσουν κάποιο μέλος της οικογένειάς τους. Ο κανόνας αυτό λέει.
Οι Η.Π.Α από τη μεριά τους το τελευταίο που θέλουν είναι νέους μετανάστες στα εδάφη τους. Κυρίως από το Σαν Πέδρο και χώρες του Μεξικού και της Βενεζουέλας, οι οποίες επίσης φημίζονται για τα υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας που έχουν κάθε χρόνο να παρουσιάσουν.
Μέχρι σήμερα, η Ονδούρα κρατά τη διόλου τιμητική πρωτιά του εγκλήματος, με την προοπτική τα δεδομένα να αλλάξουν να είναι ανύπαρκτη.
Είπαμε, άλλωστε. Εδώ οι άγραφοι νόμοι είναι που τηρούνται κατά γράμμα. Όλοι οι υπόλοιποι είναι «ψιλά γράμματα» για τους εμπόρους ναρκωτικών και τα διψασμένα για αίμα μέλη των συμμοριών που αρκεί να… τσαντίσεις για να καταλήξεις με πέντε – έξι σφαίρες στο κέντρο του εδάφους που περικλείει η χαρακτηριστική κίτρινη κορδέλα του crime scene που υποδεικνύει στο κοινό ότι κάποιος –εσύ- στάθηκες απέναντι από τον νόμο της μαφίας.