Πριν από περίπου ένα χρόνο η Αμερικανίδα Φράνσις τερματίζει πρώτη στα 400μ του Παγκοσμίου πρωταθλήματος στίβου του Λονδίνου. Ο χρόνος της μετριέται στα 49.92. Περιχαρής, αρπάζει τη σημαία της αστερόεσσας και κάνει τον γύρο του θριάμβου, γνωρίζοντας την αποθέωση από το πλήθος.
Παρακολουθώντας τους αγώνες από κάποια τηλεόραση πιθανότατα, την ίδια ώρα η Μαρίτα Κοχ θα προσπαθούσε να υπολογίσει πόσα μέτρα πίσω της θα είχε μείνει η εν ενεργεία παγκόσμια πρωταθλήτρια αν είχε συμμετάσχει στην κούρσα που της είχε χαρίσει το παγκόσμιο ρεκόρ το πάρα πολύ μακρινό 1985. Όταν η Ανατολικογερμανίδα αθλήτρια είχε κατορθώσει για άλλη μια φορά να σοκάρει τον πλανήτη κάνοντας το απλησίαστο 47.60. Με… μπακαλίστικες πράξεις η Φράνσις θα έμενε περίπου 15 μέτρα πίσω…
Ό,τι δεν τόλμησε ο Μπολτ και δεν κατάφερε η Φλόρενς Γκρίφιθ Τζόινερ
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο Γιουσέιν Μπολτ είναι ο μεγαλύτερος σπρίντερ όλων των εποχών. Κάτι που μαρτυρούν οι απλησίαστες επιδόσεις του στο πικ της καριέρας του. Οι γνώστες του στίβου, όταν εκείνος κατέρριπτε το ένα ρεκόρ στα σπριντ πίσω από το άλλο, επέμεναν πως το… κανονικό του αγώνισμα με βάση τη σωματοδομή του ήταν τα 400μ. Ο ίδιος, παρά τις κατά καιρούς φήμες, ποτέ δεν δοκίμασε την τύχη του στην παρατεταμένη ταχύτητα. Κάτι που βέβαια δεν μειώνει ούτε στο ελάχιστο την αξία του Τζαμαϊκανού. Απλά δεν το έκανε.
Εκείνη που υπέκυψε στις «πιέσεις» να το δοκιμάσει ήταν μια γυναίκα. Η Φλόρενς Γκρίφιθ Τζόινερ, που στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ έχοντας χρυσά σε 100, 200 & 4Χ100, έκανε μία και μοναδική εμφάνιση ως «τετρακοσάρα» στη σκυταλοδρομία 4Χ400. Η «Φλο-Τζο» πήρε τελευταία τη σκυτάλη για την ομάδα των ΗΠΑ και υπό το μπιζάρισμα του πλήθους άρχισε να κυνηγά την Μπρίζγκινα. Δεν κατάφερε να την πλησιάσει ούτε πόντο. Κάτι που βέβαια δεν μειώνει, επίσης, ούτε στο ελάχιστο την αξία της Αμερικανίδας που ένα χρόνο αργότερα αποσύρθηκε και μερικά χρόνια αργότερα έφυγε από τον κόσμο μετά από κρίση επιληψίας, κάτω από ένα σύννεφο υποψιών για χρήση αναβολικών ουσιών.
Σε αντίθεση με αυτούς τους δύο, η Μαρίτα Κοχ, σε διάφορες ηλικιακές κατηγορίες, ανεβοκατέβαινε τις αποστάσεις από τα 50 μέχρι τα 400 μέτρα με την ίδια άνεση που θα έκανε το ίδιο στις σκάλες του σπιτιού της.
Φαινόμενο
Σε αντίθεση με την Τζόινερ, η Κοχ ζει και… βασιλεύει. Επίσης σε αντίθεση με την Τζόινερ, η Κοχ δεν υπήρξε αθλήτρια μιας χρήσης, αλλά έκανε μια καριέρα που κράτησε χρόνια και κανείς δεν ξέρει πότε θα τελείωνε αν δεν είχε τραυματιστεί στο αχίλλειο τένοντα το 1987. Όπως άλλωστε είχε πει κάποτε και η ίδια, ακόμα και το 1992 ή το 1993 ένιωθε ικανή να τρέξει τα 400 μέτρα σε χρόνους κάτω από 48 δευτερόλεπτα. Τότε, όμως, ήδη ο κόσμος είχε αλλάξει. Το μόνο που δεν πήρε μαζί της η κοσμογονία της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου, η κατάρρευση του κομμουνισμού και η ενοποίηση Ανατολικής Γερμανίας με την Δυτική ήταν εκείνο το απλησίαστο παγκόσμιο ρεκόρ που σημείωσε στην Καμπέρα. Μια επίδοση που εξασφάλισε στην Κοχ μόνιμη θέση στην ιστορία.
Βέβαια η Ανατολικογερμανίδα αθλήτρια είχε κάνει ήδη αρκετά για να μνημονεύεται για πάντα. Από πολύ νεαρή ηλικία είχε συνηθίσει να σοκάρει τους γύρω της με τις επιδόσεις της. Στο σχολικούς αγώνες ξεπερνούσε με άνεση τα αγόρια και στα 15 της ήδη θεωρήθηκε φαινόμενο. Τότε ήταν που γνωρίστηκε με τον μετέπειτα σύζυγό της, Βόλφγκανγκ Μάιερ. Αν και μηχανικός πλοίων, είχε το μεράκι του ερασιτέχνη προπονητή στίβου. Οι δυο τους, τελικά, κατέκτησαν τον κόσμο.
Άπιαστη
Υπό τις οδηγίες του η Κοχ κυριάρχησε στα σπριντ και την παρατεταμένη ταχύτητα. Μπορεί στα 100 μέτρα να έβλεπε συχνά την πλάτη της συναθλήτριάς της Μαρλις Γκερ, αλλά όταν η απόσταση ανέβαινε δεν είχε αντίπαλο. Τα 16 παγκόσμια ρεκόρ σε ανοιχτό στίβο και άλλα 14 στον κλειστό λένε όλη την αλήθεια. Όπως και οι χρόνοι της που είναι αδιάψευστοι μάρτυρες του ταλέντου της. Σημείωσε 10.83 στα 100 μέτρα, 21.71 στα 200μ και το εξωπραγματικό 47.60 στα 400 μ, πριν από 33 ολόκληρα χρόνια!
Μια σαφής ένδειξη του μεγαλείου της και του πόσο μπροστά υπήρξε σε σχέση με την εποχή της αποτελεί μια απλή σύγκριση με τους χρόνους στους οποίους κρίθηκαν τα μετάλλια στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Η Κοχ θα κέρδιζε για πλάκα αφήνοντας 20-30 μέτρα πίσω της την Γιουστίνα Σβιέντι-Ερσετιτς (50.41), θα ήταν πρώτη με διαφορά στα 200μ, όπου νίκησε η Ντίνα Έισερ-Σμιθ με 21.89 και θα έχανε στο νήμα το χρυσό μετάλλιο από την Βρετανίδα στα 100 (10.85). Αλλά είπαμε, τα 100 μέτρα δεν θεωρούνταν καν πριν από 30 και βάλε χρόνια το δυνατό της αγώνισμα…
Αναβολικά
Το αθλητικό θαύμα της Ανατολικής Γερμανίας τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 γνώρισε αμφισβήτηση όσο κανένα άλλο στην ιστορία των σπορ. Οι καταγγελίες για συστηματική χρήση αναβολικών διαδέχονταν η μία την άλλη. Σε πολλές περιπτώσεις ήταν οι ίδιοι οι αθλητές που προχώρησαν σε αποκαλύψεις σχετικά με το πώς χρησιμοποιήθηκαν από το καθεστώς στο κυνήγι των ρεκόρ. Οι πρώτες «φωτιές» είχαν ανάψει μετά την αποκάλυψη σχετικών εγγράφων από τους Μπριγκίτε Μπέρεντοκ και Βέρνερ Φράνκε, που μετά την πτώση του Τείχους μπόρεσαν να φέρουν στο φως στοιχεία που αποδείκνυαν τη στενή σχέση και συσχέτιση των ρεκόρ με το κρατικό πρόγραμμα «παραγωγής» αθλητών.
Το να δοκιμάσει κανείς να προβάλλει αντιρρήσεις συνιστά άρνηση της πραγματικότητας. Ωστόσο η ίδια η Κοχ αρνήθηκε τις σχετικές κατηγορίες. Ακολούθησε δηλαδή την πεπατημένη σε τέτοιες περιπτώσεις, που δεν αλλάζει ανάλογα με το αν ο… δοκιμαστικός σωλήνας χρησιμοποιείται από κυβερνήσεις του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού ή από εταιρείες του… ακμάζοντος και κραταιού μοντέλου της ελεύθερης αγοράς. Σχεδόν απολογούμενη, αναφέρεται στους 5 ελέγχους από τους οποίους πέρασε τη χρονιά των μεγάλων επιδόσεων και προσθέτει ότι στην Ανατολική Γερμανία τα αναβολικά ήταν μεν διαθέσιμα από τους κρατικούς λειτουργούς, αλλά βρισκόταν στην ευχέρεια των αθλητών το αν θα τα χρησιμοποιούσαν ή όχι. Κι ενώ εκείνη λέει πως δεν υπέκυψε στον πειρασμό, τα έγγραφα υποστηρίζουν πως την περίοδο 1981-1984 μια ποσότητα που κυμαινόταν από 530 έως 1460 mg του απαγορευμένου στεροειδούς Oral Turinabol εισερχόταν με ενέσιμη μορφή στο σώμα της, υποβοηθώντας τον οργανισμό της.
Ουτοπία
Η ενεργή ενασχόλησή της με την πολιτική και η παρουσία της στα συνέδρια του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ανατολικής Γερμανίας ίσως υπήρξε ένας από τους λόγους πίσω από τους οποίους επιχειρήθηκε αυτό το λυσσαλέο κυνηγητό και η προσπάθεια πλήρους αποδόμησης του «θαύματος». Στα 61 της πια, η Μαρίτα Κοχ, δηλώνει πως έχει βαρεθεί να απαντά στις κατηγορίες που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί.
Πλέον διατηρεί εμπορικό κατάστημα στο Ροστόκ και είναι μητέρα ενός παιδιού. Δεν τα πηγαίνει πολύ καλά με τα media κι εδώ που τα λέμε, μάλλον διαθέτει την αυτογνωσία πως δεν έχει και πολλά να πει. Ο κόσμος της, εκείνος στον οποίο μεγάλωσε ως αθλήτρια και γυναίκα, δεν υπάρχει πια. Το σωριασμένο στο έδαφος εδώ και σχεδόν 30 χρόνια καθεστώς δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του και –αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς- δεν χρειάζεται καν να το κάνει. «Πέθανε» παίρνοντας μαζί και τα μυστικά του, αφήνοντας κληρονομιά άφταστα ρεκόρ, όπως εκείνο της Μαρίτα Κοχ, αφήνοντας στους… καθαρούς αθλητές σε ανατολή και δύση την υποχρέωση κάποτε να τα σπάσουν. Ή τουλάχιστον αυτό πιστεύουν οι υποστηρικτές της βολικής θεωρίας του «ντοπέ είναι όποιος πιάνεται» και των αρνητών της πραγματικότητας που θέλει τις μεγάλες επιδόσεις να γίνονται από μεγάλους αθλητές, με την υποβοήθηση μεγάλων επιστημόνων. Το ηθικό μέρος είναι μια άλλη κουβέντα και δεν περιορίζεται από πολιτικά συστήματα και αντιλήψεις.