Αν κάποιος σας ρωτούσε «Ποιο είναι το μεγαλύτερο ναυτικό δυστύχημα όλων των εποχών;», πιθανότατα θα απαντούσατε με τεράστια ευκολία «Ο Τιτανικός».
Στην πραγματικότητα, όμως, το ναυάγιο του RMS Titanic, του σκαριού που κατέληξε στα βάθη του Ατλαντικό στις 15 Απριλίου του 1912, διαδέχτηκε ένα άλλο, ακόμα πιο φρικτό που έλαβε χώρα αρκετές δεκαετίες αργότερα, στις 20 Δεκεμβρίου του 1987.
Ο λόγος για το MV Doña Paz, το οποίο πήρε μαζί του στον θάνατο 4.375 ψυχές, ύστερα από μια σειρά παραλείψεων και την εγκληματική αδιαφορία των υπευθύνων που μοιάζουν να υπέγραψαν την καταδίκη κάθε επιβάτη ξεχωριστά πριν καν αυτός μπει στο πλοίο…
Επρόκειτο για ένα πλοίο κατασκευασμένο το 1963 από την εταιρεία Onomichi Zosen, ιαπωνικής υπογραφής. Το όνομά του τότε ήταν Himeyuri Maru και προοριζόταν για τη μεταφορά μόλις 608 επιβατών και πληρώματος.
Το 1975 αγοράζεται από την Sulpicio Lines των Φιλιππίνων, ανακατασκευάζεται μερικώς προκειμένου να αυξήσει τη χωρητικότητά του και μετονομάζεται σε Don Sulpicio, για να αλλάξει όνομα λίγο καιρό αργότερα, με το ευρύ κοινό να το γνωρίζει λόγω της τραγικής του μοίρας ως Doña Paz, την ονομασία που του δόθηκε το 1981.
Το όνομα, φυσικά, δεν άλλαξε τυχαία…
Το πρώτο δείγμα «κακοτυχίας»
Η κακοτυχία είχε χτυπήσει την πόρτα του 93,1 μέτρα μήκους σκαριού ήδη από τον Ιούνιο του 1979, όταν κατά τη διάρκεια ενός εκ των δύο προγραμματισμένων εβδομαδιαίων ταξιδιών του από τη Μανίλα στην Κεμπού τυλίχτηκε στις φλόγες και καταστράφηκε ολοσχερώς στο εσωτερικό του.
Οι 1.164 άνθρωποι που βρίσκονταν εν πλω διασώθηκαν, με το γεγονός πως δεν υπήρξαν θύματα να καθιστά ευθύνες και συνέπειες «ψιλά γράμματα».
Έτσι, δύο χρόνια μετά, το ferry επέστρεψε στην ενεργό δράση έχοντας επιδιορθωθεί και αλλάξει όνομα μόνο και μόνο για να οδηγήσει περισσότερους από 4.000 ανθρώπους στο πιο φρικτό τέλος. Η τύχη, βλέπετε, ποτέ δεν ήταν με το μέρος της συγκεκριμένης κατασκευής.
Η μοιραία σύγκρουση με το πετρελαιοφόρο Vector
Περίοδος Χριστούγεννων 1987. 20 Δεκεμβρίου για την ακρίβεια. Το MV Doña Paz ξεκινά το ταξίδι του στις 6:00 το πρωί από το Τακλομπάν της νήσου Λέιτε που ανήκει στο αρχιπέλαγος των Βισάγιας, με προορισμό τη Μανίλα.
Προορισμό στον οποίο ποτέ δεν κατάφερε να φτάσει. Το τέλος θα γραφόταν στο Tablas Strait, τον πορθμό που χωρίζει τη νήσο Μιντόρο από τα νησιά Panay και Romblon…
Ήταν περίπου 10:30 βράδυ όταν μία σφοδρή σύγκρουση έγινε αντιληπτή ακόμα και από τους επιβάτες οι οποίοι κοιμόντουσαν. Ακολούθησε μια τεράστια έκρηξη.
Το επιβατηγό είχε χτυπήσει με το διερχόμενο πετρελαιοφόρο MT Vector, το οποίο όπως έγινε αργότερα γνωστό, μετέφερε 1.050.000 λίτρα βενζίνης και άλλων πετρελαϊκών προϊόντων…
Τα λάθη που έσυραν στον θάνατο περισσότερους από 4.000 ανθρώπους
Από εκεί και πέρα όλα συνέβησαν όπως ακριβώς ορίζουν οι νόμοι της φυσικής και της χημείας. Η φωτιά που ξέσπασε ήταν τόσο μεγάλη που μετέτρεψε ακόμα και τα νερά σε πύρινη κόλαση.
Οι φλόγες γρήγορα εξαπλώθηκαν και στο Doña Paz, το οποίο μέσα σε ελάχιστα λεπτά ξεκίνησε να καίγεται από άκρη σ’ άκρη. Και στο σημείο εκείνο ήταν που όλα τα λάθη των ιθυνόντων ξεκίνησαν να γίνονται αντιληπτά με τον πιο απόκοσμο τρόπο.
Ο εξοπλισμός ήταν ανύπαρκτος. Τα σωσίβια ήταν κλειδωμένα στο ειδικό ντουλάπι και κανείς δεν γνώριζε πού βρίσκεται το κλειδί. Ο κόσμος προσπαθούσε να κινηθεί στο πλοίο χρησιμοποιώντας αποσκευές για ασπίδα από τις φλόγες. Η ταραχή ήταν τόσο μεγάλη που ούτε ένα μέλος του πληρώματος δεν μπήκε στη διαδικασία να καθησυχάσει –πόσω μάλλον να οργανώσει- τους επιβάτες. Μετά τη δεύτερη έκρηξη, αυτή τη φορά στο επιβατηγό, τα πάντα βυθίστηκαν στο σκοτάδι.
Μέσα σε δύο ώρες το Doña Paz βρισκόταν στα βάθη του Tablas Strait, 545 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Δύο ώρες αργότερα, βυθίστηκε και το Vector. Και τα δύο είχαν καταστραφεί ολοσχερώς. Πέρασαν περισσότερες από 8 ώρες για να αντιληφθούν οι Αρχές ότι κάτι δεν πήγαινε καλά –μιας και το επιβατηγό θα έπρεπε να έχει φτάσει στον προορισμό του στις 4:00 τα ξημερώματα της 21ης Δεκεμβρίου- και άλλες 8 για να οργανωθεί η επιχείρηση διάσωσης.
Ο λόγος; Το Doña Paz δεν είχε ασύρματο. Ή αν είχε, δεν λειτουργούσε. Την ίδια ώρα, ο καπετάνιος βρισκόταν στην καμπίνα του και παρακολουθούσε ταινία, ενώ αρκετά μέλη του πληρώματος βρίσκονταν μαζί παρακολουθώντας τηλεόραση και πίνοντας μπύρες…
Επιλογή θανάτου: Θα καείς ή θα… φαγωθείς;
Επιβάτες και πλήρωμα κατέληξαν να παλεύουν με τις φλόγες, με τις επιλογές τους να είναι ελάχιστες. Είτε θα έμεναν στο πλοίο και θα καίγονταν ζωντανοί, ή θα έπεφταν στη θάλασσα και θα είχαν έστω την ελάχιστη ελπίδα πως θα επιβίωναν στα καυτά, ταραχώδη νερά. Οι περισσότεροι κάηκαν στο πλοίο.
Το χειρότερο όλων; Ακόμα και όσοι τόλμησαν να βουτήξουν στα φλεγόμενα νερά και να κολυμπήσουν μέχρι να βρουν πιο «ήπια» θερμοκρασία δεν είχαν καλύτερη μοίρα. Διότι αυτό δεν γνώριζαν ήταν πως η περιοχή ήταν γεμάτη καρχαρίες.
Αυτό που εξόργισε τους συγγενείς των θυμάτων ήταν το γεγονός πως ένα πλοίο χωρητικότητας κάτι περισσότερο από 1.400 επιβάτες βγήκε στα ανοιχτά με 4.500 περίπου χιλιάδες ψυχές στο εσωτερικό του. Σα να λέμε… βέβαιος θάνατος με την παραμικρή επιπλοκή.
Επιβάτες χωρίς εισιτήριο, μη ταυτοποιημένα πτώματα και επιζώντες σε άθλια κατάσταση
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δόθηκαν αρχικά από την Sulpicio Lines, μόλις 1.493 επιβάτες και 59 μέλη πληρώματος είχαν καταγραφεί με την αναχώρηση του πλοίου. Λίγο αργότερα, οι αριθμοί αυτοί αυξήθηκαν και μειώθηκαν σε 1.583 και 58 αντίστοιχα.
Το Vector μπορεί να μη θρήνησε νεκρούς, αφού και τα 13 μέλη του πληρώματος επέστρεψαν στις οικογένειές τους, δεν συνέβη όμως το ίδιο και με το Doña Paz. Από το πλήθος των επιβατών σώθηκαν μόνο 24 άνθρωποι, από τους οποίους οι πέντε μόνο βρίσκονταν στη λίστα του πλοίου. Από τα μέλη του πληρώματος δεν επιβίωσε ούτε ένας.
Εκ των υπολοίπων, μόλις 21 σοροί κατάφεραν να ταυτοποιηθούν κι αυτές με δυσκολία αφού μόνο ένας από τους συγκεκριμένους επιβάτες ήταν γραμμένος ως ταξιδιώτης, πράγμα που σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος των επιβατών είχε επιβιβαστεί παράνομα στο πλοίο, είτε χωρίς εισιτήριο είτε με ένα εξ’ αυτών που λόγω Χριστουγέννων πωλούνταν στη μαύρη αγορά!
Συνολικά, ο αριθμός των «ανύπαρκτων» για την εταιρεία επιβατών ξεπερνά τους 2.000, με τα Μέσα να γεμίζουν φωτογραφίες και ονόματα αγνοουμένων οι οποίοι αναζητούνταν από τις οικογένειές τους. Ο αριθμός των 4.375 προκύπτει από τη λίστα των επιβατών, αλλά και εκείνων που σύμφωνα με μαρτυρίες επιβιβάστηκαν στο πλοίο χωρίς το όνομά τους να φαίνεται πουθενά.
Σε αυτόν, συμπεριλαμβάνονται και όσοι ταυτοποιήθηκαν από τους ιατροδικαστές, χωρίς να είναι δηλωμένοι επιβάτες. Όσοι γλίτωσαν, κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν σοβαρότατα εγκαύματα σε κάθε εκατοστό του κορμιού τους.
Όσα μετέδωσαν αργότερα τα Μέσα από την επιχείρηση διάσωσης, λίγοι άντεξαν να τα δουν. Οι κάμερες κατέγραψαν τα απανθρακωμένα πτώματα αλλά και τους επιζώντες, οι οποίοι βρίσκονταν σε τραγική κατάσταση.
Αυτό που μέχρι σήμερα αναρωτιούνται όσοι γνωρίζουν τη μακάβρια ιστορία του Doña Paz είναι το πώς είναι δυνατόν μια εταιρεία του βεληνεκούς της Sulpicio Lines να άφησε δικό της πλοίο να απομακρυνθεί από το λιμάνι με τεράστιο αριθμό επιπλέον επιβατών, χωρίς δηλωμένα ονόματα, σωσίβια, ασύρματο και τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας.
Τα πλάνα που δόθηκαν στη δημοσιότητα θέλουν ένα πλοίο να αναχωρεί ασφυκτικά γεμάτο, με τους επιβάτες να έχουν κατακλύσει μέχρι τους διαδρόμους και τις σκάλες. Κάποιοι απ’ αυτούς έπαιξαν και στα πλάνα μετά το ναυάγιο είτε ως σοροί είτε ως τραυματίες.
Οι ευθύνες στο Vector
Όχι ότι τα πράγματα στο Vector ήταν καλύτερα. Οι έρευνες απέδειξαν ότι το πετρελαιοφόρο έπλεε δίχως άδεια, επίβλεψη και καταρτισμένο προσωπικό.
Θεωρήθηκε, μάλιστα, υπεύθυνο για τη σύγκρουση, με τους ιδιοκτήτες του να αποφασίζεται από το Ανώτατο Δικαστήριο των Φιλιππίνων πως όφειλαν να αποζημιώσουν τις οικογένειες των θυμάτων ακόμα κι αν εκείνοι δεν βρίσκονταν στη λίστα επιβατών.
Στην Ασία, το ναυάγιο του Doña Paz έμεινε στην ιστορία ως «Ασιατικός Τιτανικός», ωστόσο το γεγονός πως τα θύματα που καταγράφηκαν δεν ήταν παρά Φιλιππινέζοι της κατώτερης και της μεσαίας τάξης, δικαιολογεί το γεγονός πως η συγκεκριμένη τραγωδία δεν κέρδισε τη δημοσιότητα που θα έπρεπε παρά το ότι μέχρι σήμερα θεωρείται το μεγαλύτερο ναυτικό δυστύχημα όλων των εποχών…