Όταν είσαι αρχαιολόγος και γενικότερα εξερευνητής, είσαι μαθημένος να περιμένεις αυτό που δεν θα περίμενε κανείς. Πονηρεύεσαι ακόμα και το πιο απίθανο σημείο. Ο Τζον Άνταμς, μέλος ενός φημισμένου οργανισμού ανεύρεσης αρχαιοτήτων στη θάλασσα, του Black Sea Maritime Archaeological Project, αν και πολύ έμπειρος, εντυπωσιάστηκε και ξαφνιάστηκε με αυτό που βρήκε στα ανοιχτά της Μαύρης Θάλασσας προς τις βουλγαρικές ακτές.
Το πλοίο του Οδυσσέα βρισκόταν εκεί για πάνω από 2.400 χρόνια και μέχρι το 2017 δεν το είχε ανακαλύψει κανείς. Ήταν τόσο κοντά μας, αλλά κάτω από τη μύτη μας. Φυσικά ο Άνταμς δεν είχε ιδέα ότι επρόκειτο για το πλοίο του Οδυσσέα όταν το βρήκε με την ομάδα του. Χρειάστηκε να περάσει πάνω από ένας χρόνος και να φτάσουμε μερικές μέρες πριν για να επιβεβαιωθεί.
Πρόκειται για ένα από τα δύο αρχαιότερα ναυάγια που έχουν ανακαλυφθεί, με το έτερο να έχει χρονολογηθεί 2.500 χρόνια πίσω, χωρίς περαιτέρω λεπτομέρειες. Το ναυάγιο του Οδυσσέα πιθανότατα να ανατρέπει όσα γνωρίζαμε για τον μύθο του από τον Όμηρο, ή ακόμα να προσθέτει κομμάτια στην ιστορία του.
Δεδομένου ότι ο Όμηρος έζησε τον 13 αιώνα προ Χριστού και το ναυάγιο χρονολογείται στο 400-500 π.Χ., στην κλασική εποχή της αρχαιότητας, δημιουργείται ένα χάσμα 9 αιώνων. Πώς βρέθηκε να ναυαγεί εκεί το πλοίο; Σε ποιανού την κατοχή βρισκόταν τότε; Μήπως η μυθολογία παίρνει μια διαφορετική τροπή; Κανείς δεν μπορεί να ξέρει και κανείς δεν θα μάθει.
Αυτό που σίγουρα προσφέρει το ναυάγιο, είναι μια επεξήγηση στο Βάζο των Σειρήνων που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, το οποίο απεικονίζει τον Οδυσσέα καθώς έχει δεθεί στο κατάρτι και προσπαθεί να σωθεί από το κάλεσμα των Σειρήνων.
Το σκαρί που βρέθηκε σε μια θαλάσσια περιοχή 50 μίλια από τις ακτές της Βουλγαρίας και σε βάθος 1.3 μιλίων, έχει μείνει σχεδόν άθικτο, αφού η έλλειψη οξυγόνου στη Μαύρη Θάλασσα επιτρέπει στα υλικά να διατηρηθούν. Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, πιθανότατα το πλοίο βρέθηκε εν μέσω καταιγίδας και αυτό το βύθισε.
Ορισμένα δείγματα όπως τα σχοινιά που είναι δεμένα στο κατάρτι, φανερώνουν πολλά για το πως λειτουργούσαν τότε οι «ναυτικοί». Η χωρητικότητα του ήταν από 15 ως 25 άτομα, με υπολείμματα αυτών να υπάρχουν ακόμα εκεί και να εξηγούν και τη θέση τους τη στιγμή του ναυαγίου. Οι περισσότεροι τραβούσαν κουπί την ώρα της καταιγίδας.
Αν και επρόκειτο για εμπορικό πλοίο, δεν αποκλείεται η παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα να αφορούσε κάποια επιδρομή προς τις παραλιακές περιοχές, αφού εικάζεται ότι γενικά οι Ελλαδίτες δεν έκαναν μόνο ταξίδια από λιμάνι σε λιμάνι. Ξανοίγονταν στη θάλασσα και δεν ήταν λίγες οι φορές που δρούσαν πειρατικά.
Το ναυάγιο του Οδυσσέα θα μείνει στο σημείο αυτό και δεν θα ανεγερθεί, καθώς είναι μια πολυδάπανη διαδικασία, ενώ φοβούνται και το ενδεχόμενο να αλλοιωθούν χαρακτηριστικά και να οδηγήσουν σε διαφορετικά συμπεράσματα. Δίπλα του βρίσκονται ακόμα 66 ναυαγισμένα σκαριά από ένα ευρύ χρονικό φάσμα που φτάνει ως και τις αρχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Φαίνεται πως η Μαύρη Θάλασσα ήταν το Τρίγωνο των Βερμούδων σε εκείνους τους αιώνες κι έχει δημιουργήσει ένα πάρκο ναυαγίων.
https://www.youtube.com/watch?v=axMLRaLdEmo