Κάθε ριάλιτι που κάνει επιτυχία, έχει από πίσω του μια σειρά από παράπλευρες αναγνώσεις που μπορούν να αποτυπώσουν τι είναι αυτό που ζητάει το κοινό σε αυτή τη συγκεκριμένη εποχή.
Το Survivor 4 που βλέπουμε από τον Δεκέμβριο στο ΣΚΑΪ κάνει επιτυχία που αν τη συγκρίναμε με τα νούμερα που έκαναν το 2ο και το 3ο, κανείς δεν θα την περίμενε. Η εποχή όμως, το γεγονός πως θα προβαλλόταν στο επίκεντρο ενός αυστηρού lockdown και σε μια πορεία κάποιων μηνών που ο κόσμος είχε μάθει με τους περιορισμούς και είχε αυξήσει τη διάθεση του για κατανάλωση περιεχομένου, έδιναν ένα μεγάλο προβάδισμα στο Survivor.
Η θεωρία όμως απέχει αρκετά από την πράξη και στην πράξη η παραπάνω ανάγνωση είναι μόνο η μεγάλη ομπρέλα, αλλά από κάτω της υπάρχουν μια σειρά από μικρά πράγματα που όλα μαζί συντελούν στην αποδοχή του κοινού και στον τρόπο με τον οποίο βλέπει και παθιάζεται με το ριάλιτι.
Φυσικά δεν μπορεί να τεθεί σύγκριση με το πρώτο του 2017, αλλά κι εκείνο είχε έρθει πραγματικά από το πουθενά και απευθυνόταν σε διαφορετικά ένστικτα του κοινού.
Μια πρώτη και ξεκάθαρη ανάγνωση έχει να κάνει με τα σώματα. Στο πρώτο είχαμε Σπαλιάρα, Βασάλο, Βαλαβάνη, Bo, Ντάνο, Κοκκινάκη, ανθρώπους δηλαδή που είχαν αυτό που θα λέγαμε απολλώνια σώματα και προσέφεραν την ψευδαίσθηση στον θεατή ότι μπορεί να είναι αυτός. Σε μια εποχή που φαινόταν ότι φτάναμε στο τέρμα μιας δεκαετούς κρίσης, εκείνο το Survivor ικανοποιούσε αυτή την επιθυμία του κοινού.
Τώρα, η κοινωνιολογική προσέγγιση κοιτάζει άλλα χαρακτηριστικά: ένας κόσμος που έχει κλειστεί για μήνες σπίτι του, που προσπαθεί να διατηρήσει το σώμα του, αλλά η ψυχολογική φθορά δεν του το επιτρέπει και ενδεχομένως να του δημιουργεί μια ανασφάλεια ή μια γκρίνια γύρω από το σώμα του, εμφανίζονται παίχτες που δεν είναι «χτιστοί» και καθορίζουν το παιχνίδι.
Κεντρική φιγούρα σε όλο αυτό, ο παίχτης-σύμβολο του Survivor, είναι ο Τζέιμς Καφετζής. Άσχετα με το τι πιστεύει ο καθένας για τον χαρακτήρα του ή πόσο επικροτεί ή αποδοκιμάζει την στρατηγική του, δε μπορεί κανείς να μην του αναγνωρίσει ότι αποτελεί τον πιο δυνατό παίχτη.
Ένας τύπος που στα πρώτα επεισόδια τον βλέπαμε να τυλίγει το κεφάλι του με ύφασμα και να μοιάζει με γιαγιά ή τη Μαρινέλα στο Άνοιξε Πέτρα, που φαινόταν να μην αντέχει επειδή είχε γίνει κατακόκκινος από τον ήλιο, έδειξε αρκετά γρήγορα ότι δε χρειάζεται να διαθέτεις ένα φουλ γραμμωμένο κορμί για να είσαι νικητής.
Σε αυτή την πορεία των τριών μηνών ο Καφετζής έχει γίνει ανίκητος για παίχτες όπως ο Κορόμι ή και ο Μπόγδανος, οι οποίοι είναι τα πιο καλλίγραμμα κορμιά του Survivor. Ο συμβολισμός αυτής της εικόνας επικουρείται από τον τρόπο που έχουν φτιαχτεί τα παιχνίδια στο Survivor, αλλά αυτό δεν μειώνει ούτε παύει την ισχύ του.
Ένας μέσος άνθρωπος χωρίς κάποιο σωματικό χαρακτηριστικό που να «συναρπάζει», γίνεται αρχηγός σε μια ομάδα, τον επιλέγουν να παίξει το γύρο που θα φέρει την τελική νίκη, κι ας μην είναι ο πιο αθλητικός της ομάδας και χάνει πάνω-κάτω 1 στις 5-6 φορές που θα παίξει.
Πέραν του ότι, έστω ασυνείδητα, επιφέρει μια αλλαγή στην εικόνα που έχουμε για το σώμα και ενισχύει το body positivity, ο Τζέιμς Καφετζής δίνει υπόσταση στην ανάγκη του μέσου θεατή να νιώσει νικητής χωρίς να πρέπει σώνει και ντε να μοιάζει σε ένα «ινσταγκραμικό πρότυπο».
Το αιώνιο δίπολο Δαυίδ-Γολιάθ δεν είναι απλά μια χριστιανική παραβολή. Είναι ένας ψυχολογικός τόπος, όπου ο καθένας θέλει να γίνει Δαυίδ και να νικήσει τον Γολιάθ, περισσότερο από το να είναι ο Γολιάθ.
Χωρίς να ξέρουμε αν αυτό είναι κάτι που το έχουν επεξεργαστεί σε τέτοιο βαθμό οι άνθρωποι στην παραγωγή του Survivor, είναι κάτι που εμάς προσωπικά μας εξιτάρει σε επίπεδο κουβέντας και ανάλυσης γιατί δηλώνει πράγματα για τον τηλεθεατή και σε σχέση με την ευρύτερη κοινωνική συνθήκη της καραντίνας. Δείχνει δηλαδή πώς διαμορφώνονται οι ψυχολογικές του ανάγκες σε συνάρτηση με τα όσα προσδιορίζουν και εν προκειμένω καθορίζουν την καθημερινότητα του.
Σε μια εποχή που ο καθένας μπορεί να πει αυτό το αμερικάνικο «i can’t catch a break», φιγούρες όπως του Καφετζή ή του Μπάρτζη, έρχονται να δηλώσουν ότι μπορούμε να catch a break και να διεκδικήσουμε με μεγάλες πιθανότητες ένα έπαθλο.
Αναγεννάται δηλαδή ένα τραϊμπαλίστικο ορμέμφυτο, ένα γονίδιο προαιώνιο από εποχές όπου ο δυνατότερος μιας φυλής έπαιρνε το τοτέμ μετά τη νίκη στη μάχη για τη θέση του φύλαρχου. Στο τώρα, στο Survivor, δεν είναι ο δυνατότερος, αλλά ο πιο ικανός, ο πιο διορατικός και σαφώς ο ευφυής. Κι όσο και αν δε συμπαθείς τον Καφετζή, αυτό δε γίνεται παρά να του το αναγνωρίσει κανείς.