Το «δυστύχημα» των Τεμπών, το οποίο πλέον φαίνεται ξεκάθαρα να είναι έγκλημα των Τεμπών, προκάλεσε μια από τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα. Η οργή του κόσμου δεν έχει καταλαγιάσει ούτε δύο χρόνια μετά, όπως φάνηκε στις μαζικές διαδηλώσεις της 26ης Ιανουαρίου 2025. Ακόμα μεγαλύτερη κινητοποίηση, ίσως η μαζικότερη των πολλών τελευταίων ετών, θα συμβεί στις 28 Φεβρουαρίου, στην πανελλαδική απεργία, με τα νούμερα του κόσμου που αναμένεται να απεργήσει και να διαδηλώσει διαμαρτυρόμενος, να φαντάζουν εξωπραγματικά.
Η κυβέρνηση έψαχνε απεγνωσμένα, εδώ και μήνες, κάπου να πιαστεί, αφού όλα τα δεδομένα έδειχνα το ίδια. Περίμενε πώς και πώς μία σανίδα σωτηρίας στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, αφού πριν είχε διαπομπέψει ως ψέκες, ως ψεύτες και άλλους βαρύτερους χαρακτηρισμούς, γονείς, συγγενείς των θυμάτων, πραγματογνώμονες των οικογενειών, φωνές της αντιπολίτευσης και χιλιάδες πολιτών που έβλεπαν 2 χρόνια τακτικές συγκάλυψης.
Δύο χρόνια μετά τη φονική σύγκρουση στα Τέμπη, το πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ) έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που πολλοί υποψιάζονταν και πολλοί φώναζαν εξαρχής: η τραγωδία δεν ήταν μόνο αποτέλεσμα ανθρώπινου λάθους αλλά και δομικών παθογενειών του ελληνικού σιδηροδρομικού συστήματος. Όσο για τον αριθμό των νεκρών; Ακόμα και εκεί υπάρχουν σημεία που εξηγούν το μέγεθος και την εξάπλωση της πυρκαγιάς ως αποτέλεσμα ύπαρξης πιθανών, μη νόμιμων, εύφλεκτων φορτίων.
Οι αποκαλύψεις του πορίσματος: Κακοδιαχείριση, παραλείψεις και ένα επικίνδυνο φορτίο
Σύμφωνα με την έκθεση 180 σελίδων του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, το δυστύχημα προκλήθηκε από μια αλληλουχία παραλείψεων και αστοχιών, που περιλαμβάνουν:
- Έλλειψη προσωπικού στον ΟΣΕ, με μόλις 0,5 εργαζόμενους ανά χιλιόμετρο σιδηροδρομικής γραμμής, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 2.
- Ελλιπή εκπαίδευση και επίβλεψη σταθμαρχών.
- Κακή συντήρηση των υποδομών και ελλείψεις στη σηματοδότηση.
- Αποτυχία συντονισμού κατά την επιχείρηση έρευνας και διάσωσης, με αποτέλεσμα την απώλεια πολύτιμων πληροφοριών.
Το πιο συγκλονιστικό στοιχείο του πορίσματος αφορά την αιτία της πυρόσφαιρας που προκάλεσε θανάτους πολλών παραπάνω ανθρώπων. Αυτό που ξεχωρίζει και από τις απαντήσεις στην συνέντευξη Τύπου είναι ότι όπως είπε ο Bart Accou από την ERA, είναι απίθανο τα έλαια σιλικόνης να είναι το αίτιο για την πυρόσφαιρα και την εξέλιξή της. Τα συμπεράσματα των ειδικών αναφέρουν την πιθανή παρουσία ενός αγνώστου καυσίμου στο φορτίο της εμπορικής αμαξοστοιχίας. Αυτό καταρρίπτει τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις πως «γνωρίζουμε τι κουβαλούσαν τα τρένα». Επιπλέον, όπως επισημαίνει ο Bart Accou από την ERA, είναι εξαιρετικά απίθανο τα έλαια σιλικόνης να προκάλεσαν την πυρόσφαιρα, επιβεβαιώνοντας τις υποψίες για την ύπαρξη παράνομου, εύφλεκτου φορτίου.
Η συγκάλυψη: Το μπάζωμα των αποδείξεων και η κυβερνητική σιωπή
Το πόρισμα δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολιών: το μπάζωμα του χώρου του δυστυχήματος δεν έγινε με εισαγγελική εντολή, δεν υπήρχε δικαστικός στον χώρο, αλλά υπήρχε παρουσία του υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ. Η αποκάλυψη αυτή εγείρει σοβαρό πολιτικό ζήτημα και αποδεικνύει πως η ελληνική κυβέρνηση είχε ρόλο στις διαδικασίες που οδήγησαν στην απώλεια κρίσιμων αποδεικτικών στοιχείων.
Το πόρισμα περιγράφει επίσης το χάος που επικράτησε στις αρμόδιες υπηρεσίες: η διαχείριση του δυστυχήματος έγινε χωρίς συντονισμό, με τις υπηρεσίες να λειτουργούν με δικές τους εντολές, οδηγώντας σε περαιτέρω απώλεια πληροφοριών.
Παρά τις επανειλημμένες συστάσεις του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, η κυβέρνηση δεν συμμετείχε καν στη διαβούλευση επί των ευρημάτων, όπως ανέφερε ο Bart Accou από την ERA. Πρόκειται για μια ακόμα απόδειξη της πρόθεσης να μη δοθούν απαντήσεις στην κοινωνία.
Πολιτικές ευθύνες και ένα σύστημα που παραμένει επικίνδυνο
Η επιτροπή του ΕΟΔΑΣΑΑΜ καταγράφει ξεκάθαρα ότι η σιδηροδρομική ασφάλεια στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι ελλιπής. Οι 17 νέες συστάσεις ασφαλείας καταδεικνύουν πως το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας δεν είναι ασφαλές, παρά τις διαβεβαιώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων.
Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει αναλάβει τις ευθύνες της, ούτε έχει δώσει σαφείς απαντήσεις για τη διαχείριση του δυστυχήματος. Η υπόθεση των Τεμπών δεν κρίθηκε στις εκλογές, όπως υποστηρίζουν κυβερνητικά στελέχη. Η κοινωνία συνεχίζει να απαιτεί διαφάνεια και απόδοση ευθυνών. Δεν ανέχεται άλλο πια τη δεδομένη συγκάλυψη, η οποία ακόμα και τώρα, αμφισβητείται από τα πιο επίσημα χείλη, αυτά του κυβερνητικού εκπροσώπου.
Η στιγμή της συγκάλυψης έχει πλέον καταγραφεί. Το ερώτημα είναι: θα υπάρξει ποτέ λογοδοσία;