Στα πρώτα βήματα αυτής της πανδημίας κυριαρχούσε μια εικόνα: άνθρωποι να γεμίζουν τα καρότσια τους στο σούπερ μάρκετ με πράγματα που δεν τους ένοιαζε αν θα λείψουν στους υπόλοιπους. Ήθελαν να καλυφθούν για το διάστημα της καραντίνας.
Μια τέτοια τακτική σε εποχές που οι απαιτήσεις προς τις παραγωγικές μονάδες που γεμίζουν τα σούπερ μάρκετ με τα προϊόντα τους, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε υπερκόπωση έναν μεγάλο τομέα αυτής της βιομηχανίας και θα δημιουργήσει ανάγκες που δεν μπορούν να καλυφθούν με το υπάρχον δυναμικό και τα παραγωγικά μέσα.
Κι αυτή η απόσταση από τις ανάγκες στη διαθέσιμη κάλυψη, θα έπαιρνε ένα χρονικό διάστημα για να σβήσει, κάτι που μπορεί να μην ήταν αρκετό για καμία κοινωνία.
Τέτοιες συνθήκες πάντως δεν μας είναι πολύ οικείες εδώ στην Ευρώπη και γι΄αυτό δεν έχουμε το know how να τις διαχειριστούμε με κάποια αμεσότητα. Αντιθέτως, στις ΗΠΑ, στη νοτιοανατολική Ασία και σε περιοχές του πλανήτη που κάποιες περιόδους το χρόνο αντιμετωπίζουν ακραία φυσικά φαινόμενα, η κατάσταση της πανδημίας δεν είναι πρωτόγνωρη στο κομμάτι της στελέχωσης της αποθήκης του σπιτιού με όλα τα απαραίτητα.
Στις βόρειες πολιτείες για παράδειγμα όπου ο χειμώνας φτάνει μέχρι και τους -30 βαθμούς κελσίου ή σε πολιτείες όπου είναι συχνά φαινόμενα οι τυφώνες και οι ανεμοστρόβιλοι, το πέρασμα των οποίων προκαλεί καταστροφές στο ρεύμα και στα δίκτυα διαμοιρασμού των προϊόντων, έχουν μάθει στις ήρεμες περιόδους να φροντίζουν για τις άγριες, σαν τα μυρμήγκια.
Κάπως έτσι γεννήθηκε ο τομέας του Emergency Food, μια βιομηχανία που στις ΗΠΑ επικεντρώνεται στο κομμάτι των τροφίμων, τα οποία παράγονται με στόχο να έχουν ημερομηνία λήξης πολύ πιο μακρινή σε σχέση με το σύνηθες, ακόμα και μέχρι τα 25 έτη!
Το modus operandi εκεί σε περιόδους λίγο πριν ξεσπάσει κάποια φυσική καταστροφή, είναι να επικεντρώνονται σε αγορές προϊόντων που δεν θέλουν μαγείρεμα, δεν βασίζεται η βρώση τους σε κάποια ηλεκτρική συσκευή και γι΄αυτό τα δημητριακά, το γάλα σε σκόνη, οι ξηροί καρποί, το φυστικοβούτυρο, τα αποξηραμένα φρούτα και οι κονσέρβες τόνου-σολωμού-κοτόπουλου-γαλοπούλας (jerkys) γίνονται ανάρπαστα, ενώ μήλα, πατάτες και γλυκοπατάτες αποτελούν top sellers στον τομέα των λαχανικών και φρούτων.
Οι κονσέρβες για παράδειγμα έχουν συνήθως διάρκεια ζωής μέχρι ένα έτος. Στη λογική του emergency food, επεξεργάζονται την τροφή με τρόπο που θα μπορέσει να τους δώσει παραπάνω διάρκεια ζωής, εμμένοντας σε υψηλότερη ποιότητα πρώτων υλών, υλικών, επεξεργασίας και συσκευασίας.
Επιπρόσθετα, αρκετές εταιρείες μπαίνουν στη λογική να δημιουργήσουν συσκευασίες που να εμπεριέχουν όλες τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες και θερμίδες που χρειάζεται ένας άνθρωπος στην κάθε ημέρα του, ανάλογα με τα κιλά και την ηλικία του, καθώς και πακέτα για ολόκληρες οικογένειες.
Το Emergency Food λοιπόν είναι μια λογική που στην Ευρώπη υπήρχε σε πολύ μικρότερο βαθμό και κυρίως στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, αλλά εσχάτως βλέπουμε να ακμάζει και σε άλλες περιοχές, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Γιώργος Θεοδώρου, αντιπρόσωπος μιας γερμανικής εταιρείας που έχει operations για χρόνια στο φαγητό έκτακτης ανάγκης και μάλιστα με μεγάλο μερίδιο στην αγορά, εξηγεί ότι «Την περίοδο της καραντίνας, λόγω της κατάστασης, μου ήρθε η ιδέα. Στην Ελλάδα υπάρχει πληθώρα αγροτικών προϊόντων στα οποία τα περισσότερα σπίτια έχουν πρόσβαση και η εφοδιαστική αλυσίδα γενικά λειτουργεί καλά. Βλέπουμε όμως, ότι μετά από όλα αυτά στην κουλτούρα του Έλληνα μπαίνει η λογική του: λαμβάνω τα μέτρα μου».
Πώς λειτουργεί λοιπόν αυτή η νέα κατάσταση; Ας υποθέσουμε ότι αύριο τελειώνει ο κορωνοϊός και επανέρχονται σε μια νορμάλ λειτουργία αρκετοί τομείς στα τρόφιμα, από την παραγωγή μέχρι τη διανομή.
Το Emergency Food σημαίνει ότι από αύριο κιόλας ο κάθε ένας κάνει μια λίστα με τα προϊόντα που θεωρεί ότι θα χρειαστεί σε περίπτωση που έρθει διάστημα στο οποίο δε θα μπορεί να τα προμηθεύεται. Στη συνέχεια κάνει μια εκτίμηση για το διάστημα που θεωρεί ότι θα αδυνατεί να εκπληρώσει τις αγορές του. Αφού βρει τους αριθμούς του, στη συνέχεια προχωράει στην αγορά των προϊόντων.
Αυτά φυσικά δε μένουν εσαεί σε μια αποθήκη μέχρι να εμφανιστεί περίοδος κρίσης όπως τώρα. Καταναλώνονται, αλλά καθώς διατίθενται σε μεγαλύτερες ποσότητες, υπάρχει πάντα διαθεσιμότητα, πράγμα που εκτός των άλλων επηρεάζει θετικά και την τσέπη του καταναλωτή σε μια περίοδο που οι τιμές των προϊόντων σκαρφαλώνουν στο Θεό.
Παράλληλα, ο καταναλωτής κινείται σε μια λογική rotation, οπότε όταν μειωθεί αισθητά ένα προϊόν, παύει να το καταναλώνει μέχρι να έρθει η στιγμή να αναπληρώσει το κενό. Με αυτόν τον τρόπο όταν έρθει η περίοδος που θα απαιτηθεί να μην πολυκινείται, θα έχει επάρκεια σε πράγματα που έχει ανάγκη ο οργανισμός και η ψυχολογία του και τα οποία δεν θα πρέπει να καταναλωθούν άμεσα.
Το να δημιουργήσει ο καθένας το προσωπικό του Svalbard στο σπίτι, δεν είναι μια απαίτηση μόνο σε εποχές πανδημίας. Το μέλλον όσον αφορά την κλιματική κρίση και όσα αυτή θα επιφέρει, προδιαγράφεται με τρόπο που κάνει τη σημερινή κατάσταση σαν προσομοίωση, σαν μια εξάσκηση για όσα θα ακολουθήσουν.
Μια από τις πιθανές εκτιμήσεις κάνει λόγο για συχνούς πολέμους μεταξύ χωρών για το νερό. Ινδία και Πακιστάν είναι ένα από τα παραδείγματα και επιστημονικά μοντέλα επισημαίνουν πως σε μια περίπτωση διένεξης μεταξύ των δύο χωρών, θα υπήρχε για πέντε χρόνια 10% λιγότερη παραγωγή σε ρύζι, καλαμπόκι και σιτάρι, πρώτες ύλες δηλαδή που χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε συσκευασμένα τρόφιμα, άρα θα υπήρχε τρομερή έλλειψη τους.
Σε έναν πιο εκτεταμένο βαθμό, καθώς σε μια κλιματική κρίση αυξάνονται οι αποτυχημένες σοδειές και η αγροτική παραγωγή φθίνει επικίνδυνα, οι άνθρωποι θα στρέφονταν αναγκαστικά στη θάλασσα, όπου κι εκεί όμως θα υπήρχε σχεδόν κατά 30% μειωμένη ζωή λόγω της λιγότερης άλγης που θα υπήρχε στο νερό.
Όλα τα παραπάνω συναινούν σε μια τεράστια παγκόσμια στροφή προς το Emergency Food και με όρους που θα κάνουν πιο βιώσιμη την όλη διαδικασία από τη συλλογή των πρώτων υλών μέχρι την κατανάλωση και την απόρριψη των συσκευασιών στα σκουπίδια.