Είναι λογικό να υπάρχει κόπωση και απογοήτευση στους πολίτες. Δυο χρόνια μετά την αρχή της μάχης με τον αόρατο εχθρό ο κορωνοϊός μοιάζει κυριολεκτικά ανίκητος. Αντέχει στις θεραπείες, στα εμβόλια και δείχνει να βρίσκεται πάντα ένα βήμα μπροστά από την επιστήμη. Την ώρα που οι κυβερνήσεις πιστεύουν ότι μπαίνουμε στην τελευταία πράξη του δράματος ο ιός βρίσκει συνεχώς τρόπους να επιβιώνει και να φέρνει τα συστήματα υγείας στα όριά τους.
Είναι δυνατόν όμως αυτό να συμβαίνει συνέχεια; Είναι δυνατόν να μην σβήνει ο κορωνοϊός μετά από τόσα όπλα που έχει η επιστήμη πλέον στη φαρέτρα της; Δεν είναι λίγοι οι επιδημιολόγοι που θεωρούν ότι το φάρμακο που έρχεται σε λίγους μήνες θα γράψει την αρχή του τέλους του εφιάλτη. Θα δώσει ανάσα στα νοσκομεία κιαι θα προλάβει εκατομμύρια ασθενείς που χωρίς αυτό θα κατέληγαν για νοσηλεία και ίσως για διασωλήνωση.
Κάποιοι άλλοι πιο αισιόδοξοι θυμίζουν ότι ο κορωνοϊός είναι σαν δυο άλλους φονικούς ιούς που έκαναν τον κύκλο τους και πλέον έχουν σβήσει. Βλέπουν ότι πολύ σύντομα θα έχει ανάλογο τέλος.
Η ιστορία έχει διδάξει ότι μια πανδημία μπορεί να τελειώσει με περισσότερους από έναν τρόπους και ότι το ιατρικό με το κοινωνικό τέλος είναι δυνατό να μην συμβαδίζουν. Το κοινωνικό τέλος μεταφράζεται στην εξάλειψη του φόβου της λοίμωξης μεταξύ των ανθρώπων και τουλάχιστον σε επίπεδο ψυχολογίας το φάρμακο για τον covid-19 (μετά το εμβόλιο) προορίζεται να αποτελέσει σταθμό στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Είναι όμως αυτός ο μοναδικός τρόπος για να τελειώσει μια πανδημία; Η απάντηση είναι «όχι», όπως προκύπτει από τις περιπτώσεις της πανώλης και της ισπανικής γρίπης. Η πανώλη, η πιο φονική νόσος στην ιστορία, επιτέθηκε σε διάφορες φάσεις στην ανθρωπότητα, τελευταία εκ των οποίων στα 1960, με επίκεντρο το Βιετνάμ. Μέχρι σήμερα δεν είναι ξεκάθαρο πώς δόθηκε ένα τέλος στην πανώλη.
Κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο κρύος καιρός σκότωσε τους ψύλλους ξενιστές του φονικού βακτηρίου (η νόσος μεταδίδεται στον άνθρωπο από το τσίμπημα ψύλλων, που παρασιτούν σε άρρωστο μαύρο αρουραίο), ενώ άλλοι ότι βοήθησε κάποια βιολογική μεταβολή στα τρωκτικά. Μια τρίτη υπόθεση είναι ότι το βακτήριο εξελίχθηκε σε λιγότερο θανατηφόρο και μια άλλη πιθανότητα είναι ότι τα δραστικά μέτρα των ανθρώπων (π.χ. κάψιμο ολόκληρων χωριών και απόπειρες… γενοκτονίας των τρωκτικών) έβαλε φρένο στην εξάπλωση του. Έτσι κι αλλιώς πια, τα όποια περιστατικά – η πανώλη δεν έχει εξαφανιστεί τελείως – θεραπεύονται αποτελεσματικά με αντιβιοτικά, προτού γίνουν εστίες μετάδοσης.
Σε ότι αφορά την ισπανική γρίπη, που εξόντωσε περίπου 40 εκατ. ανθρώπους στον πλανήτη τη διετία 1918-19, επίσης έσβησε μετά το καταστροφικό πέρασμά της. Σταδιακά υποχώρησε και τελικά εξαφανίστηκε μυστηριωδώς – και εντελώς ξαφνικά όπως ακριβώς πρωτοεμφανίστηκε – το 1919. Ύστερα από 18 μήνες «έσβησε», λόγω της ανάπτυξης ανοσίας από τον πληθυσμό, που είχε ως αποτέλεσμα τη μετεξέλιξη του ιού σε κάτι πολύ πιο ακίνδυνο.
Είναι πιθανό να συμβεί κάτι ανάλογο τώρα; Ο καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο East Anglia, Δρ. Paul Hunter, εξηγεί ότι ο κορωνοϊός θα είναι μια πανδημία με πολλαπλό τέλος.
«Στις χώρες με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη και μεγάλο αριθμό κρουσμάτων, οι περισσότεροι άνθρωποι θα έχουν κάποια μορφή ανοσίας στον ιό και άρα η COVID-19 θα είναι λιγότερο σοβαρή. Και καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι ενισχύονται σταδιακά λόγω επαναλοίμωξης ή αύξησης της ανοσοποίησης, μπορούμε να περιμένουμε μια αυξανόμενη αναλογία ασυμπτωματικών νέων λοιμώξεων ή τουλάχιστον ήπιας ασθένειας. Ο ιός θα παραμείνει μαζί μας, αλλά η νόσος θα γίνει κομμάτι της ιστορίας», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δρ. Hunter.