Λίγα μέρη στον κόσμο – ενδεχομένως κανένα – προκαλούν περισσότερο δέος από το συνώνυμο της μεγαλύτερης πυρηνικής καταστροφής στην ιστορία. Το Τσέρνομπιλ παραμένει στοιχειωμένο στη συνείδηση της ανθρωπότητας εδώ και 36 χρόνια – τέτοιο είναι και οπτικά, μια περιοχή – φάντασμα, η οποία βρίσκεται εντός μιας τεράστιας «ζώνης αποκλεισμού» περίπου στο μέγεθος του Λουξεμβούργου.
Έτσι, στη Δύση σήμανε ο «κώδωνας του κινδύνου» όταν οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν τον παροπλισμένο σταθμό παραγωγής ενέργειας τις πρώτες πρωινές ώρες της εισβολής τους στην Ουκρανία την Πέμπτη.
Οι ρωσικές μονάδες τεθωρακισμένων που εισέβαλλαν από το έδαφος της Λευκορωσίας στο βορρά, έδωσαν μεγάλη μάχη με την ουκρανική εθνοφρουρά, με το Τσέρνομπιλ να πέφτει τελικά, όπως αναμενόταν, στα χέρια των υπέρτερων εισβολέων.
Γιατί ο Βλάντιμιρ Πούτιν έθεσε ως έναν από τους πρώτους στόχους του στην Ουκρανία ένα μη λειτουργικό εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής, που περιβάλλεται από χιλιόμετρα ραδιενεργού εδάφους;
Η απάντηση σε όλη την έκτασή της μπορεί να είναι γνωστή μόνο σε κορυφαίους αξιωματούχους στη Μόσχα, ωστόσο, βάσει των πρώτων υποθέσεων, φαίνεται ότι ο λόγος δεν είναι καθόλου δυσδιάκριτος. Η τοποθεσία τυγχάνει να αποτελεί μια από τις άμεσες οδούς προς το Κίεβο. Το Τσερνόμπιλ απέχει λιγότερο από 16 χιλιόμετρα από τα σύνορα της Ουκρανίας με τη Λευκορωσία, σύμμαχο της Ρωσίας όπου η Μόσχα συγκέντρωσε στρατεύματα προετοιμάζοντας την επίθεσή της. Από εκεί, είναι μια σχετικά ευθεία οδός, περίπου 129 χιλιομέτρων, νότια, προς το Κίεβο.
Ο Jack Keane, πρώην αρχηγός του επιτελείου του αμερικανικού στρατού, δήλωσε ότι το Τσερνόμπιλ «δεν έχει καμία στρατιωτική σημασία», αλλά βρίσκεται στη συντομότερη διαδρομή από τη Λευκορωσία προς το Κίεβο, στόχο της ρωσικής στρατηγικής «αποκεφαλισμού» για την εκδίωξη της ουκρανικής κυβέρνησης.
«Θέλουν το Τσερνόμπιλ γιατί θέλουν να πάρουν τον έλεγχο ολόκληρης της χώρας», τόνισε η Έβελιν Φάρκας, αναπληρώτρια βοηθός υπουργός Άμυνας για τη Ρωσία, την Ουκρανία και την Ευρασία στην κυβέρνηση Μπάρακ Ομπάμα. «Θέλουν να περικυκλώσουν την πρωτεύουσα».
Το ακριβές μέγεθος της στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή δεν έχει ακόμη καθοριστεί, αλλά η ταχύτητα με την οποία οι ουκρανικές αρχές ανακοίνωσαν ότι καταλήφθηκε, δείχνει πόσο εύκολο ήταν για του Ρώσους να φτάσουν έως την εγκαταλελειμμένη γειτονική πόλη Πριπιάτ.
Κατά μια άλλη εξήγηση η κατάληψη του Τσέρνομπιλ, μιας τοποθεσίας που άκμαζε την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, θα μπορούσε να έχει συμβολική σημασία για τον Πούτιν. Σύμφωνα με τους Ουκρανούς αξιωματούχους η κατοχή της περιοχής από τους Ρώσους είναι επικίνδυνη εξέλιξη με απρόβλεπτες συνέπειες.
Η ουκρανική υπηρεσία πυρηνικής ενέργειας ανακοίνωσε ήδη ότι καταγράφει αυξημένα επίπεδα ραδιενέργειας στο Τσέρνομπιλ. Διευκρίνισε ότι οι ειδικοί του Ecocenter συνδέουν το γεγονός με την διατάραξη του πρώτου στρώματος του εδάφους από την κίνηση μεγάλου αριθμού βαρέων στρατιωτικών οχημάτων και εξοπλισμού στη ζώνη που σήκωσε ραδιενεργή σκόνη, αυξάνοντας τη ατμοσφαιρική ρύπανση στην περιοχή.
Εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Άμυνας δήλωσε πάντως ότι τα επίπεδα ραδιενέργειας στο σταθμό είναι κανονικά, ενώ η Μόσχα ανακοίνωσε την πληροφορία ότι θα αναπτύξει δυνάμεις αλεξιπτωτιστών για τη φύλαξη του κλειστού πυρηνικού σταθμού.
Το 1986 αποκαλύφθηκε σχετικά σύντομα ποιος κάνει προπαγάνδα και ποιος όχι. Τώρα μοιάζει αρκετά πιθανό να μην μάθουμε ποτέ.