Φαινόμενο Βαρουφάκης: Πολιτική φούσκα ή ήρθε για να μείνει;

Η επαναφορά του «ροκ σταρ» πολιτικού στο προσκήνιο χτίστηκε με υπομονή και μεθοδικότητα αλλά το ερώτημα είναι θα αντέξει ή θα καταρρεύσει για πλάκα;

Ο Γιάνης Βαρουφάκης εμφανίστηκε στο πολιτικό σκηνικό σαν κομήτης και άλλο τόσο ξαφνικά, μέσα σε ένα βράδυ, αποσύρθηκε από αυτό. Οι τρελές και παλαβές μέρες του 2015, οι πρώτοι μήνες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ πριν το ιστορικό δημοψήφισμα που αποτέλεσε και το φινάλε του Βαρουφάκη στην κυβέρνηση, έφεραν φαρδιά πλατιά την υπογραφή του και η αλλαγή πλεύσης του ΣΥΡΙΖΑ προς μνημονιακές πολιτικές συμβολίστηκε από την αποπομπή του.

Η προσπάθεια του Βαρουφάκη να σταθεί στην πολιτική μακριά από το κόμμα που τον ανέδειξε δεν διακατεχόταν ποτέ από τους όρους που συνήθως γίνεται κάτι τέτοιο. Ο Βαρουφάκης δεν έφυγε με μεγαλοστομίες από το προσκήνιο, δεν έκανε μεγάλη φασαρία, δεν έφτιαξε άρον άρον ένα κόμμα για να επενδύσει στο αριστερόστροφο αίσθημα «προδοσίας» απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, μιλούσε πάντα πολιτικά και ποτέ με εμπάθεια.

Και πέντε χρόνια μετά, ο πολιτικός «ροκ σταρ» βλέπει την υπομονή του και τη μεθοδικότητά του να πιάνει τόπο: επανέρχεται στο προσκήνιο με δυνατούς όρους, σε αντίθεση με άλλες διασπάσεις του ΣΥΡΙΖΑ όπως εκείνη του Λαφαζάνη ή της Κωνσταντοπούλου που βρίσκονται στα αζήτητα. Το Μέρα25, ο πανευρωπαϊκός πολιτικός του σχηματισμός, μπορεί να μην κατάφερε οριακά να μπει στην ευρωβουλή αλλά τα ποσοστά του τον μετουσιώνουν σε βασικό «παίκτη» ενόψει των βουλευτικών εκλογών: οι εκλογικές του πτήσεις  ενδέχεται να γίνουν αρκετά υψηλές σύντομα.

Σε μια εκλογική μάχη που οι δεξιές παρατάξεις μονοπώλησαν τα ποσοστά και κάθε δύναμη από τον ΣΥΡΙΖΑ και αριστερότερα είδε τα νούμερά της είτε να μειώνονται είτε να μένουν στάσιμα, το Μέρα25 αποτέλεσε μια τρανταχτή εξαίρεση. Είναι προφανές πως η «συνομιλία» του με το εκλογικό κοινό υπήρξε πολύ πιο αποτελεσματική σε σχέση με κάθε άλλη αντίστοιχη προσπάθεια αριστερών δυνάμεων.

Η διαφοροποίηση αυτή φυσικά μπορεί εύκολα να εξηγηθεί. Καταρχάς, προκύπτει από το περιεχόμενο του πολιτικού λόγου: ο Βαρουφάκης είναι ένας φιλοευρωπαϊστής πολιτικός που επιδιώκει μια αριστερή μεταρρύθμιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ την ίδια στιγμή, κάθε άλλη δύναμη της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς αλλά και το ΚΚΕ, εναντιώνονται με πάθος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την παρουσία της Ελλάδας σε αυτή προτάσσοντας την πατριωτική λύση της εθνικής ανασυγκρότησης.

Με άλλα λόγια, ενώ η Αριστερά επιχειρεί να ηγεμονεύσει μέσα στον πατριωτικό χώρο για να καταλήξει εν τέλει να βλέπει τις προτάσεις της να αυτοδιαλύονται και να σχετικοποιούνται σε αυτόν, ο Βαρουφάκης δομεί μια πρόταση που αποκτά αυτονομία: αριστερές πολιτικές και σχέδιο που αφορά συνολικά την ΕΕ και όχι στενά την Ελλάδα είναι αν μη τι άλλο ένας πρωτότυπος συνδυασμός και πολύ λογικά, μια μερίδα του εκλογικού κοινού τον επιβράβευσε.

Είναι άραγε μια φούσκα τα αποτελέσματα του Μέρα25 ή μήπως η προσέγγιση του 3% που πέτυχε στις ευρωεκλογές είναι απλά η αρχή για το νεόκοπο κόμμα; Είναι δεδομένο πως η συνοχή και η έλλειψη οπορτουνισμού στις κινήσεις του Βαρουφάκη καθιστούν το Μέρα έναν σχηματισμό που απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί φούσκα σε πολιτικό επίπεδο – αυτό είναι δεδομένο. Το αν θα είναι εκλογική φούσκα ωστόσο είναι μια άλλη υπόθεση.

Τα ποσοστά του Βαρουφάκη είναι πολύ οριακά. Η πολιτική είναι κοινοβουλευτικοκεντρικό παιχνίδι και το αν θα διαδραματίσει ρόλο στις εξελίξεις ο Βαρουφάκης ή όχι είναι κάτι που κρέμεται από μία κλωστή. Ο ίδιος άλλωστε έχει τονίσει πως το 2025 είναι το χρονικό όριο της εφαρμογής του σχεδίου του Μέρα25 (εξ’ ου και το 25 στο όνομά του), συνεπώς αν δεν μπει τώρα στη Βουλή, είτε θα έχει μετεξελιχθεί είτε θα έχει διαλυθεί μέχρι τις επόμενες εκλογές. Ή τώρα ή ποτέ είναι η κατάσταση για τον σχηματισμό αυτό: στις 7 Ιουλίου θα παίξει τα ρέστα του. Οριακές καταστάσεις…