Ειλικρινείς θέλουμε να ‘μαστε εξ αρχής. Αυτό που θα επιχειρήσουμε σε τούτες εδώ τις αράδες είναι μία άσκηση με μεγάλο συντελεστή δυσκολίας. Σε ένα εντελώς ρευστό πολιτικό τοπίο, πολωμένο και συχνά τοξικό, όπως είναι εν προκειμένω αυτό στις ΗΠΑ, το να δεις πολύ μακριά στα πράγματα, στις πιθανές εξελίξεις, μόνο απλό δεν είναι.
Σε πρώτη φάση, η παραλίγο δολοφονική επίθεση στον Ντόναλντ Τραμπ έφερε τα πράγματα σε ένα μονοπάτι που φαίνεται πως θα έχει μια και μόνο κατάληξη τον ερχόμενο Νοέμβριο. Την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο. Κι ύστερα ήρθε η απόσυρσή του Τζο Μπάιντεν από την κούρσα λόγω του προχωρημένου της ηλικίας του και κυρίως της μη δέουσας νοητικής και σωματικής κατάστασης για τη δουλειά (για να το θέσουμε κομψά). Πρέπει να δούμε τώρα τη διάδοχη λύση, όλα δείχνουν πως αυτή θα είναι η Καμάλα Χάρις, ωστόσο ακόμα και έτσι, η δυναμική είναι κατά των Δημοκρατικών. Θα πρέπει να γίνουν πάρα πολλά προκειμένου η παρακάτω φωτογραφία, όλα όσα συμβολίζει και συνοψίζει, να μην αποδειχθεί η καθοριστική στη σούμα του εκλογικού αποτελέσματος:
Το σενάριο εργασίας συνεπώς που δουλεύεται περισσότερο από όλες τις χώρες και τους Οργανισμούς του κόσμου είναι πως ο Τραμπ θα γίνει ξανά πρόεδρος. Πώς μεταφράζεται αυτό για τις παγκόσμιες ισορροπίες; Η πρότερη θητεία του, μας έμαθε πολλά. Τα όσα έχει πει επίσης για το τι προτίθεται να πράξει, επίσης. Σίγουρα κανείς δεν μπορεί να προδικάσει 100% τι θα συμβεί. Μόνο που ακόμα κι έτσι μπορείς να διακρίνεις τάσεις, συσχετισμούς και προθέσεις αναφορικά με το τι θα σημαίνει η επιστροφή Τραμπ στην ηγεσία της Νο1 δύναμης παγκοσμίως.
Εν προκειμένω θα το κρατήσουμε σε «τοπικό» επίπεδο. Ελλάδα – Τουρκία δηλαδή, και Ουκρανία, καθώς αυτό είναι το μέτωπο, κυριολεκτικά και μεταφορικά, πού επηρεάζει όσο τίποτα άλλο αυτή τη στιγμή την κατάσταση σε παγκόσμιο επίπεδο. Αμέσως μετά είναι το Μεσανατολικό.
Ο Τραμπ έχει πει πως αν επανεκλεγεί, ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας θα τελειώσει σε 24 ώρες. Κατά βάση, επειδή ο ηγέτης των Ρεπουμπλικάνων δεν θεωρεί τη χώρα του Βλαντιμίρ Πούτιν ως τον Νο1 εχθρό της δικής του, αλλά την Κίνα. Βλέπει μάλιστα τους Ρώσους ακόμα και ως δυνητικούς συνέταιρους σε ένα μελλοντικό μπλοκ κατά των Κινέζων.
Ο στόχος συνεπώς θα είναι να σταματήσουν άμεσα οι εχθροπραξίες στην Ουκρανία. Αρκεί βέβαια να μην έχει συμβεί νωρίτερα κάτι τόσο ριζικό ώστε να μην μπορεί να αλλάξει ρότα η κατάσταση. Και αμέσως μετά να προκύψει μια φάση «παγώματος» που όμως δεν θα έχει τίποτα από τα χαρακτηριστικά του εφησυχασμού ή του ό,τι είναι να γίνει ας γίνει – κάθε άλλο. Ο Τραμπ έχει κάνει σαφές σε κάθε τόνο πως πρέπει οι χώρες του ΝΑΤΟ να ξοδεύουν μεγαλύτερο μέρος του ΑΕΠ τους για την άμυνα. Αυτή η θέση είναι μια από τις εμμονές του. Ότι δηλαδή όσοι δεν ξοδεύουν αρκετά για την άμυνα, όπως συμφωνήθηκε, δεν αξίζουν την υποστήριξη των συμμάχων τους. Είναι άρα λογικό να περιμένουμε μια περαιτέρω στρατικοποίηση της Ευρώπης, ειδικά στο ανατολικό της κομμάτι. Κάτι σαν μια μετεξέλιξη της περιόδου του Ψυχρού Πολέμου; Μπορεί σαφώς να ιδωθεί και έτσι.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, το μεγαλύτερο αβαντάζ της πατρίδας μας είναι η γεωπολιτική της θέση αναφορικά με την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Ένα ρόλο που επί μακρόν είχε (και έχει) η Τουρκία, μόνο που το συνδυάζει με την τάση να θέλει να απλωθεί περισσότερο από εκεί που την έχουν προορισμένη οι μεγαλύτεροι από αυτήν παίκτες. Στην Ελλάδα, σε Αλεξανδρούπολη, Βόλο, Λάρισα και Κρήτη, υπάρχουν αμερικανικές βάσεις. Τα λιμάνια μας επίσης, στο Αιγαίο, έχουν πολύ μεγάλη σημασία. Όλα αυτά δίνουν στην Ελλάδα μια ξεχωριστή θέση στη διεθνή σκακιέρα.
Λένε συχνά πως ο Τραμπ έχει καλές σχέσεις με τον Ερντογάν. Όμως πάνω από όλα είναι «επιχειρηματίας». Πραγματιστής. Η Τουρκία είναι πάντα χρήσιμη στους Αμερικανούς, αλλά όπως είδαμε και στην πρώτη θητεία του Τραμπ, δεν δίστασε να της καταφέρει καίρια πλήγματα (όπως στην οικονομία με τον καταποντισμό της τουρκικής λίρας) όταν του πήγε κόντρα στα συμφέροντά του.
Γενικώς η Τουρκία έχει την τάση να είναι απρόβλεπτη. Εν αντιθέσει με την Ελλάδα που παίζει πάντα ένα συγκεκριμένο ρόλο, με άξονες τη σταθερότητα και την προστασία των αξιών του δυτικού κόσμου. Ίσως μερικές φορές να γινόμαστε πολύ μπόσικοι διπλωματικά, αλλά αυτό είναι ένα παράλληλο, διαφορετικό ενδεχομένως, σίγουρα βέβαια μεγάλο ζήτημα.
Στην πρώτη του θητεία, να θυμίσουμε επίσης, ο Τραμπ ουδόλως ασχολήθηκε με τα ελληνοτουρκικά επειδή δεν τα έκρινε ως σημαντικά για τα άμεσα συμφέροντά του. Σέβεται το ελληνοαμερικανό λόμπι πάντως, ακριβώς επειδή είναι σημαντικό για την εσωτερική του πολιτική. Για τους εξοπλισμούς δύσκολο να δει κανείς τι μπορεί να συμβεί, άλλοι αποφασίζουν γι’ αυτά, όχι οι Αμερικανοί πρόεδροι. Ναι, τόσο κυνικά. Δεν φαίνεται πάντως λόγος να αλλάξει κάτι ριζικά με τα τρέχοντα δεδομένα.
Και κάτι ακόμα, πολύ σημαντικό: Περαιτέρω κλιμάκωση των επιχειρήσεων του Ισραήλ απέναντι στην Χεζμπολάχ και ίσως και στη Συρία, μια επιδείνωση δηλαδή της κατάστασης στη Μέση Ανατολή, σενάριο πολύ πιθανό με διακυβέρνηση Τραμπ, μπορεί να λειτουργήσει εις βάρος της Τουρκίας. Ακόμη περισσότερο όσο εκείνη διευκολύνει την Κίνα σε πολλά επίπεδα, μιλάει δηλαδή και έχει συνεργασίες με αντιπάλους των Αμερικανών. Γιατί μη γελιόμαστε το θέμα είναι καυτό και τόσο διευρυμένο γεωπολιτικά όσο δεν πάει και το δίπορτο δεν είναι επιλογή για όλους…