Πέρασε δύσκολα. Πολύ δύσκολα. Η Κύπρος φλέρταρε με την καταστροφή, κατάφερε να την αποφύγει και σε χρόνο ρεκόρ βγήκε απ’ τα μνημόνια και μπήκε (στα χαρτιά) στον δρόμο της ανάπτυξης και της ευημερίας.
Το Κέντρο Οικονομικών Μελετών του Πανεπιστημίου Κύπρου προβλέπει 3% ανάπτυξη το 2016 και το 2017. Τι έκανε όμως η Κύπρος που δεν μπορεί να κάνει η Ελλάδα; Πρόκειται όντως για οικονομικό θαύμα ή όπου ευημερούν οι αριθμοί δυστυχούν οι άνθρωποι;
Το menshouse ζήτησε τη γνώμη δυο Κυπρίων που έζησαν στο πετσί τους την κρίση και ξέρουν από πρώτο χέρι τι ακριβώς συνέβη στο νησί τα τελευταία χρόνια:
Βαλάντης Αθανασίου, 28, Ιδιωτικός Υπάλληλος
Είναι αλήθεια ότι η κατάσταση παρουσιάζει σημεία βελτίωσης σε σχέση με το 2013, αλλά απέχει έτη φωτός από την ευμάρεια των 90’s και των πρώιμων 00’s. Η σύγκριση που γίνεται, συχνά, με την ελλαδική (sic) οικονομία, από αναλυτές εντός και εκτός Κύπρου, δείχνει μια ακόμα πιο αισιόδοξη εικόνα, η ανεργία μειώθηκε οι δείκτες δείχνουν ανάπτυξη για έκτο συνεχές τρίμηνο και οι προσδοκίες από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου είναι υψηλές.
Η, σε μεγάλο βαθμό, πιστή εφαρμογή του τροϊκανού προγράμματος έγινε χωρίς μεγάλες αντιδράσεις από τα συνδικάτα. Η Τουρκική εισβολή του 1974, όπου το ¼ του πληθυσμού ξεσπιτώθηκε και όλοι επανεκκίνησαν την ζωή τους από το μηδέν, είναι ακόμα ζωντανή στους σαραντάρηδες και τους πενηντάρηδες, οι οποίοι προσαρμόστηκαν στα σημερινά δεδομένα όπως μπορούσαν. Οι φόροι κατά βάση έμειναν σταθεροί και η βρετανική νοοτροπία του κρατικού μηχανισμού, υπέρ των λίγων και χαμηλών φόρων, διατηρήθηκε. Ήδη ανακοινώθηκε ότι ο έκτακτος φόρος ακίνητης περιουσίας θα καταργηθεί.
Και κάπου εδώ τελειώνει η αισιοδοξία. Οι τράπεζες, που κάποτε έδιναν δάνεια με το τσουβάλι, έχοντας καταρρεύσει από την απληστία των golden boys, την φούσκα των ακινήτων και το κούρεμα των καταθέσεων, περιήλθαν στον έλεγχο ξένων επενδυτών και χορηγούν δάνεια με το σταγονόμετρο. Το ζήτημα των κόκκινων δανείων παραμένει οξύ. Ο τουρισμός, πάντα η βαριά βιομηχανία της οικονομίας, σημείωσε ρεκόρ αφίξεων, όμως χρειάζεται ολική ανακαίνιση για να κρατήσει το momentum. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στην πολεμική κατάσταση των γειτονικών χωρών και η πρακτική του all-inclusive χωρίς πλαφόν δεν δίνει μεγαλύτερη ανάσα στην αγορά, με αποτέλεσμα οι μόνοι πραγματικά κερδισμένοι είναι τα ταξιδιωτικά γραφεία και ορισμένοι ξενοδόχοι.
Οι περικοπές έχουν πλήξει σφοδρά το Κράτος Προνοίας. Πολλοί εργοδότες εκμεταλλεύονται την υπερπροσφορά εργατικών χεριών. Οι μισθοί της προ 2013 εποχής φαντάζουν μακρινό όνειρο. Στα δημόσια νοσοκομεία η κατάσταση είναι τραγική. Όλο και περισσότεροι γιατροί αποχωρούν, μη αντέχοντας να δουλεύουν καθημερινά υπερωρίες απλήρωτοι, και το κράτος δεν μπορεί να αναπληρώσει τις κενές θέσεις γιατί δεν υπάρχουν πρόθυμοι αντικαταστάτες. Η μετανάστευση στο εξωτερικό θυμίζει το πρώτα χρόνια μετά το 1974.
Όπως ήταν φυσιολογικό, η ύφεση έφερε το πολιτικό σύστημα σε πλήρη ανυποληψία. Τα «κατεστημένα» κόμματα καταβαραθρώθηκαν στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου με αποτέλεσμα το ΕΛΑΜ, το τοπικό παράρτημα της Χρυσής Αυγής, να μπει για πρώτη φορά στη Βουλή με δύο αντιπροσώπους. Και όλα αυτά την ώρα που διεξάγονται, πιο εντατικές από ποτέ, οι διαπραγματεύσεις για την λύση του Κυπριακού. Η οποία λύση, σύμφωνα με το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, θα κοστίσει πάνω από 30 δις ευρώ, ποσό το οποίο ούτε η Τουρκία, ούτε η διεθνής κοινότητα εμφανίζεται πρόθυμη να το δώσει.
Ο Χάρης Δημητρίου (26, ιατρική) δεν στέκεται στην ευημερία των αριθμών, αλλά στα προβλήματα που υπάρχουν ακόμα και ειδικότερα στην τραγική κατάσταση που επικρατεί στα δημόσια νοσοκομεία
H κρίση στην Κύπρο έχει επηρεάσει πολλούς τομείς, αλλά ένας από αυτούς που δέχθηκαν το μεγαλύτερο πλήγμα είναι η δημόσια υγεία. Στην Κύπρο, δυστυχώς, υπήρχαν αρκετά προβλήματα στο χώρο της υγείας πριν από την κρίση, αφού από την ίδρυση του κράτους δεν υπήρχε ποτέ ένα πλήρες και σωστά σχεδιασμένο σύστημα υγείας που να εστιάζει και στις τρεις μορφές πρόληψης, στην παρακολούθηση χρόνιων ασθενειών και στην άμεση θεραπεία διάφορων παθήσεων. Δυστυχώς, το σύστημα υγείας μας τόσο καιρό εστίαζε μόνο στην άμεση φροντίδα των παθήσεων με μηδαμινή σχεδόν πρωτοβάθμια παρακολούθηση. Όσο οι μισθοί ήταν σε σχετικά ψηλά επίπεδα ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού μπορούσε να αναζητήσει φροντίδα σε ιδιωτικά νοσοκομεία. ΄
Το 2013 όμως όταν μας κτύπησε την πόρτα η κρίση, τα πράγματα στο χώρο της υγείας έγιναν ακόμη χειρότερα. Αρκετοί συνάνθρωποί μας έχασαν μεγάλο μέρος των βοηθημάτων που έπαιρναν για τις παθήσεις τους. Όσα άτομα είχαν μεγάλα ποσά από αποζημιώσεις για διάφορα ατυχήματα, ώστε να καλύπτουν τις ιατρικές τους ανάγκες, έξοδα επιβίωσης κτλ, κατατεθειμένα στις τράπεζες που «κουρεύτηκαν», δεν αποζημιώθηκαν ποτέ. Η κρίση οδήγησε σε αύξηση των ψυχικών ασθενειών στον πληθυσμό και επιδείνωσε και αρκετές από τις σωματικές παθήσεις, π.χ. καρδιαγγειακά, μυοσκελετικά προβλήματα. Αρκετοί από τους ανθρώπους που προ κρίσης μπορούσαν να ανατρέξουν σε ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας, πλέον δεν μπορούν. Έτσι φτάσαμε σε σημείο τα δημόσια νοσηλευτήρια να δέχονται μεγαλύτερο όγκο ασθενών παρά προ κρίσης.
Οι περικοπές στους μισθούς των νοσηλευτών και των ιατρών οδήγησε στη μείωση του προσωπικού, που ήταν ήδη μειωμένο πριν την κρίση. Όλα τα νοσοκομεία έχουν πρόβλημα υποστελέχωσης με αποτέλεσμα να μην μπορούν να δεχτούν όλους τους ανθρώπους που χρειάζονται κάποιο είδος φροντίδας. Το κράτος για να καλύψει κάποιες από τις ανάγκες χορηγεί υπηρεσίες σε ιδιωτικούς παρόχους με υψηλό αντίτιμο που θα μπορούσε να εξοικονομηθεί αν είχε γίνει σωστός σχεδιασμός.
Όλο το πολιτικό σύστημα φωνάζει για να γίνει ένα Γενικό Σύστημα Δημόσιας Υγείας, αλλά πάντα παραμένουμε στα σχέδια. Ελπίζω αυτή τη φορά να ολοκληρωθούν και να αρχίσει η εφαρμογή τους.