Διαβάζοντας τις λεπτομέρειες από τη δράση του καθηγητή του ΤΕΙ Σερρών κάποιος που έχει περάσει από πανεπιστήμιο είναι πολύ πιθανό κάπου να… αναγνώρισε -με ή χωρίς περουκίνι- τον άνθρωπο που «στοίχειωσε» τα δικά του φοιτητικά χρόνια.
Με τους ρυθμούς που κινείται η επικαιρότητα, η συγκεκριμένη περίπτωση είναι καταδικασμένη -όπως τόσες άλλες- αφού πρώτα σοκάρει και εξυπηρετήσει τους σκοπούς των media για «ανθρωποφαγία», να περάσει σε δεύτερο πλάνο και τελικά να σβήσει πίσω από τον θόρυβο που θα δημιουργήσουν άλλα θέματα με τα οποία θ’ αποφασίσει να ασχοληθεί ο κόσμος.
Αυτό το μικρό χρονικό διάστημα που θα μεσολαβήσει είναι κι ένα μοναδικό «παράθυρο ευκαιρίας» για να ανοίξουν στόματα που θα περιγράψουν τη δική τους περιπέτεια, δημιουργώντας ίσως ένα #metoo για τα όσα συμβαίνουν σε διάφορα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας.
Το κοινό στοιχείο σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι εκείνο του εκβιασμού
Ένας άνθρωπος που στα μάτια των σπουδαστών και των φοιτητών έχει ιδιότητες υπεράνθρωπου, με δικαιώματα «ζωής ή θανάτου», ανάλογα με αυτά Καίσαρα σε ρωμαϊκή αρένα. Μία κίνηση του αντίχειρά του προς τα πάνω ή προς τα κάτω, μια βαθμολόγηση δηλαδή, είναι συχνά το μόνο πράγμα που τους χωρίζει από την «ελευθερία». Το πτυχίο.
Και για ένα έρθει αυτό το πολυπόθητο thumb up έχει χρειαστεί να συμβούν συχνά διάφορα που καθόλου δεν τιμούν εκείνα τα μέλη της επιστημονικής και εκπαιδευτικής κοινότητας που έχουν μετατρέψει τις έδρες τους σε μικρά κέντρα απολυταρχισμού και εξουσίας, που απορρέουν από τη δύναμη της θέσης και τις σχέσεις διαπλοκής που δημιουργούνται σε τοπικό ή ευρύτερο επίπεδο.
Το πανεπιστημιακό άβατο
Αν και -συνήθως με αφορμή κάποια κατάληψη- η έννοια του πανεπιστημιακού ασύλου είναι εκείνη που απασχολεί την κοινωνία, στην πραγματικότητα αυτή είναι μόνο μία από τις συνισταμένες ενός μεγαλύτερου θέματος που αφορά στον τρόπο λειτουργίας των ιδρυμάτων. Οι κανόνες του παιχνιδιού είναι τέτοιοι που δεν επιτρέπουν μόνο σε φοιτητές να κάνουν κατάχρηση των «δικαιωμάτων» τους. Σε μια ανάλογα ευνοϊκή θέση αντιλαμβάνονται πως βρίσκονται και κάποιοι διδάσκοντες.
Τα περιχαρακωμένα και αποκλεισμένα από τα μάτια των πολλών ιδρύματα παρέχουν τις ιδανικές συνθήκες δημιουργίας επίδοξων «σατραπών», μικρών «δικτατορίσκων», που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο επιδεικνύουν τη δύναμή τους και αποκομίζουν οφέλη από αυτήν.
Δεν είναι μόνο το σεξ
Προφανώς και τα σεξουαλικά ανταλλάγματα αποτελούν τη χείριστη μορφή τέτοιου είδους εκμετάλλευσης. Ο καθηγητής του ΤΕΙ Σερρών υπήρξε υπερβολικός στο αντίτιμο που ζητούσε και γι’ αυτό πιθανότατα «έφαγε» και το κεφάλι του. Όμως η υπόλοιπη μεθοδολογία που χρησιμοποιούσε συναντάται συχνά και αλλού. Σχεδόν σε κάθε σχολή υπάρχει ο Τάδε που στέκεται σταθερά και αμετάκλητα τελευταίο εμπόδιο πριν την ορκωμοσία. Σε πολλές περιπτώσεις δεν χρειάζεται καν να προβάλλει απαιτήσεις από τους φοιτητές του για να τους περάσει. Στην πραγματικότητα απλά δεν θέλει να τους βλέπει να περνούν. Ορμώμενος είτε από μια στρεβλή αντίληψη περί επιστημονικής αρτιότητας, είτε από κοινό σαδισμό, αρέσκεται στο να βλέπει υποψηφίους να αποτυγχάνουν επανειλημμένα στα μαθήματά του, δημιουργώντας έτσι στρατιές φοιτητών που διηγούνται μεταξύ τους ιστορίες για το πόσες φορές έχουν κοπεί εξαιτίας των καπρίτσιων του.
Στους κόλπους των πανεπιστημίων συνήθως αντιμετωπίζονται ως γραφικοί τύποι, αξιοθαύμαστοι για τους τρόπους τους οποίους εφευρίσκουν για να μην δίνουν εκείνο το «πενταράκι» που θα απελευθερώσει τους σπουδαστές από τα δεσμά τους. Για παράδειγμα, ο δικός μας κάποτε στο Οικονομικό της Νομικής, είχε φτιάξει ένα σύστημα εξέτασης με ερωτήματα πολλαπλών επιλογών το οποίο σχεδόν εξασφάλιζε την αποτυχία. Δέκα ερωτήσεις όλες κι όλες. Με τρία σκέλη η κάθε μία. Και ισάριθμες πιθανές απαντήσεις. Αν απαντούσες σωστά στα δύο από τα τρία σκέλη και των δέκα θεμάτων σήμαινε πρακτικά ότι είχες 20 στα 30. Σε έναν κανονικό κόσμο αυτό θα μεταφραζόταν σε 6 ή 7. Όχι για το δικό μας «περουκίνι». Στη δική του λογική για να πάρεις εκείνον τον ένα βαθμό ανά ερώτηση έπρεπε να είναι και τα τρία σκέλη σωστά. Αλλιώς… μηδέν.
Ανταλλάγματα
Τουλάχιστον ο συγκεκριμένος έκανε ό,τι έκανε καθαρά για προσωπική ευχαρίστηση. Δεν ζήτησε από κανέναν και καμία να δείξει στήθος. Ούτε είχε κόψει ταρίφα, καθώς ήταν άτεγκτος σε θέματα ηθικής τάξης. Ήταν απλά κολλημένος, μετατρέποντας το μάθημά του στο κέντρο του κόσμου του και τους φοιτητές του σε δορυφόρους υποχρεωμένους να κινούνται αποκλειστικά γύρω από αυτόν.
Σίγουρα όμως και αυτός και οι σπουδαστές γνώριζαν την τακτική συναδέλφων του σε διπλανές σχολές. Όλοι γνωρίζαμε την τακτική της διδασκαλίας ενός και μόνου συγγράμματος που έφερε την υπογραφή του κυρίου καθηγητή και είχε τυπωθεί από «φιλικό» εκδοτικό οίκο. Όλοι ξέραμε για την αναγκαιότητα της «πρακτικής εξάσκησης» στο προσωπικό τους γραφείο. Όλοι κάτι είχαμε ακούσει για εκείνο το φροντιστήριο που όλως τυχαίως είχε τα θέματα παραμονές των εξετάσεων ή τη συγκεκριμένη φοιτητική παράταξη που από παράξενη σύμπτωση είχε την αποκλειστικότητα στην κατοχή και τον διαμοιρασμό των κατάλληλων «σημειώσεων» για να περάσεις. Και φυσικά, επειδή για πανεπιστήμια μιλάμε, όλοι κάπου μαθαίναμε πως το… καμάρι κάποιου τμήματος ετοιμαζόταν να κατέβει στο στίβο της πολιτικής, οπότε μια συγκεκριμένη περίοδο μπορούσε να γίνει λιγάκι πιο διαλλακτικός στη βαθμολόγηση γραπτών που προέρχονταν από ομοϊδεάτες φοιτητές και αυριανούς ψηφοφόρους του.
Το «περουκίνι» κρίθηκε προφυλακιστέο. Στην απολογία του υποστήριξε πως οι καταγγελίες εναντίον του ήταν στημένες από φοιτητές που αντιδρούσαν επειδή ήταν αυστηρός. Η δικαιοσύνη αύριο-μεθαύριο θα τον κρίνει και θα δώσει τις απαντήσεις της για αυτό το περιστατικό. Την ίδια ώρα, όμως, δεν θα έχει τίποτα να πει για όλες τις υπόλοιπες ανάλογες περιπτώσεις. Όσο το πανεπιστήμιο θα αποτελεί ένα άβατο στο οποίο θα βασιλεύει η σιωπή και η διαπλοκή, χωρίς να παρέχει τη δυνατότητα ξεκάθαρης λειτουργίας και ελέγχου (όσο υπάρχει αυτή η πεισματική άρνηση στη διαδικασία αξιολόγησης), τέτοια μπουμπούκια θα ξεφυτρώνουν και θα παίρνουν άριστα στην εκμετάλλευση ονείρων και στο εμπόριο ελπίδας.