Πολλές φορές μάλιστα, οι επιλογές που σου παρουσιάζονται δεν έρχονται πακέτο με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Αυτό συνιστά στην ουσία μια κατάσταση όπου εσύ πας στα τυφλά και πρέπει να αποφασίσεις άμεσα. Εμείς δεν βάζουμε τέτοια διλήμματα στον λαό. Η πόλωση δεν είναι ο δικός μας δρόμος. Πρώτα θα έχεις όλα τα δεδομένα που απαιτούνται και μετά θα οδηγηθείς στην κάλπη για να ψηφίσεις. Στην τέχνη βέβαια δεν υπάρχουν πρέπει. Υπάρχει μόνο Πέπη. Η τέχνη δεν είναι ένα μονοσήμαντο σοκάκι. Υπάρχει χώρος για όλους. Περικλείει (και Ασπασία αν θέλετε) και την κουλτούρα και το καλτ. Στην πρεμιέρα αυτού που μπορεί να εξελιχθεί σε στήλη, κοντράρονται δύο ογκόλιθοι της συμβολικής και υφέρπουσας τέχνης. Αντρέι Ταρκόφσκι και Άντζελα Δημητρίου.
Θα αναρωτιέστε σίγουρα πως τέμνονται αυτές οι δύο φυσιογνωμίες. Εκτός από το βαθύ χνάρι που άφησαν, έκαστος στον τομέα του, εμπνεύστηκαν από ίδια πράγματα, δίνοντας μια άλλη ερμηνεία. Ο Αντρέι Ταρκόφσκι ολοκλήρωσε την σκηνοθετική του πορεία με την ταινία «Θυσία». Η Άντζελα στιγμάτισε την παγκόσμια μουσική διερωτώμενη «Ποια Θυσία;». Και οι δύο θυσίες κυκλοφόρησαν το 1986! Αφού προηγηθεί μια μίνι ανάλυση των σημαινόντων κάθε καλλιτεχνικού πονήματος, εσύ θα πρέπει να διαλέξεις.
Θυσία – Ταρκόφσκι
Στην τελευταία του ταινία ως εξόριστος από τη Ρωσία και στην τελευταία του γενικά, αφού μετά πέθανε, ο σπουδαίος σκηνοθέτης, βλέπουμε να ακολουθεί τα βήματα του Μπέργκμαν. Σε μια εποχή που ο Ψυχρός Πόλεμος φτάνει στο αποκορύφωμα του, ώστε στη συνέχεια να πέσει, ο πυρηνικός όλεθρος είναι ένα ελαφρύ πέπλο πάνω από τον πλανήτη. Ο Ρώσος σκηνοθέτης τοποθετεί στο κέντρο του τρόμου έναν μεσήλικα. Καθώς στρατιώτες απειλούν με έναν τρίτο παγκόσμιο, ο καθηγητής Αλεξάντερ προσφέρει την ζωή του ως αντάλλαγμα για να ζήσει η οικογένεια του.
Σε έναν κόσμο που ο υλισμός, η ιμπεριαλιστική φιλοσοφία στην πολιτική και η αδηφάγα επιθυμία για κατάκτηση απλώνονται σαν ιός σε κάθε άνθρωπο, η πίστη είναι το μόνο όπλο για να αλλάξουν τα πράγματα.
Πίστη σε μια ανώτερη δύναμη, πίστη στο καλό του άλλου ανθρώπου, πίστη στον εαυτό σου ότι αυτό που μέσα σου φωλιάζει ως Θεός, σε έφτιαξε με τα εχέγγυα για να πετύχεις την αλλαγή. Μια πίστη που το πιο πιθανό είναι να θελήσει ύψιστη ετοιμότητα. Ακόμα και θάνατο. Το αίμα στέκει ως μια αμβροσία της πίστης.
Η ταινία είναι φτιαγμένη λες και ο Ταρκόφσκι θέλει να αφήσει μια διαθήκη. Η σιωπή, που έχεις την αίσθηση ότι υπερτερεί των λόγων, αποτελεί τον υπηρέτη του σκηνοθέτη. Έναν υπηρέτη που προσφέρει στο κοινό το χώρο και το χρόνο να επεξεργαστεί.
Γεμάτη από συμβολισμούς, με μεγάλες σεκάνς, με την κάμερα να απέχει πολύ από το αντικείμενο της, η Θυσία θέτει το άτομο στο επίκεντρο ενός εφιάλτη που δεν του επιτρέπει να γλιτώσει ξυπνώντας. Ταυτόχρονα, είναι ο έσχατος κρίκος σε μια σειρά αναζητήσεων του σκηνοθέτη γύρω από την ανθρώπινη ηθική.
Ποια Θυσία – Λαίδη Άντζελα
Μια γυναίκα. Στέκει μόνη της και κοιτάζει με ένα βλέμμα θλιμμένο. Απογοήτευση για την ανθρωπότητα αν θέλετε. Αλλά και μια μικρή λάμψη που συμβολίσει την ελπίδα, την πίστη. Είναι έτοιμη να συγχωρήσει το λάθος. Είναι διατεθειμένη να θυσιαστεί για να κάνει τον απέναντι της καλύτερο άνθρωπο. Γύρω της ένας συρφετός ανθρώπων. Για εκείνη είναι σα να μην υπάρχουν. Παραμένει ασάλευτη, αντιμέτωπη με τα δύσβατα και στενά σοκάκια της ζωής.
«Θέλω να έρθω να σ΄αρπάξω» προσπαθεί να ουρλιάξει. Ως αντίβαρο σε αυτή την κραυγή που τρέχει στα χείλη της, έρχεται η περηφάνια της. Αυτοσυγκρατείται. Όσο μπορεί, μιας και είναι ένας άνθρωπος. Με σπουδαία αντοχή, αλλά άνθρωπος.
«Όταν η νύχτα προχωρά, για σένα καίγομαι». Εδώ, εν αντιθέσει με τον ήρωα του Ταρκόφσκι, η Άντζελα είναι αυτή που κρατάει τη δάδα με τη φωτιά στο χέρι της και απειλεί. Μια απειλή που είτε θα οδηγήσει στην κάθαρση του άντρα είτε στην αυτοκάθαρση. Στην ταινία η φωτιά καίει ένα ολόκληρο σπίτι. Στο τραγούδι έχει μια άκρως συμβολική υπόσταση. Η φλόγα της γυναικείας ύπαρξης, η φλόγα που κρατάει όρθιο ένα θηλυκό που κυλιέται στην καταφρόνια είναι το πυρίμαχο υλικό της ελπίδας.