Την περασμένη σεζόν περιόδευε ανά την Ελλάδα με την Καφρόκρεμά του και έκανε sold out όπου κι αν βρισκόταν. Ο Δημήτρης Δημόπουλος, θα έλεγε κανείς, είναι από τους σκαπανείς του ελληνικού stand up και το έζησε σε όλα του τα στάδια.
23 χρόνια μετά, έχοντας περάσει από διάφορα πόστα κι έχοντας αντέξει σίγουρα στις μεγάλες παλίρροιες αυτής της διαδρομής, μπορεί να πει ότι βγήκε με τις αναγκαίες πληγές που αποτελούν και εχέγγυο προς κωμωδία στα κείμενά του. Κι αφού τελειώσω με τα λυρικά και δακρύβρεχτα, πριν περάσουμε στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Menshouse, να πούμε ότι αφορμή αποτέλεσε ο ερχομός της Καφρόκρεμας στην πρωτεύουσα, στο Θέατρο Σταθμός για 10 μόνο παραστάσεις. Προλαβαίνεις δεν προλαβαίνεις να κρατήσεις τη θεσούλα σου και για τον φίλο σου.
Όχι εντάξει. Έχεις χρόνο. 15 λεπτά. Όσο θα σου πάρει να διαβάσεις τη συνέντευξη. Μετά να πας να κλείσεις.
– Ξαφνιάστηκα διαβάζοντας ότι είσαι από το 1996 στον χώρο του stand up. Ήσουν με λίγα λόγια σε εποχές που άκουγε ο κόσμος stand up και σου έλεγε να πας στο φαρμακείο να πάρεις αντιβίωση. Από το ναδίρ στο σημερινό ζενίθ που υπάρχει πλέον comedy clubs, πώς νιώθεις αυτή τη διαδρομή;
Χειρότερα, έλεγες πως κάνεις σταντ-απ και σε ρωτούσαν αν φοράς περούκες και λες ανέκδοτα! Είναι πολύ ενδιαφέρον που βρίσκομαι στη θέση να έχω εμπειρική γνώση του είδους από τα πρώτα του βήματα στην Ελλάδα, γνωρίζω σχεδόν κάθε κωμικό από τα πρώτα του βήματα, όπως και κάθε κύκλο που έχει κάνει το σταντ-απ στα σχεδόν 25 χρόνια που υπάρχει ως τέτοιο στην Ελλάδα.
Για παράδειγμα, τη φετινή σεζόν υπάρχει μια αίσθηση του «επιτέλους υπάρχουν κόμεντι-κλαμπ», όμως ξέρω πως τα ίδια διάβαζα το 2004 που πάλι λειτουργούσαν δύο κόμεντι-κλαμπ στην Αθήνα, παράλληλα με άλλους χώρους που φιλοξενούσαν σταντ-απ. Αυτό με διασκεδάζει, και κάνω λίγο στους νεότερους τον πάτερ-ξερόλα, διδάσκοντας λίγο πράγματα του κλάδου και της ιστορίας του που ίσως αγνοούν. Χαίρομαι όμως που υπάρχει με τέτοια πληθώρα νέων κωμικών με σύγχρονες ανησυχίες που μπορούν να αυτοπροσδιορίζονται ως κωμικοί, χωρίς να τους νομίζουν για κλόουν.
– Τι είναι αυτό που κατά τη γνώμη σου κάνει το stand up να μην είναι απλά ένα trend, αλλά κάτι που μπορεί να καταστεί διαχρονική ανάγκη;
Νομίζω πως αυτό που το καθιστά τόσο προσιτό είναι αυτή η αμεσότητα στη σχέση μεταξύ κοινού και κωμικού. Προσωπικά αυτή η σχέση με ερεθίζει όλο και περισσότερο, ειδικά όσο το κοινό όλο και περισσότερο καταναλώνει μέσω οθόνης ή στο θέατρο η αμεσότητα της σχέσης που περιγράφω χάνεται σε ένα λαβύρινθο υστερο-ποστ-μέτα-μοντερνισμού.
Ειδικά σε συνδυασμό με τη συνύπαρξη πολλών θεατών σε ένα μέρος που υπάρχει μια διάχυτη αίσθηση αλληλόδρασης, σ’ ένα ζωντανό, παλλόμενο δρώμενο, νομίζω πως μια παράσταση σταντ-απ μας επαναφέρει σε μια αίσθηση της πρωτογενούς επαφής. Ας αφήσω τους βερμπαλισμούς όμως και ας πω το προφανές: ποιος δεν θέλει να γελά και να γελά ανάμεσα σε κόσμο;
– Σε συγκεκριμένες εκδοχές του, έχω την αίσθηση πως το stand up μπορεί να γίνει ηθικοπλαστικό, να αποκτήσει μια αριστοφανική διάσταση. Εσύ ως κωμικός παίρνεις τέτοιο feedback από το κοινό;
Φυσικά! Έχω στα εισερχόμενά μου μηνύματα τόσο «μπράβο, καλά τους τα είπες!», όσο και «κάποια πράγματα δεν είναι για να τα διακωμωδείς». Αυτό είναι φυσικό και αναμενόμενο, ούτε ακρόαση κάνω στο κοινό για να έχω κάτω ομοϊδεάτες, ούτε και θα το ήθελα. Δεν θα λάβω υπόψη μου πλέον «τι θέλει το κοινό», το κοινό μπορεί να μην ήξερε καν πως ήθελε κάτι μέχρι να του προσφερθεί. Δεν προσπαθώ να δημιουργήσω ή να μαντέψω τις επόμενες τάσεις, προσπαθώ όμως να καταπιάνομαι με όσα με απασχολούν, λαμβάνοντας υπόψη την τέχνη που θα τα επικοινωνήσω και τους στόχους που θέτει η ίδια.
– Παλιά τα παιδιά έλεγαν πως όταν μεγαλώσουν θέλουν να γίνουν αστροναύτες ή απλώς πλούσιοι. Τώρα υπάρχουν πολλά που μέσω της τριβής με κωμικούς, λένε πως θέλουν να γίνουν κωμικοί. Σίγουρα δεν θα γίνουν πλούσιοι, ίσως ούτε και αστροναύτες, εκτός κι αν κάτσει κανένα stand up σε εξωγήινους στην Ανδρομέδα. Πώς λαμβάνεις όλη αυτή την αγάπη της νέας γενιάς για την κωμωδία αυτού του στυλ;
Χίλιες φορές να λένε πως θα γίνουν κωμικοί, παρά ινφλουένσερ! Και πάλι, χαίρομαι που μπορώ να σου απαντήσω αυτό το ερώτημα έχοντας δει αρκετό κόσμο στα τόσα χρόνια να ξεκινά το σταντ-απ. Κάποιοι το συνέχισαν, κάποιοι το άφησαν, κάποιους τους άφησε αυτό, οπότε ξέρω πως η σκηνή είναι το καλύτερο κόσκινο και πως θα πληγώσει όσους δεν την αγαπούν πραγματικά, ενώ θα ανταμείψει όσους τη σέβονται και τη διεκδικούν συνεχώς. Τι θέλω να πω; Τα καμάκια του σταντ-απ θα φάνε τη χυλόπιτά τους!
– Μιας και τ΄αναφέραμε, υποθέτω πως θα πέρασες αρκετές φάσεις που το stand up δεν ήταν προσοδοφόρο, ούτε καν για την απλή επιβίωση. Στη σημερινή εποχή το stand up προσφέρει καλές οικονομικές απολαβές;
Ποτέ δεν με θυμάμαι να βιοπορίζομαι αποκλειστικά από το σταντ-απ, όμως είναι η δουλειά που έχω κάνει για περισσότερο χρόνο συνεχόμενα. Όταν πρωτοξεκίνησα, το σταντ-απ ήταν ένα χαρτζιλίκι, πλέον αποτελεί μέρος των συνολικών απολαβών μου.
Πάντα έκανα και άλλες δουλειές παράλληλα με το σταντ-απ, από υπάλληλος σε τουριστικό γραφείο και επιμελητής κειμένων για καταλόγους κινηματογραφικών φεστιβάλ, μέχρι μεταφραστής υποτίτλων και ηθοποιός σε παραστάσεις παιδικού θεάτρου. Υποθέτω πως υπάρχουν πλέον κωμικοί που βιοπορίζονται αποκλειστικά από το σταντ-απ, αλλά και πάλι όχι από τις παραστάσεις που κάνουν και μόνο, αλλά και από παράλληλες ενασχολήσεις που άπτονται του είδους.
– Έφτασες ποτέ σε σημείο ματαίωσης; Να πεις μέσα σου «δεν τσουλάει το πράμα άλλο» και να το παρατήσεις;
Ναι, και το παράτησα για κάμποσο καιρό.
– Μέσα από το φίλτρο της έντονης δημοφιλίας το κοινό των κωμικών γίνεται νομίζω και πολύ πιο απαιτητικό μαζί του στον βαθμό της πίεσης για νέα κείμενα, παραστάσεις κτλ. Είναι αυτό ένα καλλιτεχνικό βάρος που κουβαλάτε πλέον;
Υπάρχει μερίδα του κοινού που ζητά νέα κείμενα, υπάρχει και μερίδα του κοινού που ζητά αυτά που γνωρίζει! Για κάθε ενθουσιώδες «ρε συ, αυτό δεν το είχες ξαναπεί!» υπάρχει και ένα «ρε συ, γιατί δεν είπες το άλλο;». Το καλλιτεχνικό βάρος που προσωπικά κουβαλάω είναι αν μπορώ αυτά που έχω σκεφτεί και θέλω να εκφράσω, καταφέρνω να γίνουν πετυχημένα στο πλαίσιο που έχω επιλέξει να το κάνω. Αν είναι στο σταντ-απ, για παράδειγμα, αν θα πω αυτό που θέλω με τρόπο που θα βγάλει γέλιο.
– Διαβάζω στο βιογραφικό σου για οπερέτες, για κρατικές ορχήστρες. Πώς συνδέονται αυτά με το stand up;
Επίσης για λιμπρέτα, σκηνοθεσίες, μεταγλωττίσεις, μην το διαβάζει πλάγια! Συνδέονται μέσω εμού: γραμμή μουσικό θέατρο, στάση Δημήτρης Δημόπουλος, ανταπόκριση με γραμμή σταντ-απ! Το μουσικό θέατρο είναι το άλλο μεγάλο κομμάτι της ζωής μου, και είμαι πολύ τυχερός που μπορώ να έχω δημιουργήσει σε τόσο διαφορετικά πεδία καλλιτεχνικής δράσης.
Και ενώ θα έπρεπε να με διχάζουν, με κρατούν σε ισορροπία: είμαι στη μέση μιας παραγωγής με χορωδίες, μονωδούς, ορχήστρες και όλα τα παρελκόμενα μιας μεγάλης παραγωγής, τσουπ, πετάγομαι στη μοναξιά του σταντ-απ. Αρχίζει να νιώθω μόνος, τσουπ,, πετάγομαι λίγο στην πολυκοσμία. Πάντοτε όμως, με ό,τι και αν έχω καταπιαστεί, πάντα υπήρχε μια διάθεση σκωπτική και σατιρική.
– Ποιο θα έλεγες ότι ήταν το στοιχείο που σε έσπρωξε στην κωμική πλευρά του σύμπαντος κι όχι στο δράμα;
Μπορεί και να γεννήθηκα στην κωμική πλευρά του σύμπαντος και να φοβάμαι να περάσω στην άλλη πλευρά, μπορεί να είμαι ένα τοπικιστής της κωμωδίας… Νομίζω πως αυτό που με κρατά στη δώθε πλευρά του σύμπαντος, είναι πως η κωμωδία σου επιτρέπει να παρατηρείς και να κρίνεις, ενώ στην κείθε πλευρά βυθίζεσαι και βιώνεις τα πάντα στο έπακρο, τρομάζω και μόνο που το σκέφτομαι!
– Η παρουσία σου πάνω σε μια σκηνή, με τα φώτα να σε χτυπούν, είναι μια διαδικασία εσωτερική και προσωπική ή μια διαδικασία εξωτερίκευσης και μοιράσματος; Για να το θέσω καλύτερα και λιγότερο ρητορικά. Είναι χαρά που μοιράζεσαι τη δημιουργία σου ή ανάγκη έκφρασης;
Είναι και τα δύο. Παίζω την «καφρόκρεμα» δύο χρόνια τώρα, το κομμάτι της δημιουργίας και της ανάγκης για έκφραση έχει σε μεγάλο βαθμό καλυφθεί, αν και κάθε παράσταση είναι μια ευκαιρία επαναδιαπραγμάτευσης του κειμένου και της παρουσίασής του. Τώρα αυτό που μένει είναι η χαρά της επικοινωνίας με το κοινό, της μοιρασιάς και της σχέσης μου δημιουργείται για όσοι ώρα είμαστε στον ίδιο χώρο. Αυτό μου αρέσει περισσότερο απ’ όλα, που βγήκαμε από τα σπίτια μας και για μιάμιση ώρα θα είμαστε σε ένα χώρο για να φτιάξουμε μια συντροφιά που θα διαλυθεί με το τέλος της παράστασης.
* ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Παραστάσεις: Από 16/10 για δέκα παραστάσεις κάθε Τετάρτη στις 21:15
Γενική είσοδος: 10 €
Προπώληση: 8 € (ως και την προηγούμενη μέρα κάθε παράστασης)
Σημεία προπώλησης: viva.gr, Seven Spots, Reload, Wind, Βιβλιοπωλεία Ευριπίδης, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, athinorama.gr, viva Kiosk Σύνταγμα, Yoleni’s
Διάρκεια παράστασης: 90’
Χώρος: Θέατρο Σταθμός, Βίκτωρος Ουγκώ 55, Αθήνα (Μετρό Μεταξουργείο) 2105230267
Τσέκαρε αναλυτικότερα στο stathmostheatro.gr.