Οι δύο πιο διάσημοι σκακιστές στην ιστορία είναι ο Μπόμπι Φίσερ και ο Γκάρι Κασπάροφ. Ο πρώτος γιατί εκθρόνισε τους Σοβιετικούς με απόλυτα εμφατικό και… μοναχικό τρόπο (ουσιαστικά χωρίς καμία προπονητική βοήθεια), ο δεύτερος γιατί κυριάρχησε στο παγκόσμιο σκάκι για δύο ολόκληρες δεκαετίες.
Στα 22 χρόνια του ο Κασπάροφ έγινε ο νεαρότερος παγκόσμιος πρωταθλητής στην ιστορία (1985) και διατήρησε τον τίτλο του έως το 2000, οπότε και ηττήθηκε από το απόλυτο outsider σε εκείνο τον τελικό, Βλαντιμίρ Κράμνικ. Από το 1984 όμως έως και το 2005, που αποσύρθηκε, ήταν το Νο.1 της παγκόσμιας κατάταξης βάσει της αξιολόγησης Elo, ταυτόχρονα και το αδιαφιλονίκητο Νο. 1 στις συνειδήσεις όλων των φίλων του σκακιού. Έγινε ο πρώτος παίκτης στην ιστορία που ξεπέρασε τους 2.800 βαθμούς, φτάνοντας μάλιστα το φαινομενικό νούμερο των 2851 το 1999 (πριν από αυτόν ρεκόρ ήταν οι 2785 του Φίσερ). Ήταν πρακτικά ανίκητος για περίπου 20 χρόνια, έχοντας σταθερά 2830+, όταν ελάχιστοι παίκτες είχαν περάσει τα 2700. Το πιο ασύλληπτο επίτευγμα του είναι όμως οι 15 διαδοχικές νίκες σε πανίσχυρα, διεθνή τουρνουά από το 1981 έως το 1990, ακόμα δηλαδή και πριν κατακτήσει τον παγκόσμιο τίτλο, ένα σερί που ξεκίνησε πριν καν κλείσει τα 20 χρόνια του.
Για όλους αυτούς τους λόγους ο μεγαλοφυής Ρώσος θεωρείται ο GOAT του παιχνιδιού. Υπάρχει όμως σοβαρή πιθανότητα να απεμπολήσει αυτόν τον «τίτλο» σε λίγα χρόνια από τώρα. Πιθανόν να είχε ψυχανεμιστεί ποιος θα απειλούσε να του τον «κλέψει», όταν έχοντας το status του κορυφαίου στον κόσμο κόντεψε για πρώτη (και τελευταία) φορά στην καριέρα του να ηττηθεί από έναν 13χρονο…
Συνέβη το Μάρτιο του 2004 σε διεθνές τουρνουά ράπιντ (γρήγορου σκακιού) στο Ρέικιαβικ. Ο Κασπάροφ οπωσδήποτε γνώριζε τον μπόμπιρα που είχε απέναντί του, παρότι τους χώριζαν 25 χρόνια ζωής και 699… νούμερα στην παγκόσμια κατάταξη. Ο Μάγκνους Κάρλσεν ήταν ήδη ένα παγκόσμιο σκακιστικό φαινόμενο, του απέμενε μόνο μία νόρμα για να κατακτήσει στα 13 του τον τίτλο του γκραν μετρ (συνέβη ένα μήνα μετά) και το Elo του ήταν το απίθανο για την ηλικία 2484.
Ο κάθε αντίπαλος είχε μια ώρα στη διάθεση του για την παρτίδα. Το format ήταν διπλοί αγώνες νοκ-άουτ (back to back) και ο Κάρλσεν κληρώθηκε να παίξει την πρώτη παρτίδα με τα λευκά. Όταν ο διαιτητής πάτησε τα ρολόγια για την έναρξη των αγώνων, ο μόνος που έλειπε από τη θέση του ήταν ο Κασπάροφ. Ο μικρός Μάγκνους έπαιξε την πρώτη κίνηση του και περίμενε να έρθει ο αντίπαλός του. «Ανυπομονούσα να έρθει και προσπαθούσα να μείνω ήρεμος. Δεν ξέρω αν με είχε υποτιμήσει, αλλά συμβαίνει οι κορυφαίοι να αργούν καμιά φορά σε αγώνες τουρνουά», έχει δηλώσει σχετικά.
Όταν εμφανίστηκε ο Κασπάροφ, άρχισε να παίζει βιαστικά το άνοιγμα και γρήγορα βρέθηκε προ εκπλήξεως, υποχρεωμένος να… επιβραδύνει. Ο Κάρλσεν με μαεστρικό τρόπο τον στρίμωξε από τη αρχή, απέκτησε πλεονέκτημα πιονιού και αν είχε σκεφτεί λίγο λιγότερο θα είχε πιθανότατα νικήσει. Ένα στρατηγικό λάθος στην 31η κίνηση υπό την πίεση του χρόνου (στο δικό του ρολόι είχαν απομείνει 3’:32’’, ενώ στου Κασπάροφ 11.50”) επέτρεψε στον Γκάρι να τη γλιτώσει με… μώλωπες, παίρνοντας την ισοπαλία.
Στην επόμενη παρτίδα ο Κασπάροφ νίκησε με τα λευκά και προκρίθηκε, ωστόσο ήταν η πρώτη που θα γινόταν σύμβολο μιας συνθήκης παράδοσης – παραλαβής στο παγκόσμιο σκάκι. Προϊόντος του χρόνου ο Κάρλσεν έφτασε και ξεπέρασε τον κορυφαίο της ιστορίας. Έστω κι αν… χρειάστηκε να τον απολύσει!
Στα 15 χρόνια του Κάρλσεν έγινε πρωταθλητής Νορβηγίας και στα 18 ξεπέρασε το φράγμα των 2.800 βαθμών νωρίτερα από κάθε άλλον στην ιστορία. Έγινε το Νο.1 της παγκόσμιας κατάταξης στα 19, επίσης νωρίτερα από οποιονδήποτε άλλο και στα 23 του (2013) κατέκτησε τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή. Όταν τα κατάφερε είχε σπάσει ήδη το ρεκόρ του Κασπάροφ, φτάνοντας τον Ιανουάριο του ’13 στους 2861 βαθμούς αξιολόγησης (+10 από τον Γκάρι), επίδοση που αργότερα έφτασε στο… αστρονομικό 2881. Για να καταφέρεις κάτι τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεις διαρκώς (και να κερδίζεις) τους καλύτερους.
Έχει υπερασπιστεί τέσσερις φορές τον παγκόσμιο τίτλο του, την τελευταία μόλις αυτή την εβδομάδα, καθώς στους τελικούς του παγκόσμιου πρωταθλήματος που ξεκίνησαν στις 24 Νοεμβρίου στο Ντουμπάι συνέτριψε τον Ρώσο διεκδικητή Ίαν Νεπομνιάχτσι με 7,5-3,5.
Ίσως και ο Κασπάροφ να έβαλε ένα λιθαράκι στο απόλυτα κυριαρχικό προφίλ του Νορβηγού, καθώς χρημάτισε για ένα φεγγάρι προσωπικός σύμβουλός του.. To Νοέμβριο του 2009, όταν ο Κάρλσεν ήταν στο Νο. 2 της παγκόσμιας κατάταξης, ανακοινώθηκε ότι νέος προπονητής του θα είναι ο Κασπάροφ. Η συνεργασία κράτησε όμως πέντε μήνες και ολοκληρώθηκε το Μάρτιο του ’10, για λόγους που ποτέ καμία από τις δύο πλευρές δεν ανακοίνωσε. Προφανώς δεν ταίριαξαν τα χνώτα τους – πρόκειται άλλωστε για δύο ανυπέρβλητα «εγώ» με τελείως διαφορετικό ταμπεραμέντο. Θα μπορούσε άλλωστε να «δουλέψει» η συνύπαρξη των δύο κορυφαίων όλων των εποχών σε ατομικό «σπορ»; Είναι κάτι που δεν είχε συμβεί ποτέ έως τότε και πιθανό να μην συμβεί ποτέ ξανά. Αυτό που διέρρευσε ήταν ότι ο Μάγκνους έκρινε ότι η προπονητική τακτική του Κασπάροφ ήταν πολύ σκληρή. Ήθελε απλώς να παίζει και να διασκεδάζει, όχι να μελετά κάθε μέρα!
Και πράγματι, μολονότι για τον ορισμό του αυτοδημιούργητου «superhuman», το lifestyle του Κάρσλεν δεν συνάδει με το πρότυπο του workaholic καριερίστα που θα θυσιάσει τα πάντα για τη δόξα, κάνοντας τα 64 ασπρόμαυρα τετράγωνα δεύτερη φύση του. Ο Νορβηγός είναι 200 μέρες στο «δρόμο», για προετοιμασία και αγώνες και σίγουρα σε αυτή την περίοδο το πρόγραμμα του είναι ιδιαίτερα φορτωμένο. Τις υπόλοιπες 165 όμως έχει δηλώσει ότι ασχολείται με το σκάκι περίπου μία ώρα την ημέρα! Χρόνος ελάχιστος για κάποιον που έχει τρυπήσει το «Έβερεστ» στο είδος του και είναι αδιάλειπτα για μία 10ετια (2011-2021) το αδιαμφισβήτητο Νο.1 της παγκόσμιας κατάταξης. Κάποιοι μάλιστα τον χαρακτηρίζουν… τεμπέλη ακριβώς λόγω των πολλών free ωρών που αφήνει στο πρόγραμμά του και του γεγονότος ότι δεν έχει εργαστεί ποτέ. Βέβαια το δεύτερο είναι αρκετά σχετικό, οι ώρες που έχει ήδη αφιερώσει εδώ και 25 χρόνια στο σκάκι φτάνουν για 5 συντάξεις ενός μέσου δημόσιου υπαλλήλου. Για το δε πρώτο, το μόνο που θα μπορούσε να πει ακόμα και το πιο εργατικό… μυρμήγκι είναι «μαγκιά» του.
Κάποιοι πιστεύουν ότι το 2900 είναι ένα φράγμα που είναι αδύνατο να ξεπεραστεί από οποιονδήποτε. Κάποιοι άλλοι ότι απλώς ο Κάρλσεν δεν ενδιαφέρεται να το κάνει…
Για τη συνεργασία του με τον Κασπάροφ, ο Νορβηγός έχει δηλώσει ότι, παρότι βραχύβια, τον βοήθησε πολύ να κατανοεί καλύτερα πολύπλοκες θέσεις και υπό στρατηγικό πρίσμα να βλέπει πιο μπροστά απ’ όσο έφτανε το βλέμμα του. Ερωτηθείς πριν από τους φετινούς τελικούς αν σε περίπτωση που διατηρούσε ξανά το στέμμα του θα έπρεπε να αναγνωρίζεται ως ο κορυφαίος όλων των εποχών, επιβεβαίωσε το προφίλ ενός χαλαρού τύπου, που δεν έχει… ζοριστεί ιδιαίτερα για να φτάσει σε μια κατάσταση ευθείας αντιπαράθεσης με τον GOAT.
«Ο Γκάρι κυριάρχησε για 20 χρόνια στο παιχνίδι. Ακόμα και αν κερδίσω το πρωτάθλημα, έχω μεγάλη απόσταση να διανύσω για να φτάσω το δικό του πήχη.
Αλλά ακόμα και αν δεν τα καταφέρω, δεν πρόκειται να χάσω ώρα από τον ύπνο μου…»