Ναι, δεν τρελαίνεσαι με τα ατομικά σπορ. Στο ζύγι το ομαδικό υπερέχει σε χάρη και σε επίπεδο θεάματος είναι σα να συγκρίνεις τη μέρα με τη νύχτα. Ο κορυφαίος όλων των εποχών στη συνείδηση σου πρέπει απαραιτήτως να έχει δεσμούς λατρείας με μια μπάλα, τεχνικά να μοιάζει καλλιτέχνης και να ξεχωρίζει εκτυφλωτικά μέσα απ’ το σύνολο.
Πιθανόν να έκανες μια εξαίρεση για τον Ρότζερ Φέντερερ, που συνδυάζει μπαλάκι, θέαμα, απαράμιλλη χάρη και διάρκεια όσο λίγοι. Ή για τον Μοχάμεντ Άλι, που ξεμπρόστιασε ένα ολόκληρο αδιασάλευτο σύστημα και μολονότι έκπτωτος πρωταθλητής επέστρεψε ως τιμωρός για να τους τρίψει άλλους δύο παγκόσμιους τίτλους στα μούτρα. Άντε και για τον Αϊρτον Σένα, αν ήσουν απ’ αυτούς που σου είχε πάρει τα μυαλά την περίοδο που πρωτοχάιδεψες το τιμόνι.
Ακόμα όμως και αν έχεις όλη την καλή διάθεση να «ψηλώσεις» τον Φέντερερ, τον Άλι, τον Σένα, τον Γιουσέιν Μπολτ, ή τη Σερένα Γουίλιαμς είναι αρκετό για να «προδώσεις» τα ιερά τέρατα των οικείων σου ομαδικών σπορ; Είναι δυνατόν να βάλεις κάποιον εξ’ αυτών πάνω από τον Μάικλ Τζόρνταν, τον Ντιέγκο Μαραντόνα ή τον τρίτο επιλαχόντα του πλειοψηφικού ρεύματος Λίονελ Μέσι;
Η κουβέντα είναι απλώς φιλολογική, για να διαγράψουμε παρέα όλα τα ονόματα που αναφέρθηκαν. Και να καταλήξουμε στο αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα. Δεν θέλω να σε απογοητεύσω, αλλά ο κορυφαίος όλων των εποχών προέρχεται από ένα εξαιρετικά άχαρο ατομικό αγώνισμα.
Δεν μπορεί να είναι άλλος απ’ αυτόν που κατέκτησε 61 μετάλλια σε Ολυμπιακούς Αγώνες και Παγκόσμια Πρωταθλήματα, τα 49 εκ των οποίων χρυσά. Δεν μπορεί να είναι άλλος απ’ αυτόν που έχει καταρρίψει 39 φορές παγκόσμιο ρεκόρ και κατέκτησε οχτώ χρυσά μετάλλια σε μία και μόνο Ολυμπιάδα.
Δεν μπορεί να είναι άλλος απ’ αυτόν που έχοντας ανακοινώσει το τέλος της καριέρας του μπήκε, γονατισμένος απ’ την κατάθλιψη, σε κλινική αποκατάστασης, μόνο και μόνο για να επιστρέψει στους Ολυμπιακούς του Ρίο και να σπάσει ένα ρεκόρ διάρκειας δύο… χιλιετηρίδων.
Ο Μάικλ Φελπς είναι μια κατηγορία μόνος του. Ένα φαινόμενο ακόμα και για τον κόσμο των υπεραθλητών. Ο άνθρωπος που διεκδικεί περισσότερο απ’ όποιονδήποτε άλλο στην ιστορία των σπορ τον τίτλο του «ανίκητου». Αυτός που έκανε τον τεράστιο Ίαν Θορπ να μοιάζει μειράκιο. Η ήττα του, η αποτυχία του ήταν ένα ασημένιο μετάλλιο σε Ολυμπιακούς ή Παγκόσμιο πρωτάθλημα. Μαζί και είδηση για τον Τύπο.
Μετά το Πεκίνο και την κατάρριψη του δικού του ρεκόρ των εφτά χρυσών σε μια Ολυμπιάδα, ο μυθικός Μαρκ Σπιτς έκανε την εξής υπόθεση: «Επικό! Αυτός ο τύπος δεν είναι μόνο ο καλύτερος κολυμβητής και Ολυμπιονίκης όλων των εποχών, είναι ίσως και ο καλύτερος αθλητής όλων των εποχών». Το «ίσως» είχε τότε τη σημασία του, ύστερα όμως από 9 ακόμη χρυσά μετάλλια (12 συνολικά) στους Ολυμπιακούς του ’12 και του ’16, μοιάζει εντελώς περιττό!
Από το 2001, οπότε σε ηλικία 15 ετών και εννέα μηνών έγινε ο νεαρότερος κολυμβητής της ιστορίας που σπάει παγκόσμιο ρεκόρ, έως και το 2016 ο Φελπς διέλυσε τον ανταγωνισμό. Προκειμένου να εξηγηθεί το φαινόμενο, πολλά ειπώθηκαν για την υπεροχή της σωματοδομής του.
Παραδόξως, το κάτω μέρος του σώματος του δεν είναι ταιριαστό με το μεγάλο ύψος του για κολυμβητή (1,93). Εχει κοντά πόδια, μεγάλο κορμό και πολύ μακριά χέρια (με άνοιγμα 2,03), συνδυασμός που τον βοηθά να μειώνει την αντίσταση έναντι του νερού.
Επίσης έχει αφύσικα μεγάλες παλάμες οι οποίες είναι πρακτικές για «κωπηλασία», ενώ οι αστράγαλοι του είναι τόσο ευλύγιστοι που μπορούν να εκταθούν όπως ενός χορευτή μπαλέτου.
Κουνώντας τις σαν πτερύγια ψαριού εξασφαλίζει ισχυρότερη ώθηση μέσα στο νερό. Αυτά ισχύουν, γράφτηκαν όμως και τερατώδεις υπερβολές στις οποίες του αποδίδονται ακραίες ιδιότητες, όπως ο μύθος ότι έχει διπλάσια χωρητικότητα πνευμόνων από αυτή ενός μέσου ανθρώπου.
Αυτό όμως που θα μείνει ανεξήγητο στην περίπτωση του Μάικλ Φελπς και τον κατατάσσει στην κορυφή του πάνθεον είναι η σχεδόν υπερφυσική θέληση και αφοσίωση του. Το πάντα χαμογελαστό παιδί, τόσο στην πισίνα, όσο και στο βάθρο (ακόμη και ως δεύτερος), χρειάστηκε να παλέψει σκληρά με τους προσωπικούς δαίμονές του.
Συνελήφθη δύο φορές να οδηγεί μεθυσμένος, έχοντας παραβιάσει το όριο ταχύτητας. Τη δεύτερη (2014) και υπό την επήρεια ουσιών. Τιμωρήθηκε με τρεις και έξι μήνες αποκλεισμό αντίστοιχα από την αμερικάνικη ομοσπονδία κολύμβησης.
Η ντροπή ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν το 2009 έκανε το γύρο του διαδικτύου μια φωτογραφία όπου χρησιμοποιούσε ένα bong για να καπνίσει μαριχουάνα. Η «Kellogg’s» έριξε λάδι στη φωτιά, διακόπτοντας τη συνεργασία μαζί του.
Μετά τους Ολυμπιακούς του Λονδίνου, όπου δεν πήγε ιδιαίτερα καλά, παίρνοντας μόνο… τέσσερα χρυσά, ήταν άλλος άνθρωπος. Το 2014 παραδέχτηκε την εξάρτηση του από το αλκοόλ, κάνοντας παράλληλα λόγω για «κατάθλιψη».
«Δεν ήξερε τι να κάνει με τη ζωή του. Ένιωθε πως είναι σε αδιέξοδο. Mια ημέρα του είπα “έχεις περισσότερα χρήματα από αυτά που θα χρειαστείς στη ζωή σου, άλλαξες ένα ολόκληρο σπορ, έχεις ελεύθερο χρόνο και παρ’ όλα αυτά είσαι ο πιο δυστυχισμένος άνθρωπος που ξέρω. Τι σου έχει συμβεί;”», δήλωνε τότε ο προπονητής του, Μπόμπ Μπόουμαν.
Τον Αύγουστο του 2014 χαρακτήρισε την εμφάνιση του αθλητή του «τραγική», όταν ηττήθηκε επί αμερικανικού εδάφους για πρώτη φορά ύστερα από μια δεκαετία στα 100 μ. πεταλούδας. «Είμαι κάποιος που δεν του αρέσει να χάνει. Αυτό τον αγώνα δεν θα τον ξεχάσω ολόκληρη τη χρονιά», είπε ο Φελπς, που μετά το Λονδίνο είχε πάρει σταδιακά 13 κιλά!
Από το 2008 ένιωθε ότι δεν έκανε κάτι που τον γέμιζε, με συνέπεια να χάνει πολλές προπονήσεις. «Το σκέφτηκα πολύ και κατέληξα στο ότι μετά το 2008 ήμουν “άδειος”. Πνευματικά, είχα “τελειώσει”. Δεν ήθελα να κάνω άλλο αυτό που έκανα, αλλά ήξερα πως δεν μπορώ να σταματήσω. Οπότε, πίεσα τον εαυτό μου να κάνει κάτι που πραγματικά δεν ήθελε να κάνει. Για τέσσερα χρόνια έχανα τουλάχιστον δυο προπονήσεις κάθε εβδομάδα. Γιατί; Δεν ήθελα να πάω. Δεν ένιωθα ότι ήταν κάτι που ήθελα να κάνω. Έλεγα “γ… το, θα κοιμηθώ. Συνήθως, έχανα τις Παρασκευές για να κάνω τριήμερο”».
Λίγο προτού χρειαστεί ιατρική βοήθεια, διέτρεχε κίνδυνο ακόμα και η ίδια του η ζωή. Οι δημοσιογράφοι είχαν κατασκηνώσει έξω από το σπίτι του με τις ελπίδες ότι θα τραβήξουν μια φωτογραφία του. «Δεν πήγαινα πουθενά. Ήμουν πραγματικά σε ένα σκοτεινό μέρος. Δεν ήθελα να ζήσω άλλο». Η ομάδα υποστήριξης που δημιουργήθηκε αυτόκλητα, ήταν που τον έπεισε να μπει σε κέντρο αποτοξίνωσης.
Αίφνης βρήκε μια νέα πρόκληση. «Είπα, θα τα καταφέρεις. Θα μείνεις εδώ 45 ημέρες και ας δούμε τι μπορείς να κερδίσεις”. Είχα αρχίσει να “σκαλίζω” πολλές από τις πληγές μου, πράγματα που δεν ήθελα να δω. Για χρόνια αντιμετώπιζα τον εαυτό μου ως αθλητή, αλλά όχι ως άνθρωπο. Στο κέντρο πήγαινα σε συναντήσεις με άγνωστους και όλοι ήξεραν ποιος είμαι και με σέβονταν όχι για τα επιτεύγματα μου, αλλά ως άνθρωπο. Αυτό ήταν κάτι διαφορετικό. Ένα συναίσθημα που μου άρεσε όλο και περισσότερο, που με έκανε να νιώθω ευτυχισμένος».
Αφού νίκησε και την αυτοκαταστροφική πλευρά του χαρακτήρα του, ξεκίνησε σιγά-σιγά την προετοιμασία του με βάρη και απλωτές στην μικρή πισίνα του κέντρου. Βγήκε από εκεί αποφασισμένος για το μεγάλο come back, στο Ρίο.
Τον Αύγουστο του 2015, όταν οι περισσότεροι κολυμβητές ήταν στο Παγκόσμιο του Καζάν εκείνος τελούσε υπό τιμωρία. Πήγε στο εθνικό πρωτάθλημα του Σαν Αντόνιο και έκανε την πιο γρήγορη κούρσα στα 200μ. πεταλούδα μετά το παγκόσμιο ρεκόρ του 2009. Μια μέρα αργότερα έκανε προσωπικό ρεκόρ εξαετίας στα 100μ. πεταλούδα. Αυτό ήταν: ο θρύλος είχε επιστρέψει.
«Το λίπος του σώματος μου έχει μειωθεί σημαντικά. Για την ακρίβεια είμαι πιο αδύνατος από ποτέ. Δούλεψα σκληρά, ξεκουραζόμουν όσο έπρεπε, φρόντισα τον εαυτό μου και εύλογα ήλθαν τα αποτελέσματα», είπε λίγο πριν τους Αγώνες του Ρίο ο αθλητής που ενόψει Πεκίνου κολυμπούσε 50 μίλια την ημέρα.
Στο Ρίο η «βολίδα της Βαλτιμόρης» βούτηξε έξι φορές στο νερό και κατέκτησε 5 χρυσά και ένα ασημένιο. Φτάνοντας τα 13 ατομικά χρυσά (χωρίς τις σκυταλοδρομίες δηλαδή) σε Ολυμπιακούς Αγώνες έσπασε ένα ρεκόρ… 2.168 χρόνων. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, ο Λεωνίδας από τη Ρόδο είχε κατακτήσει 12 χρυσά σε αγωνίσματα ταχύτητας και αντοχής σε τέσσερις συναπτούς Αγώνες, από το 164 έως το 152 π.Χ.
Ο Φελπς έφυγε από τη Βραζιλία, γνωρίζοντας ότι αν ήταν… χώρα θα βρισκόταν στην 39η θέση της σχετικής λίστας στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων βάσει χρυσών (23) και στην 59η βάσει του συνόλου (28).
Έχοντας κατακτήσει τα πάντα, με την απουσία κινήτρου πια να λάμπει όσο και τα μετάλλια του, ο Αμερικανός superman έπιασε πάτο, βαδίζοντας στο 30ο έτος της ηλικίας του. Σε ηλικία δηλαδή που ένας κολυμβητής θεωρείται υπέργηρος, ο Μάικλ Φελπς απέδειξε ότι το πνεύμα του ήταν ακόμη πιο ισχυρό και από την (πολυδιαφημισμένη) σάρκα του.
Tο κορμί του και η φυσική του αντοχή στο νερό θα αναλύονται για χρόνια ως μέρος της σπουδής για την τελειότητα των αθλητών. Εκείνο όμως που χρήζει μεγαλύτερης ανάλυσης είναι η ψυχική και πνευματική αντοχή που τον ώθησε να εφευρίσκει διαρκώς νέα κίνητρα, ακόμα και κόντρα στην κατάθλιψη.
Για αυτό, μην ματαιοπονείς αναζητώντας αλλού τον κορυφαίο. Ξέρεις και ξέρω ότι εν αντιθέσει π.χ. με τον Ντιέγκο Μαραντόνα (που στα αριστουργήματά του βρήκε μιμητή τον Λίονελ Μέσι), το καλούπι του Φελπς έχει ήδη σπάσει. Ως το μοναδικό που παραπέμπει σε καλούπι εξωγήινου…