Οι άνθρωποι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Σε αυτούς που ξεκινούν τα κείμενα τους με αυτή την ατάκα και σε αυτούς που δεν το κάνουν. Γι΄αυτό δεν θα ξεκινήσω με αυτόν τον τρόπο. Θα μπω κατευθείαν στο ψητό.
Ο Νίκος Πετράκης είναι ένας από τους πιο παλιούς «ενυδρειάδες» στην Ελλάδα. Ασχολείται με τα ενυδρεία από 15 χρονών, έχει στο παρελθόν του 5-6 ενυδρεία και σήμερα στα 36 του μπορεί να κοιτάζει με περηφάνια όσα έχει καταφέρει. Όχι με κομπορρημοσύνη. Αλλά με περηφάνια. Το πρώτο σε κάνει απωθητικό. Το δεύτερο σου αφήνει το περιθώριο να βοηθάς και τους άλλους για να φτάσουν στο δικό τους όραμα. Γιατί το να έχεις ενυδρείο απαιτεί να διαθέτεις ένα όραμα γι΄αυτό. Όσο μεγάλο ή μικρό κι αν είναι.
«Ακόμα και ένα απλό ενυδρείο που έχει μόνο ψάρια γλυκού νερού έχει τις απαιτήσεις του. Για να μπορέσεις να το στρώσεις χρειάζεται προσπάθεια. Το πιο σημαντικό είναι όταν κοιτάς πίσω. Όταν βλέπεις το ενυδρείο να έχει μπει σε μια ροή. Τότε απολαμβάνεις τους κόπους σου. Στην αρχή εννοείται πως τα χάνεις λίγο. Αν είσαι προσεκτικός όμως, διαβάζεις για κάθε απόφαση που παίρνεις για το ενυδρείο σου και το σκέφτεσαι βήμα βήμα, τότε δύσκολα δεν θα πετύχεις» μου λέει καθώς μένω με το στόμα ανοιχτό με αυτό που έχει δημιουργήσει. Όχι μόνο το ενυδρείο. Αλλά και τις κατασκευές που το μετέτρεψαν σε ένα από τα πιο εξελιγμένα ενυδρεία που υπάρχουν σε οικιακό επίπεδο. Το Sump του έχει τα πάντα.
Sump είναι στην ουσία ένα δεύτερο ενυδρείο στο οποίο όμως δεν βάζεις ψάρια ή κοράλλια. Εκεί μπαίνει όλοςς ο εξοπλισμός, που αφορά την λειτουργία του πάνω ενυδρείου και προσομοιώνουν τις συνθήκες ζωής σε έναν κοραλλιογενή ύφαλο. Αν έχεις ενυδρείο γλυκού νερού θες να θυμίζει σε στοιχεία και κίνηση νερού μια λίμνη ή ένα ποτάμι. Αν έχεις θαλασσινού νερού παίζεις με τους κυματισμούς, δίνοντας μεγάλη ροή στις απαιτήσεις του υφάλου!
Αυτά μου τα ξαναλέει ο Νίκος κι εγώ παρατηρώ τα ψάρια του. Μέσα από την κουβέντα που θα διαβάσεις, μια κουβέντα που έγινε στο σπίτι του, το άντρο του, θα καταλάβεις ότι τα ψάρια δεν είναι το μόνο σημαντικό σε ένα ενυδρείο. Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να προσέχεις.
Ας τα πάρω από την αρχή. Να σου πω πρώτα τι ψάρια θα δεις στο ενυδρείο θαλασσινού νερού που έχει. Θα δεις ένα κοπάδι από ανθίες. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους είναι ότι αν το αρσενικό πεθάνει, το θηλυκό μεταμορφώνεται και γίνεται το αρσενικό της ομάδας. Είναι δηλαδή σαν ερμαφρόδιτα. Θα δεις ένα blue tank και κάμποσα ψάρια-κλόουν. Η Ντόρι, ο Νέμο, ο Μάρβιν και οι άλλοι σα να λέμε. Τις δικές τους ιδιαιτερότητες ίσως τις θυμάσαι από τις ταινίες. Η Ντόρι ανεβαίνει πολύ στην επιφάνεια και παίζει, ενώ είναι από τα ελάχιστα ψάρια που κοιμούνται οριζόντια.
Παρεμβολή σημαντικής πληροφορίας. Η πλειοψηφία των ψαριών κοιμάται με το ένα ημισφαίριο σε ύπνο, και με το άλλο μέρος του εγκεφάλου σε μια κατάσταση υπολειτουργίας, αλλά επαγρύπνησης.
Όσον αφορά στους κλόουν, οι μαύροι και πορτοκαλί κλόουν που διαθέτει χοστάρουν τις ανεμώνες, βγαίνουν όντως τρεις φορές από την ανεμώνη τους για να τσεκάρουν αν υπάρχει κίνδυνος και είναι πολύ προσεκτικά. Μάλιστα, ένας από τους κλόουν του, ένα θηλυκό, μάλλον είναι έγκυος.
Πάμε στα επόμενα. Έχει γαρίδα-καθαριστή, τη λεγόμενη Lysmata Debellius που στήνει σταθμούς καθαρισμού στο ενυδρείο και καθαρίζει κάθε νέο στοιχείο που εμφανίζεται. Έχει γαρίδα boxer που είναι πτωματοφάγος. Έχει πεταλούδα που είναι σημαντική για να προστατεύει το ενυδρείο – θα καταλάβεις πιο μετά που το εξηγεί ο Νίκος. Τέλος, έχει μανταρίνο ή αλλιώς δράκαινα.
«Αυτό το ψάρι το βάζεις όταν έχει κλείσει χρόνο το ενυδρείο. Αυτό γιατί τρέφεται με αμφίποδα και κωπήποδα. Το ίδιο ισχύει και για την γαρίδα.»
Η επιλογή των ψαριών που θα βάλεις στο ενυδρείο σου δε μπορεί να γίνει πριν πάρεις πρώτα άλλες αποφάσεις. Ο Νίκος Πετράκης, που αποτελεί έναν από τους διαχειριστές στο AquariumLife, ένα από τα πολυπληθέστερα φόρουμ για ενυδρειάδες, μας μιλάει για όλες αυτές τις απορίες που μπορεί να έχεις.
Ο διαχωρισμός ενυδρείων γλυκού και θαλασσινού νερού αναφέρθηκε. Συνήθως το ξεκίνημα για όλους γίνεται με γλυκό νερό. Στην Ελλάδα είναι και οι περισσότεροι, με ένα ποσοστό κοντά στο 70%. Στο θαλασσινό νερό ισχύουν άλλοι διαχωρισμοί και κανόνες.
«Τα ενυδρεία χωρίζονται σε reef, μεσογειακά και fish only. Υπάρχουν και κάποιες υποκατηγορίες. Στα reef για παράδειγμα υπάρχουν τα SPS και τα LPS. Στην πρώτη κατηγορία τα κοράλλια έχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις. Όχι μόνο σε πολύ ισχυρό φωτιστικό, φτάνοντας την αναλογία κοντά στο vat/litr. Θέλει πολύ δυνατή ροή επίσης. Τα SPS βρίσκονται κατά βάση ψηλά στον ύφαλο. Ψηλά θες και κυματισμό.»
Το τι συμβαίνει στο πάνω μέρος του ενυδρείου εξαρτάται από το τι κάνεις στο κάτω μέρος, το SUmp. Ο Νίκος έχει χτίσει έναν παράδεισο κατασκευών. Έχει βάση υπερχείλισης, skimmer, ριάκτορα καλκ, ριάκτορα ασβεστίου, μπουκάλα διοξειδίου, ριακτορα ζεόλιθου και ριάκτορα ενεργού άνθρακα. Και σίγουρα ξεχνάω κάνα δυο ακόμα.
Ο λόγος που τα έχει όλα αυτά είναι ζήτημα επιλογής. Θα μπορούσε να κρατήσει ένα ενυδρείο και με λιγότερα εξαρτήματα. Όμως αυτό είναι το πάθος. Ψάχνεις για τα πάντα, δοκιμάζεις και παρατηρείς τις συνέπειες της επιλογής σου. Μια επιλογή είναι και η μέθοδος για την συνεχή ανάπτυξη κάθε μορφής ζωής στο ενυδρείο.
«Η προβιοτική μέθοδος είναι μια μέθοδος που λειτουργεί με το τάισμα. Ταΐζεις πολύ ώστε αυτά που θα εναποθέσουν τα ζωντανά σου, σε συνδυασμό με βακτήρια που θα ρίξεις, θα βοηθήσουν τα κοράλλια σου να αναπτυχθούν όπως πρέπει.»
Εδώ ο Νίκος μετράει τα ιχνοστοιχεία του νερού.
Το ότι ο Νίκος διαθέτει όλα αυτά δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα διαθέτεις κι εσύ. Ειδικά αν ξεκινάς. Αν υποθέσουμε ότι θες να παίξεις safe με ένα ενυδρείο μόνο για ψάρια θες τα βασικά. Τι χρειάζεσαι για να διατηρήσεις ένα fish only tank; «Ένα skimmer και έναν ριάκτορα ενεργού άνθρακα και αντιφωσφόρου. Ή αν θες τα τοποθετείς σε ένα τούλι το καθένα και ανά μία βδομάδα να το ανακατεύεις, ενώ μια φορά το μήνα κάνεις αλλαγή του υλικού.»
Όσο ο Νίκος μιλάει, εγώ και ο Γιώργος ακούμε με το ένα αυτί και με το άλλο ακούμε το ενυδρείο. Ο Γιώργος είναι ένας αρχάριος στο κομμάτι και αυτός που μου σύστησε το Νίκο. Βλέποντας το επίτευγμα του παλιού ονειρεύεται το δικό του μέλλον. Κι αυτό δίνει μια ωραία πάσα στο Νίκο για να μας εξηγήσει τι πρέπει να προσέχει κανείς.
«Ο χομπίστας δεν έχει την υπομονή να περιμένει 6-8 μήνες ώστε να γίνει η ωρίμανση του βράχου και να σταθεροποιηθούν οι τιμές του ενυδρείου. Κατά βάση μετράμε pH, KH, μαγνήσιο, ασβέστιο, νιτρικά και φωσφορικά. Κάποιοι που δεν περιμένουν τη φυσιολογική ωρίμανση, αγοράζουν “ζωντανό βράχο”. Εκεί πρέπει να προσέχουν ο βράχος να είναι καθαρός.
Να μην έχει για παράδειγμα απταίζια που είναι μάστιγα για τα ενυδρεία. Είναι στην ουσία μια τοξική ανεμώνη που νεκρώνει ό,τι ακουμπάει. Γι΄αυτό κι έχω, χωρίς να είχα ποτέ πρόβλημα, την πεταλούδα chelmon rostratus που είναι φυσικός θηρευτής της απταίζιας ή την γαρίδα peppermint.»
Όλα τα παραπάνω φαίνονται πολλά. Και είναι. Γι΄αυτό ο Νίκος προσπαθεί με κάθε τρόπο να δώσει απαντήσεις σε απορίες μέσα από το φόρουμ. Αυτή είναι εξάλλου και η φιλοσοφία του φόρουμ.
«Εμείς στο φόρουμ δεν κοιτάμε να έχουμε εμείς το καλύτερο ενυδρείο. Κοιτάμε να έχουμε ένα ενυδρείο όσο καλύτερο γίνεται, αλλά να διαφωτίσουμε και όποιον θέλει να πετύχει το ίδιο. Δεν σταματάει αυτό. Άλλωστε, κάτι που τυχαίνει σε κάποιον δε σημαίνει ότι έχει τύχει και σε μένα. Κι εμείς οι παλιοί μαθαίνουμε από τα προβλήματα και τις απορίες των καινούργιων.»
Αν νιώθεις ακόμα αγχωμένος, τότε αυτό που ακολουθεί είναι από τα πιο σημαντικά. «Το βασικότερο που πρέπει να ξέρει κάποιος στα ενυδρεία είναι ότι τα λάθη γίνονται ακόμα και στους πιο έμπειρους. Όσα κι αν έχεις διαβάσει, πάντοτε μπορεί να γίνει κάτι που θα σε πάει πίσω. Απλώς αν έχεις ενυδρείο γλυκού νερού μπορείς να το επανορθώσεις γρηγορότερα. Στο θαλασσινό είναι πολύ πιο ζόρικο.»
Ποιο είναι το απόσταγμα που πρέπει να κρατήσεις απ΄όλη αυτή την κουβέντα; Πέντε πράγματα που συστήνει ο Νίκος.
«Διάβασμα, υπομονή, σωστό εξοπλισμό, όρεξη και κάποια μικρή άνεση στην τσέπη, γιατί οι εποχές είναι δύσκολες για όλους. Όχι να σου τρέχουν από τα μπατζάκια. Αλλά ένα ενυδρείο έχει τις ανάγκες του. Όχι τρελά λεφτά. Εγώ που έχω δύο ενυδρεία και τόσο εξελιγμένα δίνω λίγα λεφτά το μήνα για τροφές και λοιπά. Όλα βέβαια εξαρτώνται από τις επιλογές σου. Αν βάλεις ας πούμε μονομάχους στο ενυδρείο πας σε άλλο level. Τα περισσότερα λεφτά φεύγουν στην αρχή για να μπεις σε μια σειρά. Άπαξ και μπεις είναι λογικά έξοδα. Τέλος, πρέπει να φιλτράρεις όσα διαβάζεις. Να κάνεις τσεκ με δεύτερη και τρίτη πηγή».
Για περισσότερη «εμβύθιση» μπες στο AquariumLife.