Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι για να κάνεις ένα θρίλερ/horror. Ανάλογα με το πόσο θες να ξεφύγεις από την πεπατημένη και με τις ιδέες που διαθέτεις, μπορείς να κάνεις ένα κοινωνικό θρίλερ, ένα ψυχολογικό θρίλερ, ένα horror όπου το κακό είναι αόρατο κι απλώς σε προδιαθέτει, ένα horror με παιδιά και πολλά άλλα.
Γενικώς οι επιλογές είναι πολλές. Αυτό που κάνει το Velvet Buzzsaw του Netflix ξεφεύγει από κάθε προηγούμενο. Δε μπορείς να το εντάξεις κάπου και να ταιριάξει χωρίς να προεξέχει κάτι. Κι αυτό δεν είναι απαραίτητα ένα κομπλιμέντο ή ένα επιχείρημα παρακίνησης για να το δεις.
Γιατί στο τέλος θα καταλάβεις ότι είναι μια ταινία που αν της αφαιρέσεις τον Τζέικ Γκιλενχάαλ, δεν έχει κάτι άλλο να σου προσφέρει. Ενώ έχει τόσο καλή πρώτη ύλη, το σενάριο δηλαδή, σου αφήνει την αίσθηση ότι δεν το εκμεταλλεύτηκε όσο θα μπορούσε ή όσο της το προσέφερε.
Σε πρώτο άκουσμα το κεντρικό στοιχείο του θρίλερ και εν δυνάμει του horror είναι και πρωτότυπο, και συμβολικά όμορφο, και διαθέτει όλο το βάθος για να γίνει πολύ σκοτεινό. Και το Velvet Buzzsaw είναι όντως μια πολύ έξυπνη αλληγορία. Κι αν την κρίνεις ως τέτοια, ίσως ανέβει το αποτύπωμα της μέσα σου. Αν όμως κριθεί και για το κομμάτι του θρίλερ, είναι αρκετά άτονη.
Για να είμαι ειλικρινής, αυτό που αξίζει πολύ στο Velvet Buzzsaw είναι το φινάλε. Κάτι που ούτως ή άλλως πρέπει να συμβαίνει στις ταινίες. Μόνο που εδώ το φινάλε έχει να αντιμετωπίσει την δυσκολία του να αντέξει κάποιος να φτάσει ως εκεί. 110 λεπτά αφήγησης και μόλις τα 20 μπορούν να κρατηθούν.
Ακόμα κι αν σκεφτείς ότι όλο το προηγούμενο μπορεί να λειτουργεί ως κλιμάκωση για το τέλος, μάλλον λανθασμένα θα οδηγηθείς σε αυτή την εντύπωση. Αυτό που συμβαίνει στο τέλος είναι κάτι που μπορείς να το φανταστείς γνωρίζοντας απλώς την υπόθεση. Άλλωστε, στα horror και θρίλερ αυτής της μορφής, συνήθως έτσι συμβαίνει.
Κι είναι κρίμα να συμβαίνει αυτό σε μια ταινία που έγινε τρομερή προετοιμασία και έφτιαξαν περίπου 1.000 ζωγραφιές για τις ανάγκες του σεναρίου.
Εκείνο που σου κρατάει ψηλά το ενδιαφέρον είναι να δεις τις επιλογές του σκηνοθέτη και του σεναρίου για το πως θα σου δώσει αυτό που αναμένεις. Για το αν θα ξαφνιάσει ουσιαστικά τις προσδοκίες σου. Έστω και με τεχνοτροπίες που τις έχεις δει πολλές φορές.
Στο Velvet Buzzsaw βλέπουμε την εκδίκηση της Τέχνης. Μέσα από τα έργα του Βέτριλ Ντιζ, ενός μέχρι εκείνη τη στιγμή άγνωστου ανθρώπου και με πολύ μυστήριο παρελθόν, η Τέχνη βρίσκει τον τρόπο να τιμωρήσει όσους την καπηλεύονται κι όσους την αντιμετωπίζουν σαν τα παιχνίδια πολιτικής. Με εκβιασμούς, με δωροδοκίες, με στόχο το χρήμα σε κάθε περίπτωση.
Ο Μορφ Βάντεβαλτ είναι ένας κριτικός τέχνης με μια πολύ δημοφιλή στήλη. Μια στήλη που όλοι περιμένουν να διαβάσουν. Μια στήλη που δημιουργεί την αξία και τη μη αξία. Η Ροντόρα είναι υπεύθυνη της μεγαλύτερης γκαλερί.
Η Γκρέτσεν είναι μια αριβίστρια που δούλευε σε μουσείο και κυνηγάει το παραπάνω χρήμα ως σύμβουλος τέχνης για ιδιώτες. Η Ζοζεφίνα είναι μια ανασφαλής γυναίκα που δουλεύει στην γκαλερί της Ροντόρα και λειτουργεί με άκρως υστερικό τρόπο.
Αυτοί οι τέσσερις και μερικοί ακόμα εμπλέκονται σε υλιστικές δοσοληψίες των έργων του Ντιζ και γι΄αυτό στο τέλος βιώνουν και την τιμωρία. Η αλληγορία έγκειται στο ότι τα έργα του Ντιζ δεν σκοτώνουν κανέναν καλλιτέχνη. Δεν επιτίθενται σε κάποιον που δεν τα εκμεταλλεύτηκε για να μεγεθύνει τον τραπεζικό του λογαριασμό.
Όλο αυτό το κόνσεπτ ιντριγκάρει θεωρητικά. Μόνο που στην διάρκεια της ταινίας δεν έχει μια αισθητή παρουσία. Δεν κινείται στη λογική μιας χιονοστιβάδας γεγονότων και απανωτών τιμωριών της Τέχνης προς τους «αμαρτωλούς». Φυλάει όλο το καλό για το φινάλε. Για το φινάλε που βλέπουμε αλλά και για εκείνο που αφήνεται στη φαντασία.
Το κλείσιμο της ταινίας χτίζει ένα φαντασιακό υπόβαθρο το οποίο μπορεί να αυξήσει την αξία του Velvet Buzzsaw. Όχι μόνο γιατί η φαντασία του καθενός μπορεί να ικανοποιήσει τα θέλω του, αλλά και γιατί αυτό που υπονοείται είναι μια πανδημία. Ένα Walking Dead πινάκων ζωγραφικής.
Ποιο είναι το στοιχείο που μοιάζει ως η μοναδική χειρολαβή για να μη σε παρασύρει η σχετική ανία; Η ερμηνεία του Τζέικ Γκιλενχάαλ. Είναι ο μοναδικός που ξεφεύγει από την οριζοντίωση και δίνει μια κάθετη κι ανισόπεδη μορφή στις ερμηνείες του Velvet Buzzsaw.
Αν αυτό σου αρκεί, ίσως φτάσεις ως το τέρμα. Αν όχι, πάτα το skip!