Στα πολύ καλά βιβλία οι τηλεοπτικές τους μεταφορές συνήθως πέφτουν κάτω από τον πήχη. Στα όχι και τόσο καλά ή αξιομνημόνευτα βιβλία οι σειρές τους ανεβάζουν το στάτους. Αυτός είναι ένας γενικός κανόνας που έχει αρκετές εξαιρέσεις. Τόσες που δεν τον κάνει τόσο κανόνα.
Δεν είναι εκεί το θέμα όμως. Το θέμα είναι στο Catch 22. Ναι, είναι πολύ απότομη η μετάβαση και χωρίς να υπάρχει μια συνοχή στον επαγωγικό συλλογισμό, αλλά συνάδει με το ύφος της σειράς. Μιας σειράς που την συζητάμε και την περιμένουμε από πέρσι το καλοκαίρι όταν και επιβεβαιώθηκε πως ο Τζορτζ Κλούνεϊ θα αναλάβει την τηλεοπτική της μεταφορά.
Πάνω από μισό αιώνα μετά την αλληγορική αφήγηση του Τζόζεφ Χέλερ στο διάσημο και best seller μυθιστόρημα Catch 22, έχουμε μια τηλεοπτική αποτύπωση που στέκεται στο ύψος των περιστάσεων και λογίζεται επάξια στις καλύτερες κωμωδίες των τελευταίων ετών. Σίγουρα είναι η καλύτερη σε όσα έχουμε δει στο πρώτο μισό του 2019.
Ναι, είναι μικρό το χρονικό διάστημα και σε άλλες εποχές αυτό που αποδίδει ο τίτλος δεν θα περιποιούσε κάποια τρομερή τιμή. Όμως μιλάμε για το 2019 και μια εποχή που βγαίνει τέτοιος αριθμός σειρών όσες έβγαιναν παλιότερα σε δύο ολόκληρα χρόνια.
Σε αυτή τη μίνι σειρά το σενάριο και η σκηνοθεσία έχουν κεντήσει. Ποτέ άλλοτε μια αφήγηση που προέρχεται από πόλεμο, και δη τον Β’ Παγκόσμιο, δεν έβγαλε τόσο γέλιο. Κι αυτό γιατί δεν ασχολείται με πολεμικές συρράξεις και το πεδίο της μάχης. Ασχολείται με όσα τραγελαφικά συμβαίνουν στο διάστημα από μια πολεμική επιχείρηση στην άλλη. Ιδίως όταν μιλάμε για έναν σχεδόν κερδισμένο πόλεμο.
Είναι αλήθεια πως ο τελευταίος χρόνος του Β’ ΠΠ έμοιαζε παντελώς ανούσιος αφού είχαν κριθεί όλα. Κι όμως τα αμερικανικά τάγματα παρέμεναν στον ιταλικό νότο και αντί να αποστρατεύονται οι στρατιώτες, έβλεπαν τις αποστολές τους να αυξάνονται.
Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, ο Γιοσάριαν, ήταν μόλις 2 αποστολές από το να αφυπηρετήσει. Ξαφνικά ο αξιωματικός αυξάνει τις αποστολές σε 35 από 30. Μόλις τις ξαναφτάνει, πάλι τις αυξάνει κατά 5. Αντιλαμβάνεται ότι δε μπορεί να περιμένει πια πότε θα τελειώσει ο αριθμός, γιατί κάθε φορά πριν το τέλος θα μεγαλώνει. Πρέπει να βρει άλλον τρόπο.
Αυτός είναι να κριθεί τρελός. Ο μόνος τρόπος να κριθεί τρελός είναι να τον κρίνουν ως τέτοιο άλλοι τρελοί ή ο εαυτός του. Αν όμως πάει και πει στον γιατρό ότι θέλει να σταματήσει γιατί είναι τρελός, αυτό τον καθιστά αυτομάτως μη τρελό. Γιατί ποιος τρελός παραδέχεται την τρέλα του κι επίσης ποιος λογικός δεν θα ήθελε να γλυτώσει τη ζωή του από μια μάχη; Αν από την άλλη δεν δήλωνε τρελός, δε θα μπορούσε να του δοθεί και άφεση αποστολών. Φαύλος κύκλος. Αυτό είναι και το catch, η παγίδα. Κάθε παγίδα όμως έχει τις τρύπες της και ο Γιοσάριαν ψάχνει αυτή ακριβώς.
Σε ένα παρανοϊκό σύμπαν όπου κάποιος στρατιώτης λέγεται Μέιτζορ Μέιτζορ Μέιτζορ, αλλά δεν είναι στο αξίωμα major, παρά σμηνίας, και τον προάγουν σε επισμηνία επειδή νόμιζαν ότι είναι το αξίωμα κι όχι το όνομα, όλα μετράνε διαφορετικά.
Μέσα στο βιβλίο ο Χέλερ έχει κάποια πολύ χαρακτηριστικά χωρία που στην ανάγνωση τους βγάζουν το ιδιάζον χιούμορ του συγγραφέα, αλλά και του πολέμου. Αυτό έχει ενσταλαχθεί αυτούσιο στη σειρά του Hulu σε βαθμό που δεν το χορταίνεις. Σε βγάζει κιόλας από το σύνηθες χιούμορ των sitcoms. Είναι κάτι μοναδικό.
Κι είναι ωραίο που λειτουργεί με αυξομειώσεις ή που δεν εξωθείται, αλλά παράγεται συμφυώς. Είναι κάτι που βρίσκεται στη μήτρα της ιστορίας και απλώς βγαίνει με κάθε εξέλιξη της σκηνής και κάθε φράση των ηθοποιών. Κι αυτό το καταλαβαίνει ο θεατής από τα πρώτα επεισόδια.
Δηλαδή δε γίνεται να μην ξεκαρδιστείς όταν βγάζουν στην αναφορά έναν στρατιώτη επειδή λιποθύμισε στην παρέλαση και τον κατηγορούν για διατάραξη της αρμονίας των στρατιωτών. Δε μπορείς να μη γελάσεις που ο κατά λάθος επισμηνίας Μέιτζορ Μέιτζορ Μέιτζορ ζητάει από τον γραμματέα του σμηνία να μην τον ξαναενοχλήσει όταν είναι παρών και να τον ενοχλεί μόνο όταν απουσιάζει.