Με τον τρόπο που διανύει τον χρόνο το Black Mirror από το 2013 που πρωτοκυκλοφόρησε, έχω την αίσθηση ότι σε επίπεδο αρθρογραφίας γυρίζω ξανά στα ίδια και στα ίδια. Όχι με την έννοια της κακής επαναληπτικότητας.
Αλλά με την έννοια ότι η σειρά επανατοποθετεί πολύ πιο συχνά τις ίδιες θεματικές στην κάθε εποχή. Άλλωστε, η έννοια της εποχής αποκτά μια πολύ πιο συμπιεσμένη διάρκεια στο φάσμα του χρόνου σε σχέση με το παρελθόν. Πλέον, η εποχή είναι 1-2 χρόνια κι όχι 10 και 15.
Σε αυτή την αδιανόητη ταχύτητα το Black Mirror δε μπορεί παρά να θέτει ξανά και ξανά ορισμένα ζητήματα. Εξάλλου, πόσα μπορεί να εφεύρει μια σκέψη, όσο θαυματουργή κι αν είναι αυτή, όπως συμβαίνει με τον δημιουργό της σειράς Τσάρλι Μπρούκερ.
Όλα αυτά ισχύουν και για την 5η σεζόν. Όμως υπάρχει ο τελικός προορισμός, υπάρχει και το μέσο για να φτάσεις εκεί. Η κατάληξη είναι πάνω-κάτω γνώριμη στο κοινό της σειράς. Το μέσο είναι αυτό που δημιουργεί πάντοτε τα διαφορετικά συναισθήματα. Αυτή τη φορά, στα 3 επεισόδια της 5ης σεζόν το μέσο δεν φάνηκε να ικανοποιεί τόσο το κοινό.
Ίσως να έφταιξε αυτό που αναφέρει κι ο ίδιος ο Μπρούκερ για ιστορίες σκοτεινές, αλλά στην έκβαση τους πιο ανάλαφρες.
Είναι μια πραγματικότητα ότι δεν υπάρχει κάποιο ζοφερό κι αναπότρεπτο τέλος στα επεισόδια αυτά. Ακόμα και στο δεύτερο, ο θάνατος έρχεται σαν μια ανάγκη για ανάπαυση μιας βασανισμένης ψυχής παρά ως κάτι άσχημο. Αλλά και ως άσχημο να ερχόταν, δεν έπαυε να βάζει μια ολοκληρωτική τελεία.
Αυτό που έκανε το Black Mirror μια τόσο σημαντική κληρονομιά τέχνης και πολιτισμού της εποχής μας, είναι πως στα σκοτάδια του δεν έβαζε ένα εμφανές τέλος. Υπήρχε μια αίσθηση του αέναου στη βάσανο και στον προβληματισμό. Ακόμα και τα δύο αισιόδοξα επεισόδια του, το San Junipero και το Hang The Dj προσέθεσαν μια θαμπάδα στο χαρούμενο φινάλε. Μας έλεγαν ότι η χαρά δεν είναι μια απτή συνθήκη.
Στην 5η σεζόν χάνεται αυτή η αίσθηση. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν αυτή η απώλεια γίνεται για καλό ή αν δημιουργεί ασθμαίνουσα εικόνα για το παρόν και το μέλλον της σειράς.
Αναμφίβολα το Black Mirror δεν είναι κάτι που το διακόπτεις. Ίσως είναι κάτι που το βάζεις για λίγο σε αναμονή. Ιδίως αν η επάνοδος του γίνεται για τόσο λίγο, δηλαδή τρία επεισόδια.
Η απώλεια που αναφέρω πιο πάνω, νομίζω ότι στην 5η σεζόν παρουσιάζεται ως μια βοηθητική ρόδα ώστε η σειρά να μην αναπαύεται στα στάνταρ της. Γιατί κάποια στιγμή θα γίνει κάτι πολύ καλό μα βαρετό. Σαν τον Πολίτη Κέιν ένα πράγμα.
Σε αυτά τα τρία επεισόδια δεν αναλώνεται όσο της προσάπτουν, αλλά αναζητά και αναμοχλεύει. Το πρώτο επεισόδιο αποτελεί μια ανίχνευση ενός είδους σεξουαλικότητας, που αν και συνειδητό, ελάχιστα έχει πάρει μορφή στο σινεμά πέρα από κάτι sci-fi ταινίες και σειρές. Στο πρώτο επεισόδιο δεν έχει μορφή sci-fi. Κι όχι μόνο αυτό. Δεν προσκολλάται στα όρια του εικονικού κόσμου.
Βάζει τους δύο πρωταγωνιστές στον προβληματισμό της πραγματικής τους ζωής και σεξουαλικότητας. Αν μου αρέσει να κάνω έρωτα με χαρακτήρα που τον χειρίζεται άντρας, μήπως μου αρέσουν οι άντρες; Είναι ένα πολύ πιο αιχμηρό San Junipero. Πολύ λιγότερο ρομαντικό και περισσότερο αυστηρό στον τρόπο που αναπτύσσεται.
Το δεύτερο επεισόδιο που έχει και την υψηλότερη βαθμολογία των τριών, αναδεικνύει ένα ζήτημα των ανθρώπων σήμερα. Την προσκόλληση, τον εθισμό στις εικονικές ζωές. Όπως ακριβώς κάνει και το πρώτο. Εκεί με έναν παραβολικό τρόπο, εδώ με μια κυριολεξία. Ένας άνθρωπος έγινε η αιτία να πεθάνει η γυναίκα του γιατί μπήκε σε ένα social media την ώρα της οδήγησης. Μπήκε για δύο δεύτερα και μόλις σήκωσε τα μάτια του ένα άλλο αυτοκίνητο καρφωνόταν στο δικό τους.
Πιο αμφιλεγόμενο από τα τρία είναι το τελευταίο, αυτό με την Μάιλι Σάιρους. Απευθύνεται σε ένα πολύ συγκεκριμένο κοινό. Παίρνει κατ΄αρχάς τα στοιχεία της βιομηχανίας του θεάματος και, τραβώντας τα αρκετά από τ΄αυτιά, τα προβάλλει ως κάτι τρομακτικό. Βρίσκουν ταύτιση εδώ οι καλλιτέχνες που έγιναν υποχείρια μάνατζερ και image makers για να αντέξουν στο χρόνο της δόξας.
Θα πρέπει όμως να βρει ταύτιση και το κοινό των καλλιτεχνών που με την στάση του και την αποδοχή του στην κατάργηση της ιδιωτικής τους ιδιότητας, επικροτεί και συμβάλλει στη δέσμευση τους .
Αν κάτι προβληματίζει με το Black Mirror είναι αυτό. Ότι μειώνει το εύρος του κοινού που απευθύνεται και στην 5η του σεζόν δεν γίνεται τόσο αντικειμενικό. Αυτό όμως δεν το ορίζω ως αρνητικό. Είναι στο πλαίσιο ενός νέου καθορισμού.