Πάντα είναι παράτολμο να προσπαθήσεις να γράψεις αντικειμενική κριτική έχοντας δει πολύ πρόσφατα το φινάλε μιας σεζόν ή μιας σειράς σαν αυτή του Sherlock. Μπορεί να πέσεις άνετα στην παγίδα του συναισθηματισμού και να μεγαλοποιήσεις καταστάσεις. Μπορεί το δέσιμό σου με τους χαρακτήρες και τη σειρά να ήταν τόσο μεγάλο που το φαινομενικό τέλος της να σε παρασύρει στο να δώσεις βιαστικά επικές διαστάσεις σε ένα χωρίς αμφιβολία πολύ καλό επεισόδιο.
Ο χρόνος, η δεύτερη και τρίτη πιο ψύχραιμη θέαση ενός επεισοδίου σχεδόν πάντα αποδεικνύονται η πιο αντικειμενική μέθοδος κριτικής ενός έργου. Εξάλλου μπορείς να παρατηρήσεις λεπτομέρειες και στοιχεία που δεν παρατήρησες στην πρώτη προβολή, εκεί που η μαεστρική σκηνοθεσία και η εξέλιξη της ιστορίας σε κρατούσαν θαμπωμένο μέσα στην αγωνία του τι πρόκειται να ακολουθήσει. Αυτές οι λεπτομέρειες ίσως δώσουν μια εικόνα μεγαλείου σε μια σειρά όπως ο Sherlock, ίσως όμως και να σε προσγειώσουν σε μια πραγματικότητα που θα διερωτάσαι αν φτάνουν από μόνες τους οι ανατροπές για να θεωρηθεί ένα επεισόδιο το καλύτερο της σειράς.
Το τελευταίο πρόβλημα
Ο τίτλος του επεισοδίου προμήνυε αυτό που θα ακολουθούσε. Το τέλος του δεύτερου επεισοδίου της σειράς με ένα ακόμα αγωνιώδες φινάλε για την τύχη του Τζον Γουάτσον ήταν παραπάνω από προφανές ότι είχε φτιάξει ένα κλίμα συμπυκνωμένης προσμονής αφού η χρονική απόσταση μεταξύ των επεισοδίων ήταν μόλις μία εβδομάδα. Η αποκάλυψη ενός χαρακτήρα, αυτού της πολυμήχανης στις μεταμφιέσεις, αδερφής του Σέρλοκ και του ρόλου της τους τελευταίους μήνες στη ζωή του Γουάτσον κυρίως, δεν μπορούσε παρά να είναι ένα πολύ δυνατό ορεκτικό ενός κυρίως πιάτου που θα ξετυλίγονταν μπρσοτά στα μάτια σου στο τελευταίο επεισόδιο.
Αν δεν έχεις δει το τελευταίο επεισόδιο καλύτερα να μη συνεχίσεις την ανάγνωση γιατί ίσως υπάρξουν κάποια σπόιλερς. Για ποιο λόγο όμως να διαβάζεις αυτές τις γραμμές αν δεν το έχεις δει ήδη; Παρόλα αυτά θα προσπαθήσουμε να αποφύγουμε οτιδήποτε προδίδει λεπτομέρειες της εξέλιξης του επεισοδίου.
Το παιχνίδι του ποντικιού και της γάτας ξεκινάει σχεδόν αμέσως, από τις πρώτες σκηνές του έργου και συνεχίζεται μέχρι το δραματικό φινάλε. Στους ρόλους των δύο αυτών ζώων θα εναλλάσσονται τα τρία πλέον αδέρφια Χολμς, με την Eurus να απολαμβάνει στη μεγαλύτερη διάρκεια του επεισοδίου αυτόν του θηρευτή που παίζει με τα θηράματά του.
Οι ανατροπές, των ανατροπών
Σε μία σειρά με τόσο καλές ερμηνείες, τόσο απλωμένα καλογραμμένο σενάριο και ανάπτυξη χαρακτήρων μήπως θα ήταν άδικο να δώσουμε τόσο μεγάλη διάσταση στην επιτυχία του τελευταίου επεισοδίου επειδή περιείχε διαρκείς ανατροπές; Φυσικά δε μιλάμε για μια χιτσκοκική ανατροπή, ούτε για μια σιαμαλανική ανατροπή στο φινάλε, μόνο και μόνο για να εντυπωσιάσει. Υπάρχει ένα πλέγμα ανατροπών που οδηγεί τελικά στη λύτρωση μέσα από την αποκάλυψη καλά κρυμμένων μυστικών.
Είναι ανατροπές για τις ανατροπές ή εξυπηρετούν την ιστορία; Προφανώς και το δεύτερο. Καμία από αυτές τις ανατροπές δε γίνεται μόνο για εντυπωσιασμό ή για επίδειξη συγγραφικού και σκηνοθετικού ταλέντου. Όλες εξυπηρετούν την αποκάλυψη της αλήθειας, του εξιλεωτικού φινάλε για την οικογένεια Χολμς. Όλα βγαίνουν στο φως μέσα από τη δραματοποίηση οριακών καταστάσεων για τους πρωταγωνιστές και την επίλυση γρίφων από το μυαλό του Sherlock.
Ερωτήματα που εγείρει το επεισόδιο
Δεν αποτελεί σίγουρα τη πρώτη σειρά που δημιουργεί στο κοινό της αυτά τα ερωτήματα, απλά στο φινάλε αυτής της σεζόν είχαμε την ευκαιρία να τα δούμε συγκεντρωμένα και στριμωγμένα σε ένα επεισόδιο που ο χρόνος που πιέζει ασφυκτικά τους πρωταγωνιστές παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάδειξη των ερωτημάτων αυτών.
Πόσο μπορεί να ελεγχθεί ένα διεστραμμένο μυαλό μέσα σε τέσσερις τοίχους; Ποια είναι τα όρια της προσωπικής ηθικής όταν εμπλέκονται αθώοι; Είναι τόσο απλό σε καταστάσεις πολέμου να επιλέγουμε ποιες παράπλευρες απώλειες είναι απαραίτητες για την τελική νίκη; Πόσες θυσίες είναι αρκετές για το γενικότερο καλό; Ποιος είναι ο ρόλος της αυτοθυσίας; Μπορεί η διαστροφή να καταπολεμηθεί με τις σύγχρονες μεθόδους; Πόσα επίπεδα μπλοκαρίσματος αναμνήσεων μπορεί να μπλοκάρει το ανθρώπινο μυαλό; Υπάρχουν όρια στον έλεγχο του μυαλού και της μνήμης; Η θανατική ποινή είναι μέρος της λύσης του προβλήματος; Είναι προτιμότερο ένα τιτάνιο αλλά με αγαθά ελατήρια ψέμα από μια σκληρή και απάνθρωπη αλήθεια; Είναι οι οικογενειακοί δεσμοί τόσο ισχυροί που να επιτρέπουν ηθικά μαζικές εξοντώσεις αθώων; Eίναι δυνατόν αποφάσεις που πάρθηκαν για ένα παιδί σε νεαρή ηλικία, εν αγνοία του, και μια αχνή ανάμνηση να καθορίσουν όλη την πορεία της ενήλικης ζωής του; Πόσο δυνατή είναι η δύναμη της συγχώρεσης; Πότε ένα παιχνίδι σταματάει να είναι παιχνίδι; Πότε σταματάει η παιδική αθωότητα;
Αυτά και πολλά ακόμα ερωτήματα δημιουργήθηκαν σε 80 μόλις λεπτά ενός επεισοδίου που σε «χαστούκιζε» διαρκώς με την εξέλιξή του και δεν έπαυε να σε κρατάει στην τσίτα με την ευρηματικότητα του σεναρίου του.
Το τέλος του τηλεοπτικού Sherlock;
Το φινάλε της σεζόν θα μπορούσε ξεκάθαρα να είναι και το φινάλε της σειράς. Σίγουρα πολλοί από εμάς βλέποντάς το θα σκεφτήκαμε ότι ναι, αυτό ήταν το τέλος. Αυτό ήταν το τέλος μιας σειράς που δε σε απογοήτευσε στο σύνολό της, ακόμα και αν βρεθεί κοινό που να επιλέγει ατομικά λόγους που ανακάλυπτε σε κάθε επεισόδιο για να το ξενερώνουν ή λάθη που πάντα θα υπάρχουν, γιατί στο κάτω κάτω άνθρωποι είναι οι δημιουργοί του και στη μυθοπλασία πολλές φορές ο ρεαλισμός δεν είναι το μοναδικό ζητούμενο.
Οι δημιουργοί του όμως κάθε άλλο παρά σίγουροι δηλώνουν για το τέλος της σειράς. Τόσο ο Μόφατ όσο και ο Κάμπερμπατς έχουν δηλώσει πρόθυμοι κάποια στιγμή η σειρά να έχει συνέχεια και οι περιπέτειες του Sherlock και του γιατρού συντρόφου του να συνεχιστούν. Φυσικά δεν υπάρχουν καθορισμένες συμφωνίες, επίσημες ανακοινώσεις, ούτε κάτι σίγουρο. Πολλά θα κριθούν από τη διάθεση και την ελευθερία στο πρόγραμμα των δύο βασικών πρωταγωνιστών τα επόμενα χρόνια. Θα είμαστε ικανοποιημένοι από τον τρόπο που τελείωσε η σειρά, αν πράγματι αυτό ήταν το τέλος; Αυτό μένει στον καθένα μας να το απαντήσει στον εαυτό του. Το σίγουρο είναι ότι θα την ξαναδούμε τη σειρά από την αρχή κάποια στιγμή.