Η συνήθεια μας μέσα από την πραγματικότητα και τη μυθοπλασία στο ειδεχθές, στο αποτρόπαιο, μπορεί τώρα να μη μας ξαφνιάζει, αλλά πριν, όχι και τόσο πολλά, χρόνια, θα μας σόκαρε. Η ταινία Spotlight είναι μια περίπτωση που είχε προκαλέσει αυτό το σοκ.
Το είχε προκαλέσει και καλλιτεχνικά, σε επίπεδο απήχησης, αλλά και σε επίπεδο περιεχομένου. Ήταν ένα πολύ ευχάριστο σοκ ότι αναδείχθηκε η καλύτερη ταινία για την Ακαδημία Κινηματογράφου και πήρε το Όσκαρ στην απονομή του 2016.
Ήταν ένα πολύ δυσάρεστο σοκ να έρχεται στο φως μια υπόθεση που στη Βοστόνη θα ήθελαν να την θάψουν μια για πάντα και να μην την αναφέρουν ποτέ ξανά.
Στις αρχές του 21ου αιώνα, στην Boston Globe προσλαμβάνεται ως αρχισυντάκτης ο Μάρτι Μπάρον και μετά από συζήτηση με τον αρχισυντάκτη του ενθέτου Spotlight, τον Γουόλτερ Ρόμπινσον, αναθέτει στην ερευνητική ομάδα της εφημερίδας να ψάξει περισσότερα για τη συγκάλυψη στην Καθολική Εκκλησία της Βοστόνης της παιδικής κακοποίησης από μέλη του κληρικού.
Ήταν τη δεκαετία του ’80, όταν ένας ιερέας συνελήφθη για παιδική σεξουαλική κακοποίηση και η αστυνομία, μετά από παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου, είχε ζητήσει να μη μαθευτεί τίποτα στον Τύπο.
Η ομάδα του Spotlight ξεκινάει μια έρευνα μηνών που φέρνει στην επιφάνεια ένα τεράστιο κύκλωμα συγκάλυψης παιδοβιασμών από κληρικούς και υψηλά ιστάμενους στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Το κύκλωμα φρόντιζε να φιμώνει τα παιδιά και τους γονείς και για να κατευνάσει τον κίνδυνο, έστελνε σε άλλες ενορίες τους παιδοβιαστές ή τους έπαυε εικονικά.
Τα παιδιά που βιάστηκαν στα 70s και 80s είχαν γίνει ενήλικες, με πολλά ψυχικά τραύματα όμως, σε βαθμό που είχαν βασικές ελλείψεις κοινωνικοποίησης και ουσιαστικά δε μπόρεσαν να προχωρήσουν τη ζωή τους.
Η ομάδα της Boston Globe, η ομάδα του Spotlight, κυνήγησε το θέμα, έδωσε φωνή στους ανθρώπους που έβλεπαν την Εκκλησία να τους το κλείνει, να τους καταπιέζει και να επιχειρεί την αποδόμησή τους, και πέτυχε με μεγάλο κίνδυνο την δικαίωση.
Κίνδυνος όχι μόνο λόγω του αντιπάλου και του μεγέθους του, αλλά και γιατί ένα τμήμα της βοστονέζικης κοινωνίας, ένα σκληροπυρηνικά πιστό, ένιωσε να απειλείται η θρησκεία του, ο τόπος λατρείας του θεού τους και επέλεξε να δημιουργήσει δίχτυ ασφαλείας προς τους παιδοβιαστές κληρικούς.
Για αυτή τους τη συνεισφορά στην κοινωνία, οι δημοσιογράφοι της εφημερίδας πήραν βραβείο Πούλιτζερ.
Ως προς την ταινία που σκηνοθετεί ο Τομ ΜακΚάρθι, είναι από αυτές που δεν χρειάζονται σκηνοθετικές φιοριτούρες για να αναδειχθούν. Υπάρχει μια πολύ δυνατή ιστορία, από την πραγματική ζωή, επομένως η δουλειά και η αποτελεσματικότητα ανήκουν στους casting directors και στον σκηνοθέτη για την επιλογή του καστ.
Μάικλ Κίτον, Μαρκ Ράφαλο, Ρέιτσελ ΜακΆνταμς, Λιβ Σράιμπερ, Τζον Σλάτερι, Μπράιαν Ντ΄Άρσι Τζέιμς και Στάνλι Τούτσι αιχμαλωτίζουν την υπόσταση των πραγματικών ανθρώπων και την φέρνουν αυτούσια στους ρόλους τους και σε πείθουν ότι έχουν απορροφήσει όλη τη βαρύτητα της υπόθεσης.
Αναβιώνουν στον μέγιστο βαθμό ρεαλιστικότητας την ευθύνη της αποκάλυψης και της δικαίωσης, μας κάνουν πραγματικούς θεατές όσων συνέβησαν 13 χρόνια πριν από την κυκλοφορία της ταινίας.
Το Spotlight είναι κι ένα μάθημα ερευνητικής δημοσιογραφίας και την αποδίδει ως μια μορφή τέχνης. Υπό την έννοια πως η τέχνη δεν είναι της πίεσης, του εδώ και τώρα. Θέλει χρόνο για να αποδώσει, θέλει να περιμένεις την κατάλληλη στιγμή για να δράσεις και την κατάλληλη στιγμή για να παύσεις.
Έτσι και η δημοσιογραφία αυτής της μορφής. Μια πίεση σε λάθος στιγμή, μπορεί να πάει πίσω όλη την πρόοδο, μπορεί να χάσει έναν σημαντικό μάρτυρα για να δεθεί η ιστορία.
Στο Spotlight βλέπουμε όλους τους ιστούς, και τους ζωτικούς και τους σκοτεινούς. Είναι ένα ensemble που ερμηνεύει στην όσο πιο τέλεια μορφή γίνεται.
Και θα το βρεις στο Netflix.