Μια από τις πιο εκνευριστικές τάσεις που υπάρχει ανάμεσα στους ανθρώπους που τους αρέσει το σινεμά είναι πως πολλές φορές κατηγοριοποιούν τις ταινίες με βάση τον διαχωρισμό «ποιοτικό σινεμά-κακό σινεμά». Υπάρχει μια τάση που λέει πως παρά το γεγονός ότι τα πάντα είναι ζήτημα γούστου όσον αφορά το ποιες ταινίες μας αρέσουν, το «ποιοτικό σινεμά» είναι κάτι αντικειμενικό. Ακόμα και αν δεχθούμε πως πράγματι είναι έτσι, ποιος μας λέει ότι μια ταινία που ανήκει στο «κακό σινεμά» δεν μπορεί να είναι καλή; Στην τελική, ποιος μας λέει ότι ένας δημιουργός ΠΡΕΠΕΙ να θέλει να υπηρετεί την ποιότητα;
Για την ακρίβεια, υπάρχει ένα είδος σινεμά που όχι μόνο δεν διεκδικεί δάφνες ποιότητας αλλά αντίθετα, υπερασπίζεται με πάθος τη ρηχότητά του και ακριβώς για αυτό καταφέρνει να συσπειρώσει γύρω του ένα φανατικό κοινό. Το horror είδος είναι από εκείνα που πρωτοστατούν σε αυτή την κατάσταση: ένα σωρό horror franchise με ατελείωτες συνέχειες, τη μια να ακολουθεί την άλλη, βγάζουν τη γλώσσα στους οπαδούς της ποιότητας και φτιάχνουν οπαδούς που απλά γουστάρουν τον τρόμο για τον τρόμο. Δίχως βαθιά μηνύματα και άλλα τέτοια: απλά αγνός, λαϊκός τρόμος.
Το «Saw» είναι το πιο εμβληματικό horror franchise της εποχής μας: από το μακρινό 2004 και την πρώτη ταινία, που τηρώντας τον χρυσό άτυπο κανόνα αυτού του είδους είναι μέχρι και σήμερα η καλύτερη της σειράς, μέχρι και την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές το «Saw» μετράει δέκα ταινίες. Συγκεκριμένα, η 10η μόλις βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες και μετά την προσπάθεια του 9ου «Saw» να διαβεί τα χωράφια του «σοβαρού θρίλερ» οικειοποιούμενο μια ατμόσφαιρα αλά «Seven» (των φτωχών), το «Saw X» επιστρέφει στις παραδοσιακές σλάσερ ρίζες του ονόματος που φέρει.
Όχι ότι μας χάλασε το «Spiral» (δηλαδή η 9η ταινία της σειράς) με την ντετεκτιβίστικη λογική του. Ίσα-ίσα: αυτά τα franchise πρέπει να ανανεώνονται για να μας κρατάνε το ενδιαφέρον και αν το κάνουν χωρίς να πουλάνε τον εαυτό τους, ακόμα καλύτερα. Όμως το «Saw X» είναι η επαναφορά στις πέρα για πέρα gore ρίζες του εγχειρήματος και αυτό δεν γίνεται να μην το θαυμάζουμε. Ειδικά εφόσον καταφέρνει να κρατάει την αγωνία και το σασπένς στα ύψη αποφεύγοντας τον κορεσμό. Όχι φυσικά στα ίδια ύψη με την πρώτη ταινία (μην τα ξαναλέμε…) αλλά σε πολύ καλύτερο επίπεδο από άλλες συνέχειές της.
Εδώ μεταφερόμαστε ανάμεσα στα γεγονότα της πρώτης και της δεύτερης ταινίας με τον άρρωστο και απελπισμένο Τζίγκσο να ταξιδεύει στο Μεξικό για μια πειραματική ιατρική διαδικασία που υποτίθεται πως θα θεραπεύσει τον καρκίνο του. Όταν όμως θα ανακαλύψει ότι ολόκληρη η διαδικασία είναι η απάτη μια συμμορίας με σκοπό την εξαπάτηση των απελπισμένων καρκινοπαθών, θα χτίσει την εκδίκησή του απέναντί τους με τα κλασικά, σαδιστικά κόλπα του.
Για πρώτη φορά σε ολόκληρο το franchise είναι μάλλον δύσκολο να νιώσουμε την παραμικρή συμπάθεια για τα θύματα του αιμόσταγή σαδιστή δολοφόνου. Είναι τόσο κακοί οι εχθροί του, που αν και ο ίδιος παραμένει ένα άρρωστο μυαλό που δεν θέλουμε ούτε να τον ξέρουμε, οριακά καταλήγουμε να αντιλαμβανόμαστε τα θύματά του ως ανθρώπους στο ίδιο επίπεδο με αυτόν. Εν τέλει, δεν είμαστε σίγουροι ποια πλευρά θέλουμε να νικήσει.
Αυτό είναι ίσως ένα μικρό φάουλ της ταινίας: ορίζοντας ως τόσο κακούς τους αντιπάλους του Τζίγκσο, εμμέσως εξανθρωπίζει κάπως τον τελευταίο. Δεν είμαστε και τόσο σίγουροι πως δουλεύει αυτή η πτυχή αλλά σε κάθε περίπτωση μην το αναλύουμε και πάρα πολύ, δεν είναι αυτό το νόημα των «Saw». Το ζήτημα είναι η gore πανδαισία να μας κρατάει στην τσίτα. Και ως προς αυτό το «Saw X» θριαμβεύει…