Εντάξει, δε θα κάτσουμε και να στενοχωρηθούμε που ο Ναπολέων δε θα περνάει καλά στον άλλο κόσμο και η ψυχή του θα κάνει ταραγμένο ύπνο για μέρες. Έτσι όπως τα έκανε κι αυτός, ας τα λουστεί κι ας βλέπει κάθε βράδυ την ταινία που του έφτιαξε ο Ρίντλεϊ Σκοτ.
Η φετινή χρονιά μας δείχνει ότι οι over 80 σκηνοθέτες στο Χόλιγουντ δεν έχουν καμία μα καμία διάθεση να ευχαριστήσουν το κοινό, αλλά θέλουν να κάνουν ό,τι κατεβάσει η κούτρα τους, με όση παραξενιά κι αν περιλαμβάνει αυτό.
Το είδαμε στο Killers of the Flower Moon του Σκορτσέζε, το βλέπουμε και στην ταινία «Ναπολέων» του Ρίντλεϊ Σκοτ. Το έχουμε δει και στις προηγούμενες ακριβώς ταινίες των συγκεκριμένων.
Δεν είναι τυχαίο ότι πρόκειται για τους δύο πιο λαλίστατους και καταγγελτικούς σκηνοθέτες στη βιομηχανία, που τα χώνουν αβέρτα είτε στη Marvel είτε αλλού. Έχουν περάσει πια σε εκείνη τη σφαίρα της αντίληψης που βρίσκουν δικαιολογία στο προχωρημένο της ηλικίας τους και σου λένε «θα κάνω ό,τι θέλω χωρίς να με νοιάζει πώς θα με χαρακτηρίσουν».
Ας εστιάσουμε όμως στον Ρίντλεϊ Σκοτ και την ταινία «Ναπολέων» με πρωταγωνιστή τον Χοακίν Φοίνιξ. Οφείλουμε εδώ να κάνουμε και μια επισήμανση ως ελαφρυντικό για τον Σκοτ. Όπως είπε και ο ίδιος, ο Φοίνιξ παρενέβη σε πολύ μεγάλο βαθμό στο σενάριο, σε βαθμό που το άλλαξε σχεδόν όλο ως προς τον ρόλο του.
Οκ, μπράβο Χοακίν μου, πήρες το Όσκαρ για το Joker, είσαι μια χαρά άνθρωπος, είσαι ακτιβιστής, δεν τρως ζώα και ζωϊκά παράγωγα, μη μας σκοτίσεις όμως και τον έρωτα ότι έχεις βρει και την καλλιτεχνική στόφα αυτή που σου δίνει τη δυνατότητα να φτιάξεις το σενάριο μιας τέτοιας ταινίας και να σου βγει και καλό.
Αφού το γράψαμε και ξεθυμάναμε, επανερχόμαστε στην κανονική ροή του προγράμματος. Το «Ναπολέων» είναι μια ταινία 158 λεπτών, που τα πρώτα 45-60 θα μπορούσαν να λείπουν. Αν δηλαδή πάτε να το δείτε στο σινεμά και είστε λίγο κουρασμένοι, μην φοβηθείτε να πάρετε έναν υπνάκο από το ξεκίνημα και να πιάσετε το vibe από ένα σημείο και μετά. Θα έχετε πάρει και πάλι την ουσία της ταινίας.
Μπορεί να ακουγόμαστε αρκετά αφοριστικοί ως τώρα, σίγουρα το «Ναπολέων» δεν είναι τόσο κακή ταινία όσο φαίνεται από τα γραφόμενα μας, αλλά παίζουν ρόλο οι προσδοκίες, η προώθηση, τα διαθέσιμα εργαλεία.
Όταν δηλαδή είσαι ο Ρίντλεϊ Σκοτ, έχεις πρωταγωνιστή τον Φοίνιξ που βρίσκεται σε φάση limit up (αν και μάλλον περπατάει σε κατηφόρα εσχάτως και δεν πολυκεφαλαιοποίησε το Joker καλλιτεχνικά) κι έχεις κι ένα μπάτζετ διαθέσιμο για να βγάλεις 5-6 σκηνές μάχης με 500 κομπάρσους, τότε το πάτωμά σου τοποθετείται πολύ ψηλότερα από άλλες παραγωγές. Άρα, είναι και πιο εύκολο να πέσεις πάνω του.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει με το «Ναπολέων». Υπάρχει ευτυχώς η σκηνή στο τέλος, στη μάχη στο Βατερλώ που είναι σκηνή κορύφωσης, έχει πολύ ωραίες λήψεις και μικρές λεπτομέρειες που την απογειώνουν, όπως η σφαίρα στο καπέλο του Ναπολέοντα, υπάρχουν και άλλες 3-4 σκηνές μάχης που είναι η αποθέωση της χορογραφίας, της κίνησης, ως εκεί όμως.
Τα διαλογικά μέρη είναι «ισχνά» και «φτωχά», η επένδυση του Φοίνιξ στην απόδοση του ρόλου βρίσκεται κυρίως σε κάποια τικ που του προσδίδει, όπως το έντονο βλεφάρισμα των ματιών ή ένα τρέμουλο στα χείλη, υπάρχουν κάποια σχετικά αστεία σημεία που σχετίζονται με το περίφημο κόμπλεξ του ως προς το ύψος του, αλλά that’s all folks.
Το «Ναπολέων» μοιάζει να επενδύει πολύ στα μακρινά πλάνα, στα πλάνα από ψηλά που δείχνουν τα τοπία και το πεδίο της μάχης, παρά σε κάτι άλλο. Ενδεχόμενα, σε μια άλλη εποχή, πριν 10-15 χρόνια, αυτή η ταινία να είχε διαφορετική πρόσληψη.
Ζούμε όμως στο τώρα και ο μέσος θεατής έχει αποκτήσει διαφορετικές ανάγκες ως προς τις επιθυμίες του από τέτοιου είδους ταινίες, μα και όλων σχεδόν των ειδών. Ο Σκοτ φαίνεται να τις αγνοεί και δη με τρόπο απόλυτο. Ή, πολύ απλά, μπορεί να ήθελε να εκθέσει τον Φοίνιξ.
Γι’ αυτό και μια πολλά υποσχόμενη ταινία, μια ταινία με πολλές προσδοκίες, καταλήγει να είναι μια χρυσή μετριότητα. Και οι χρυσές μετριότητες ενοχλούν περισσότερο από τις απλές μετριότητες.
Ο Χοακίν Φοίνιξ, όσο κι αν γίνεται έκδηλο πως είχε συγκεκριμένη προσέγγιση στον ρόλο και τον δούλεψε, ίσως να απορροφήθηκε από τον σεναριακό παρεμβατισμό του και να ξέχασε ποια είναι η βασική του δουλειά.
Είναι αδιάφορος στην ερμηνεία του ως προς τα λεκτικά της σημεία κι αυτό παρασέρνει συνολικά το καστ. Ίσως η πιο αξιομνημόνευτη ερμηνεία να είναι του Ρούπερτ Έβερετ στον ρόλο του Άρθουρ Γουέλεσλι, Δούκα του Γουέλινγκτον που ήταν πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου στις αρχές του 19ου αιώνα και κατατρόπωσε τον Ναπολέοντα στο Βατερλώ. Μέχρι και τη Βανέσα Κίρμπι μας την «χάλασαν».
Δεν περιγράφουμε άλλο. Να πάτε να το δείτε για να καταλάβετε.