Στην ιστορία όλων των τεχνών υπάρχουν ορισμένες δημιουργίες που είναι αληθινά επιτεύγματα, τόσο θαυμαστά που καθορίζουν ολόκληρες τις τέχνες στις οποίες εντάσσονται, δίχως υπερβολή χωρίζουν την ιστορία τους στο πριν και το μετά από την ύπαρξή τους. Συνηθίζουμε πολλές φορές να κάνουμε κατάχρηση εννοιών όπως «αριστούργημα», «έπος» κτλ και το καταλαβαίνουμε μόνο όταν πέφτουμε πάνω σε αληθινά αριστουργήματα, αληθινά έπη.
Η «Persona» του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν δεν είναι απλά μια ταινία. Είναι από εκείνες τις ταινίες που παρακολουθώντας την αντιλαμβάνεται κανείς όρια του ίδιου του σινεμά, το που μπορεί ακριβώς να φτάσει το κινηματογραφικό μέσο, το ποιες είναι δυνητικές του δυνατότητες. Ο ίδιος ο Μπέργκμαν, έτσι κι αλλιώς ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες στην ιστορία του σινεμά, είχε περιγράψει τη σημασία ετούτης της δημιουργίας με πλεόνασμα υπεροψίας: «Άγγιξε τα όρια της διάνοιας μου», είχε πει για την «Persona» ο Σουηδός και πως να του αρνηθείς την τόση αυταρέσκια με τέτοια υπογραφή.
Η ιστορία έχει να κάνει με την Ελίζαμπεθ, μια διάσημη ηθοποιό και πρωταγωνίστρια του θεάτρου, η οποία έπειτα από ένα τεράστιο ψυχολογικό σοκ πέφτει σε αφωνία και απομονώνεται σε ένα δωμάτιο νοσοκομείου. Στο πλάι της βρίσκεται η Άλμα, μια νεαρή νοσοκόμα, που έχει αναλάβει την αποκλειστική φροντίδα της. Οι δυο γυναίκες μοιάζουν απίστευτα σε οπτικό επίπεδο: πανέμορφες, ξανθιές, αψεγάδιαστες. Μια άβυσσος όμως τις χωρίζει κοινωνικά: η μια διάσημη και κακομαθημένη, η άλλη μια ταπεινή εργαζόμενη.
Η σχέση τους και η ελάχιστη αλληλεπίδρασή τους -η μια μιλάει διαρκώς, η άλλη παραμένει μονίμως σιωπηλή- φανερώνουν συγκλίσεις που η γυναικεία ταυτότητά τους δεν θα μπορούσε παρά να εμπεριέχει: είναι διαφορετικές και ταυτόχρονα τόσο ίδιες, ακριβώς ως γυναίκες. Σύντομα, τα όρια ανάμεσά τους γίνονται δυσδιάκριτα, το δημόσιο προσωπείο και ο αληθινός εαυτός αλληλοεμπλέκονται ως έννοιες, το προνόμιο της μίας είναι η κατάρα της άλλης, εν τέλει και δυο μαζί μοιάζουν να συγκροτούν μια ολότητα.
Οι ενέσεις πειραματισμού που διεμβολίζουν την αφαιρετική κατά τα άλλα αφήγηση του Μπέργκμαν αρχίζουν να καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο χώρο, οι συμβολισμοί και οι αλληγορικές εικόνες συνυπάρχουν με τον ρεαλισμό σε μια επίδειξη ισορροπίας, οι πανέμορφες Λιβ Ούλμαν και Μπίμπι Άντερσον μπαίνουν στο πάνθεον των κινηματογραφικών… περσόνων και το προαιώνιο φιλοσοφικό ερώτημα «ποιοι είμαστε;» γίνεται ο καμβάς ανάπτυξης αντιλήψεων και προβληματισμών του Μπέργκμαν που ταυτόχρονα, αναβαθμίζει την ίδια την κινηματογραφική γλώσσα.
Σπανίως, το μέσο και ο σκοπός βρέθηκαν σε τόση έντονη ταύτιση μεταξύ τους, ελάχιστοι σχολιασμοί υπήρξαν τόσο πυκνοί και τόσο ουσιωδώς περιληπτικοί, πολύ λίγες ταινίες στην ιστορία του σινεμά μπορούν να συγκριθούν με το «Persona». Όσο βρίσκεται στο Ertflix πρέπει όλοι μας να κάνουμε τη χάρη στον εαυτό μας και να το δούμε είτε ξανά είτε για πρώτη φορά…
